Απόστολος Πιστόλας Μετά από τον πρώτο γύρο των
Γαλλικών Προεδρικών εκλογών και τα υψηλά ποσοστά για Λε Πεν και Μελανσόν υπήρξε αρκετή συζήτηση για την αντισυστημική ψήφο.
Την ψήφο δηλαδή σε πολιτικούς που αντιστέκονται στις κυρίαρχες δυνάμεις αλλά και σχέσεις της εποχής, το λεγόμενο σύστημα. Μέσα στις συζητήσεις κύριο αφήγημα της αριστεράς στην Ελλάδα ήταν το «η ψήφος στη Λε Πεν δεν είναι αντισυστημική, είναι φασιστική». Βέβαια και φασιστική να ήταν, που δεν είναι, πάλι θα κατατασσόταν στις αντισυστημικές ψήφους, εκτός κι εάν δεχθούμε ότι ο φασισμός είναι το σύστημα. Εφόσον όμως δεν είναι ας εξηγήσουμε γιατί χρησιμοποιούν αυτό το αφήγημα. Η απάντηση είναι απλή, έρχεται όμως κοιτώντας το πολιτικό σκηνικό ως εκλογική αγορά με όρους μάρκετινγκ, όχι γραμμικά με το δίπολο δεξιά – αριστερά.
Στα ταυτοτικά ζητήματα είναι σαφές πως Μελανσόν και Λε Πεν βρίσκονται στις αντίθετες μεριές του άξονα. Μπορεί να μην βρίσκονται στις δύο άκρες του καθώς υπάρχουν άλλοι πολιτικοί με πιο «ακραίες» θέσεις και από τις δύο πλευρές, όμως είναι σίγουρα αντίπαλοι. Και αυτό το καταλαβαίνουμε και από το γεγονός πως δεν υπάρχουν μετακινήσεις ψηφοφόρων μεταξύ τους βασισμένες στο ταυτοτικό ζήτημα. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για το θέμα της οικονομίας. Όπως είδαμε, όταν στη Γαλλία κυριάρχησε στο εκλογικό πλαίσιο η αγοραστική δύναμη, δύο υποψήφιοι ανέβασαν πολύ τα ποσοστά τους πιέζοντας τους υπολοίπους: Ο Μελανσόν και η Λε Πεν. Παράλληλα, την ημέρα των εκλογών του πρώτου γύρου ένα 30% ψηφοφόρων Μελανσόν δήλωνε πως στο δεύτερο γύρο θα ψηφίσει Λε Πεν, ενώ παρά τη δήλωση Μελανσόν «καμία ψήφο στη Λε Πεν» τα 2/3 αυτών την ψήφισαν στο δεύτερο γύρο. Η μετακίνηση αυτή από τον ένα γύρο στον δεύτερο είναι δύσκολο να κατανοηθεί εάν κοιτάς το πολιτικό σκηνικό γραμμικά. Εάν όμως το βλέπεις να έχει διαφορετικούς άξονες και τοποθετήσεις υποψηφίων στον κάθε ένα, γίνεται εύκολο.
Ο λόγος της μετακίνησης είναι πως Μελανσόν και Λε Πεν έχουν παρόμοια τοποθέτηση σε θέματα αγοραστικής δύναμης. Έτσι μια ομάδα ψηφοφόρων* Μελανσόν που δε θεωρεί ως σημαντικούς τους άξονες όπου υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις τοποθετήσεις Μελανσόν και Λε Πεν αλλά θεωρεί σημαντικό τον άξονα της οικονομίας, δεν έχει κανένα πρόβλημα να μετακινηθεί από τον έναν υποψήφιο στον άλλον. Και όσο μέσα σε μια οικονομική κρίση αυξάνεται απότομα η σημαντικότητα της οικονομίας ως κριτήριο ψήφου τόσο λιγότερο, αλλά και για τόσο λιγότερους, οι διαφορές στα υπόλοιπα θέματα θα έχουν σημασία. Υπάρχει με άλλα λόγια μια δεξαμενή ψηφοφόρων στην οποία ψαρεύουν και οι δύο και η οποία σε συνθήκες οικονομικής κρίσης μεγαλώνει. Άρα στον συγκεκριμένο άξονα Μελανσόν και Λε Πεν είναι ανταγωνιστές. Και σε οποιαδήποτε αγορά όταν έχεις ανταγωνιστή σε μια ομάδα καταναλωτικού κοινού τότε προσπαθείς με κάθε τρόπο να δημιουργήσεις απόσταση μεταξύ τους. Ο τρόπος με τον οποίο προσπαθεί να το κάνει η αριστερά της Ελλάδας είναι λέγοντας πως η ψήφος στη Λε Πεν είναι φασιστική. Προσπαθεί δηλαδή να δημιουργήσει απέχθεια στο κοινό στόχο προς τη Λε Πεν με αυτό το επιχείρημα. Γιατί το προσπαθεί όμως αυτό η ελληνική αριστερά; Επειδή γνωρίζει πως η μετακίνηση αυτή των ψηφοφόρων δε βασίζεται πάνω σε κάποιο συγκεκριμένο χαρακτηριστικό των Γάλλων. Άρα μπορεί τώρα να συμβαίνει στη Γαλλία, δε σημαίνει πως θα σταματήσει εκεί όμως. Κι επειδή ταυτόχρονα βλέπει πως η κρίση βαθαίνει φοβάται πως πολύ γρήγορα θα έρθει η ώρα να το αντιμετωπίσει. Γιατί φοβάται; Διότι είναι αυτή που έχει τα πολλά ψάρια της δεξαμενής και δε θέλει να αρχίσουν να της φεύγουν. Με άλλα λόγια, σε ένα σενάριο βαθιάς κρίσης έχει πολύ περισσότερο να χάσει από το να πάρει (το αντίθετο με την περίοδο 2010-2015).
Με βάση τα παραπάνω και πηγαίνοντας πίσω στη Γαλλική πολιτική σκηνή, καταλαβαίνουμε πως το αντίθετο του Μελανσόν (εάν πάρουμε μόνο τους δύο προαναφερθέντες άξονες) δεν είναι η Λε Πεν, αλλά ο Ζεμούρ. Με αυτόν δεν έχουν κοινές ομάδες ψηφοφόρων στόχους ούτε σε ταυτοτικά ζητήματα ούτε σε οικονομία (ο Ζεμούρ έχει πιο φιλελεύθερες απόψεις στην οικονομία). Με τη Λε Πεν όπως είπαμε είναι απέναντι στο ένα, κοντά στο άλλο. Όπως ήταν δηλαδή στην Ελλάδα το 2015 και οδηγηθήκαμε εν μέσω μιας βαθιάς οικονομικής κρίσης σε μια συγκυβέρνηση που όσοι έβλεπαν το πολιτικό σκηνικό γραμμικά δε μπορούσαν να εξηγήσουν.
*Αποτελείται κυρίως από μέσης ηλικίας άτομα, χαμηλών εισοδημάτων που διακρίνονται από αισθήματα πολιτικού κυνισμού, θεωρούν τους εαυτούς αντισυστημικούς και δεν έχουν δυνατή ιδεολογία
Στα εγκαίνια του νέου σταθμού φυσικού αερίου LNG στην Αλεξανδρούπολη αναφέρθηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
