Μιλώντας στον «αέρα» της εκπομπής του Τέρενς Κουίκ στον Real FM ο Πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου, Δημήτρης Καπούνης, αναφέρθηκε στην επιτυχία της Γραβιέρας Νάξου Π.Ο.Π. της Ε.Α.Σ. να καταταγεί (πολύ) ψηλά στις λίστες του Taste Atlas με τα καλύτερα τυριά παγκοσμίως αλλά και στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πρωτογενής τομέας του νησιού μας.
«Αυτό το επίτευγμα οφείλεται στη Διοίκηση της Ε.Α.Σ., στους κτηνοτρόφους μας, που ακούν τις συμβουλές του κτηνιάτρου και του ζωοτέχνη (ενώ οι ζωοτροφές είναι ελεγμένες και η ποιότητα του γάλακτος καλή) και στους τυροκόμους μας, οι οποίοι εδώ και 50 χρόνια φτιάχνουν την Γραβιέρα Νάξου. Είναι ένα προϊόν Π.Ο.Π. και για την παραγωγή ενός κιλού τυριού απαιτούνται 11.200 γραμμάρια γάλα, οπότε καταλαβαίνει κανείς από αυτό την διατροφική αξία που έχει για το παιδί και όχι μόνο. Το κόστος παραγωγής, βέβαια, είναι υψηλό, αλλά είμαστε συνεταιρισμός, δεν έχουμε κέρδος, όλο το κέρδος πηγαίνει στους παραγωγούς, στους κτηνοτρόφους, στα μέλη των συνεταιρισμών (γι' αυτό και υφίσταται η κτηνοτροφία στο νησί, διαφορετικά θα είχε σταματήσει με τα προβλήματα που υπάρχουν)», είπε, στην αρχή, ο Δ. Καπούνης.
Έπειτα, ξεκίνησε να απαριθμεί τα πολλά και σοβαρά προβλήματα με τα οποία βρίσκεται αντιμέτωπος ο πρωτογενής τομέας της Νάξου: «Έχουμε μεγάλα κόστη. Όταν ο κτηνοτρόφος πληρώνεται από εμάς 60 λεπτά/κιλό το γάλα, η πρώτη ύλη για την Γραβιέρα Νάξου Π.Ο.Π. κοστίζει περίπου 7 ευρώ. Από εμάς, το προϊόν φθάνει στην Αθήνα γύρω στα 11,5-12 ευρώ, γιατί προστίθενται τα μεταφορικά (50 λεπτά) και η διανομή (άλλα 50 λεπτά). Ταυτόχρονα, οι ζωοτροφές είναι στα ύψη. Αναφέρω ένα απλό παράδειγμα: ένας κτηνοτρόφος που αγοράζει τριφύλλια από τη Θήβα, για να τα πάει Καλάβρυτα θα πληρώσει 2.000 ευρώ το φορτίο και 300 τα μεταφορικά – το ίδιο φορτίο, για να έλθει στη Νάξο, θα κοστίσει στον κτηνοτρόφο 3.780 ευρώ, γιατί είναι στη μέση τα μεταφορικά. Ζητούμε εδώ και δύο χρόνια να εφαρμοστεί και στις ζωοτροφές το μεταφορικό ισοδύναμο που είναι πάρα πολύ καλό για τη νησιωτικότητα, αλλά αυτό δεν συμβαίνει, με αποτέλεσμα να είναι πάρα πολύ αυξημένα τα κόστη και ο κτηνοτρόφος να φεύγει, έτσι, σιγά σιγά από το επάγγελμα (και θα συνεχίσουν να φεύγουν παραγωγοί γιατί υπάρχει η ακρίβεια)».
Και συνέχισε ο Δ. Καπούνης, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στο ζήτημα του φράγματος του Τσικαλαριού: «Το μεταφορικό ισοδύναμο εφαρμόζεται για τα προϊόντα ανταγωνισμού, όχι όμως για τις ζωοτροφές που έρχονται από όλη την Ελλάδα στη Νάξο. Επίσης, υπάρχει και πρόβλημα ζωοτροφών τώρα στη Νάξο, λόγω της μεγάλης ανομβρίας. Υπάρχουν δύο φράγματα, αλλά από το 2010 έχει δημοπρατηθεί ένα ακόμη φράγμα που, αν λειτουργήσει, θα αποθηκεύει περίπου 3 εκατ. κ.μ. νερό και δεν θα υπάρχει πρόβλημα στο νησί για 5 χρόνια ακόμα και αν δεν βρέξει. Το φράγμα αυτό έχει εγκαινιαστεί πέντε φορές. Το 2017 ξεκίνησαν κάποια έργα αλλά μετά από λίγο σταμάτησαν. Προσπαθούμε 4-5 χρόνια τώρα αλλά δεν συνεχίζεται αυτό το, κόστους 37,5 εκατ. ευρώ, έργο. Το επισκέφθηκαν πριν έναν χρόνο οι τοπικοί βουλευτές και ο τότε Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γ. Γεωργαντάς, ο οποίος δεσμεύθηκε πως θα ξεκινήσει το έργο, αλλά δεν έχει ξεκινήσει. Δεν υπάρχει νερό στο νησί, τα πηγάδια είναι υφάλμυρα, η παραγωγή πατάτας έχει μειωθεί δραματικά, δεν υπάρχουν ζωοτροφές. Αυτό το έργο αιωρείται 14 χρόνια. Καταστρέφονται οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι της Νάξου».
Εξηγώντας, κατόπιν, την μείωση της παραγωγής της Πατάτας Νάξου, ο Δ. Καπούνης ξεκαθάρισε: «Η Πατάτα Νάξου είναι ένα προϊόν Π.Γ.Ε. Αυτό το διάστημα, θα μπορούσαν οι παραγωγοί να βγάλουν πάνω από 2.000 τόνους, όμως βγάζουν περίπου 500 (σ.σ. λόγω της κακής ποιότητας του νερού που χρησιμοποιούν). Τα κόστη τους είναι ανεβασμένα και δεν υπάρχει και ζωή – για ποιον λόγο ένας άνθρωπος να στραφεί στην αγροτιά ή στην κτηνοτροφία;».
Τέλος, ο Δ. Καπούνης ανέφερε: «Η νησιωτικότητα είναι μόνο στα χαρτιά. Δεν εφαρμόζεται. Επιπλέον, στη Νάξο το ζωικό κεφάλαιο έχει μειωθεί κατά πολύ, κάτι που φαίνεται από τις ποσότητες γάλακτος που παραλαμβάνουμε: το 2021 ήταν 40 τόνοι, το 2022 ήταν 32 και τώρα είναι 25. Έχουν κλείσει γύρω στους 20 στάβλους και αυτός ο αριθμός ανεβαίνει… Το 60% της οικονομίας της Νάξου στηρίζεται στον πρωτογενή τομέα. Δεν το έχουν πάρει είδηση, όμως και δεν τον προσέχουν τον πρωτογενή τομέα γενικά στην Ελλάδα, όχι μόνο εδώ…».
«Αυτό το επίτευγμα οφείλεται στη Διοίκηση της Ε.Α.Σ., στους κτηνοτρόφους μας, που ακούν τις συμβουλές του κτηνιάτρου και του ζωοτέχνη (ενώ οι ζωοτροφές είναι ελεγμένες και η ποιότητα του γάλακτος καλή) και στους τυροκόμους μας, οι οποίοι εδώ και 50 χρόνια φτιάχνουν την Γραβιέρα Νάξου. Είναι ένα προϊόν Π.Ο.Π. και για την παραγωγή ενός κιλού τυριού απαιτούνται 11.200 γραμμάρια γάλα, οπότε καταλαβαίνει κανείς από αυτό την διατροφική αξία που έχει για το παιδί και όχι μόνο. Το κόστος παραγωγής, βέβαια, είναι υψηλό, αλλά είμαστε συνεταιρισμός, δεν έχουμε κέρδος, όλο το κέρδος πηγαίνει στους παραγωγούς, στους κτηνοτρόφους, στα μέλη των συνεταιρισμών (γι' αυτό και υφίσταται η κτηνοτροφία στο νησί, διαφορετικά θα είχε σταματήσει με τα προβλήματα που υπάρχουν)», είπε, στην αρχή, ο Δ. Καπούνης.
Έπειτα, ξεκίνησε να απαριθμεί τα πολλά και σοβαρά προβλήματα με τα οποία βρίσκεται αντιμέτωπος ο πρωτογενής τομέας της Νάξου: «Έχουμε μεγάλα κόστη. Όταν ο κτηνοτρόφος πληρώνεται από εμάς 60 λεπτά/κιλό το γάλα, η πρώτη ύλη για την Γραβιέρα Νάξου Π.Ο.Π. κοστίζει περίπου 7 ευρώ. Από εμάς, το προϊόν φθάνει στην Αθήνα γύρω στα 11,5-12 ευρώ, γιατί προστίθενται τα μεταφορικά (50 λεπτά) και η διανομή (άλλα 50 λεπτά). Ταυτόχρονα, οι ζωοτροφές είναι στα ύψη. Αναφέρω ένα απλό παράδειγμα: ένας κτηνοτρόφος που αγοράζει τριφύλλια από τη Θήβα, για να τα πάει Καλάβρυτα θα πληρώσει 2.000 ευρώ το φορτίο και 300 τα μεταφορικά – το ίδιο φορτίο, για να έλθει στη Νάξο, θα κοστίσει στον κτηνοτρόφο 3.780 ευρώ, γιατί είναι στη μέση τα μεταφορικά. Ζητούμε εδώ και δύο χρόνια να εφαρμοστεί και στις ζωοτροφές το μεταφορικό ισοδύναμο που είναι πάρα πολύ καλό για τη νησιωτικότητα, αλλά αυτό δεν συμβαίνει, με αποτέλεσμα να είναι πάρα πολύ αυξημένα τα κόστη και ο κτηνοτρόφος να φεύγει, έτσι, σιγά σιγά από το επάγγελμα (και θα συνεχίσουν να φεύγουν παραγωγοί γιατί υπάρχει η ακρίβεια)».
Και συνέχισε ο Δ. Καπούνης, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στο ζήτημα του φράγματος του Τσικαλαριού: «Το μεταφορικό ισοδύναμο εφαρμόζεται για τα προϊόντα ανταγωνισμού, όχι όμως για τις ζωοτροφές που έρχονται από όλη την Ελλάδα στη Νάξο. Επίσης, υπάρχει και πρόβλημα ζωοτροφών τώρα στη Νάξο, λόγω της μεγάλης ανομβρίας. Υπάρχουν δύο φράγματα, αλλά από το 2010 έχει δημοπρατηθεί ένα ακόμη φράγμα που, αν λειτουργήσει, θα αποθηκεύει περίπου 3 εκατ. κ.μ. νερό και δεν θα υπάρχει πρόβλημα στο νησί για 5 χρόνια ακόμα και αν δεν βρέξει. Το φράγμα αυτό έχει εγκαινιαστεί πέντε φορές. Το 2017 ξεκίνησαν κάποια έργα αλλά μετά από λίγο σταμάτησαν. Προσπαθούμε 4-5 χρόνια τώρα αλλά δεν συνεχίζεται αυτό το, κόστους 37,5 εκατ. ευρώ, έργο. Το επισκέφθηκαν πριν έναν χρόνο οι τοπικοί βουλευτές και ο τότε Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γ. Γεωργαντάς, ο οποίος δεσμεύθηκε πως θα ξεκινήσει το έργο, αλλά δεν έχει ξεκινήσει. Δεν υπάρχει νερό στο νησί, τα πηγάδια είναι υφάλμυρα, η παραγωγή πατάτας έχει μειωθεί δραματικά, δεν υπάρχουν ζωοτροφές. Αυτό το έργο αιωρείται 14 χρόνια. Καταστρέφονται οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι της Νάξου».
Εξηγώντας, κατόπιν, την μείωση της παραγωγής της Πατάτας Νάξου, ο Δ. Καπούνης ξεκαθάρισε: «Η Πατάτα Νάξου είναι ένα προϊόν Π.Γ.Ε. Αυτό το διάστημα, θα μπορούσαν οι παραγωγοί να βγάλουν πάνω από 2.000 τόνους, όμως βγάζουν περίπου 500 (σ.σ. λόγω της κακής ποιότητας του νερού που χρησιμοποιούν). Τα κόστη τους είναι ανεβασμένα και δεν υπάρχει και ζωή – για ποιον λόγο ένας άνθρωπος να στραφεί στην αγροτιά ή στην κτηνοτροφία;».
Τέλος, ο Δ. Καπούνης ανέφερε: «Η νησιωτικότητα είναι μόνο στα χαρτιά. Δεν εφαρμόζεται. Επιπλέον, στη Νάξο το ζωικό κεφάλαιο έχει μειωθεί κατά πολύ, κάτι που φαίνεται από τις ποσότητες γάλακτος που παραλαμβάνουμε: το 2021 ήταν 40 τόνοι, το 2022 ήταν 32 και τώρα είναι 25. Έχουν κλείσει γύρω στους 20 στάβλους και αυτός ο αριθμός ανεβαίνει… Το 60% της οικονομίας της Νάξου στηρίζεται στον πρωτογενή τομέα. Δεν το έχουν πάρει είδηση, όμως και δεν τον προσέχουν τον πρωτογενή τομέα γενικά στην Ελλάδα, όχι μόνο εδώ…».
Ακούστε τις δηλώσεις του Δ. Καπούνη στον Real FM:
Τέσσερις βασικές αλλαγές για την ανάπτυξη του τουρισμού στην Ελλάδα προτείνονται στο νέο ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τον τουρισμό.
