Θεαματική σίγουρα υπήρξε. Πικάντικες στιγμές σίγουρα είχε. "Ιστορική", όμως, αποκλείεται να χαρακτηριστεί από οποιονδήποτε, στο παρόν ή στο μέλλον, η επίσκεψη του Τούρκου πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα.
του Γ. ΔΕΛΑΣΤΙΚ
Αυτή καθαυτή η επίσκεψη ήταν ασήμαντη από πλευράς περιεχομένου και ως τέτοια είναι αναπότρεπτο ότι θα ξεχαστεί - εκτός και αν κάποτε αποκαλυφθεί ότι κατά τη διάρκεια της επίσκεψης αυτής συνομολογήθηκαν σημαντικές μυστικές συμφωνίες Παπανδρέου - Ερντογάν, κάτι για το οποίο δεν έχουμε απολύτως καμία ένδειξη και ούτε πιστεύουμε ότι έγινε κάτι τέτοιο.
Εμείς οι δημοσιογράφοι θα θυμόμαστε την επίσκεψη αυτή πρωτίστως από την ενόχληση του Ερντογάν από την ερώτηση του διευθυντή του "Εθνους" Γιώργου Χαρβαλιά για τις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου στο Αιγαίο από τουρκικά πολεμικά αεροσκάφη και την άποψη του Τούρκου πρωθυπουργού ότι οι ελληνικές εφημερίδες λειτουργούν ως γραφείο Τύπου του υπουργείου Αμυνας επειδή μετρούν τις παραβιάσεις!
Ο Γιώργος Παπανδρέου θα θυμάται την επίσκεψη αυτή ίσως εξαιτίας της αμέριστης υποστήριξης που του παρέσχε ο Ερντογάν υπέρ των μέτρων του ΔΝΤ, τασσόμενος εναντίον των διαδηλώσεων των Ελλήνων εργαζομένων κατά των μέτρων και αναλαμβάνοντας να νουθετήσει και τα πολιτικά κόμματα της αντιπολίτευσης, ώστε να συμπαραταχθούν κι αυτά με την κυβέρνηση Παπανδρέου υπέρ του ΔΝΤ! "Απαιτείται η αλληλεγγύη προς την κυβέρνηση και από την πλευρά της αντιπολίτευσης. Εδώ πρέπει η αντιπολίτευση να συνεργαστεί με την κυβέρνηση για την αντιμετώπιση αυτού του καθαρά εθνικού θέματος. Νομίζω ότι όλα τα πολιτικά κόμματα, όλα τα πολιτικά κινήματα πρέπει να επωμιστούν αυτή την άκρως σημαντική ευθύνη", δήλωσε επί λέξει ο Ερντογάν στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Γ. Παπανδρέου.
Στα ελληνοτουρκικά θέματα, όμως, ο Ερντογάν δεν έφερε κανένα "δώρο" στον Γ. Παπανδρέου - ούτε καν στο ήσσονος σημασίας θέμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, όπου κάτι ήλπιζαν να ακούσουν ελληνικοί κυβερνητικοί κύκλοι. Αντιθέτως ο Τούρκος πρωθυπουργός, λαμβάνοντας υπόψη του προφανώς και τη μαινόμενη σύγκρουσή του με τους πιο ακραία στρατοκρατικούς κύκλους των ενόπλων δυνάμεων της χώρας του και επίδοξους πραξικοπηματίες εναντίον του, διατύπωσε με τρόπο σκληρότερο από όσο στο παρελθόν είχε κάνει ο ίδιος τις θέσεις του για τα Ελληνοτουρκικά. Οι θέσεις του Ερντογάν συγκλίνουν ισχυρότατα πλέον, αν δεν ταυτίζονται ολοκληρωτικά, σε πολλά ελληνοτουρκικά ζητήματα, με εκείνες των κεμαλιστών στρατοκρατών. Αυτό συνιστά μια νέα πολιτική πραγματικότητα.
Αναμφισβήτητα ο Ερντογάν πιέζεται από τη σύγκρουσή του με τους ακραίους κεμαλιστές και σε καμία περίπτωση δεν θα ήθελε να τον χαρακτηρίσουν οι αντίπαλοί του ως "υποχωρητικό" απέναντι στην Ελλάδα. Παράλληλα, όμως, συντελείται σταδιακά και μια σύγκλιση θέσεων των δύο τουρκικών στρατοπέδων, καθώς ισλαμισμός και κεμαλισμός επανασυντίθενται σε ένα κυρίαρχο κοινωνικοπολιτικό ρεύμα στην Τουρκία, αλλά αυτήν τη φορά στη βάση της ηγεμονίας του μετριοπαθούς ισλαμισμού του Ερντογάν, που ενσωματώνει στοιχεία του κεμαλισμού, ο οποίος αποτελεί πια ένα παρωχημένο πολιτικό ρεύμα, που δίνει απλώς κάποιες μάχες οπισθοφυλακών. Στην περίπτωσή μας αυτό σημαίνει ότι οι άκαμπτες θέσεις του Ερντογάν στα Ελληνοτουρκικά δεν είναι απλώς καιροσκοπικές, τακτικές κινήσεις, αλλά αντανακλούν τις βαθύτερες απόψεις που διαμορφώνει σταδιακά στα θέματα αυτά μετά την πολύχρονη πλέον και όντως θυελλώδη άσκηση της εξουσίας εκ μέρους του, η οποία αλλάζει εκ βάθρων την Τουρκία.
Ο Ερντογάν είναι πραγματικά ένας πολύ μεγάλος πολιτικός. Αυτός θα βάλει ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στη διαμόρφωση της Τουρκίας του 21ου αιώνα. Πιθανότατα θα αναδειχθεί με το κυβερνητικό του έργο στη δεύτερη κορυφαία πολιτική προσωπικότητα της σύγχρονης Τουρκίας μετά τον Κεμάλ Ατατούρκ. Το κακό για μας είναι ότι η Τουρκία του Ερντογάν δεν φαίνεται να είναι λιγότερο εχθρική προς την Ελλάδα από την Τουρκία των κεμαλιστών.
ΑΔΙΑΛΛΑΞΙΑ Δεν άφησε κανένα περιθώριο λύσης
Εικονικό κλίμα εξομάλυνσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων επεδίωξε με την επίσκεψή του ο Ερντογάν. Το χρειάζεται για να υπηρετήσει την πολιτική "μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες" που χρησιμοποιεί τελευταία η Αγκυρα ως διαφημιστικό χαρτί στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, τις ηγεμονικές δυνάμεις της Ευρώπης και τη Ρωσία. Το θεωρεί αναγκαίο για να αναγνωριστεί από αυτές ως περιφερειακή υπερδύναμη. Το πρόβλημα για την Αθήνα είναι, όμως, ότι η ασυνήθιστη αδιαλλαξία που επέδειξε ο Ερντογάν σε όλα τα ελληνοτουρκικά θέματα και στο Κυπριακό δεν αφήνουν κανένα περιθώριο ελπίδων ότι ίσως η Αγκυρα να ήθελε να διευθετηθεί κάποιο ζήτημα.
