Μέσα σε πέντε μήνες χάθηκαν όλα...

ΣΩΤΗΡΗΣ ΝΙΚΑΣ
Τι μπορεί να συμβεί μέσα σε πέντε μήνες σε μία οικονομία; Από την απογείωση μέχρι και την καταστροφή της, θα μπορούσε να πει κανείς.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, το μόνο σίγουρο είναι ότι –στην κυριολεξία– την τελευταία στιγμή αποφεύχθηκε το σενάριο της πλήρους καταστροφής. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι οι επιπτώσεις των τελευταίων 5 μηνών δεν αποτελούν ένα σοβαρό πισωγύρισμα στα οικονομικά μεγέθη της χώρας, τη στιγμή, δε, που η κατάσταση στο τέλος του 2014 έδειχνε –αν μη τι άλλο– να σταθεροποιείται. Ακόμη μεγαλύτερη ζημιά, όμως, συντελέσθηκε τις τελευταίες 20 ημέρες, κατά τις οποίες το κλείσιμο των τραπεζών και η επιβολή των capital controls «πάγωσαν» και τις ελάχιστες δραστηριότητες που υπήρχαν.

Μία διαπραγματευτική πορεία πέντε μηνών έφθασε την προηγούμενη εβδομάδα στο τέλος της. Πριν από την έναρξη του νέου κύκλου διαβουλεύσεων Αθήνας - δανειστών, που θα έχουν ως στόχο την οριστικοποίηση του νέου Μνημονίου εντός ενός μηνός, η «Κ» προχωράει σε μία αποτίμηση όχι τόσο της συμφωνίας της Δευτέρας, αλλά κυρίως της επίπτωσης που είχαν στην πραγματική οικονομία οι επιλογές της κυβέρνησης στο πεδίο των διαπραγματεύσεων κατά τη διάρκεια του τελευταίου 5μήνου:

• ΑΕΠ: Στα τέλη του 2014 η Κομισιόν προέβλεπε ανάπτυξη 2,5% φέτος. Σήμερα εκτιμά ότι η Ελλάδα θα βιώσει και πάλι ύφεση, με τον ρυθμό να φθάνει ακόμη και στο 4%. Επί της ουσίας, η απώλεια έναντι του προβλεπόμενου ΑΕΠ ανέρχεται σε περίπου 11 δισ. ευρώ. Ομως, τις περισσότερες απώλειες θα τις καταγράψει η οικονομία λόγω της τραπεζικής αργίας και των capital controls. Μέχρι το τέλος Ιουνίου η Κομισιόν εκτιμούσε ότι το ελληνικό ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 0,5%. Μετά τα μέτρα στον τραπεζικό τομέα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναθεώρησε εκ νέου την πρόβλεψή της στο -4%. Στην πράξη, μόνο από την επιβολή των capital controls και το κλείσιμο των τραπεζών, το ΑΕΠ θα είναι κατά 8 δισ. ευρώ λιγότερο, από το σύνολο των 11 δισ. ευρώ σε σχέση με τις αρχές του έτους.

• Νέο δάνειο: Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε συμφωνήσει με τους δανειστές να υπάρχει από φέτος μία προληπτική πιστωτική γραμμή στήριξης της τάξης των 15 δισ. ευρώ, μόνο για το 2015. Στις 2 Ιουλίου το ΔΝΤ υπολόγιζε ότι η Ελλάδα χρειάζεται ένα μεγάλο δάνειο, περίπου 59 δισ. ευρώ, για το διάστημα Ιουλίου 2015 - Δεκεμβρίου 2018. Ωστόσο, τώρα, το ύψος του νέου δανείου έχει αυξηθεί στα 85 δισ. ευρώ για την τριετία Αυγούστου 2015 - Ιουλίου 2018. Δηλαδή, έχει αυξηθεί κατά 26 δισ. ευρώ μέσα σε λιγότερο από 20 ημέρες. Σε σχέση, δε, με τις αρχές του έτους, αντί ενδεχόμενου δανεισμού για ένα χρόνο, η χώρα χρειάζεται πλέον νέο τριετές δάνειο.

• Χρέος: Πριν από περίπου ένα χρόνο (Απρίλιο 2014), το ΔΝΤ προέβλεπε ότι το δημόσιο χρέος της Ελλάδας θα διαμορφωνόταν το 2017 στο 152% του ΑΕΠ. Πριν από το δημοψήφισμα, το Ταμείο ανέβασε την εκτίμηση στο 169,7% του ΑΕΠ. Αυτή την εβδομάδα, όμως, την αναθεώρησε στα επίπεδα του 200% του ΑΕΠ. Η επιδείνωση των συνθηκών της ελληνικής οικονομίας οδήγησε σε αύξηση περίπου 50 ποσοστιαίων μονάδων του ΑΕΠ (περί τα 90 δισ. ευρώ) την πρόβλεψη για το χρέος, ενώ μόνο τις τελευταίες 15 ημέρες αυξήθηκε κατά 30 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ (περί τα 50 δισ. ευρώ).

• Τραπεζικές καταθέσεις: Πέρυσι τον Νοέμβριο το ύψος των καταθέσεων ήταν 164 δισ. ευρώ. Πλέον, οι καταθέτες έχουν περί τα 120 δισ. ευρώ. Στην πράξη, η περίοδος της διαπραγμάτευσης «έβγαλε» από το τραπεζικό σύστημα 44 δισ. ευρώ.

• Εσοδα προϋπολογισμού: Στο πρώτο εξάμηνο του έτους, τα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού καταγράφουν «μαύρη τρύπα» 1,6 δισ. ευρώ. Τα δε φορολογικά έσοδα παρουσιάζουν υστέρηση άνω των 2 δισ. ευρώ.

• Στάση πληρωμών: Η ανάγκη για διασφάλιση επαρκών ταμειακών διαθεσίμων ώστε να πληρώνονται μισθοί και συντάξεις οδήγησε την κυβέρνηση σταδιακά στην πλήρη στάση πληρωμών όλων των άλλων υποχρεώσεων του Δημοσίου. Συνολικά, στο πρώτο εξάμηνο οι κρατικές δαπάνες είναι κατά 4 δισ. ευρώ λιγότερες απ’ ό,τι προβλεπόταν να γίνουν. Μόνο τον Ιούνιο, το κράτος δεν πλήρωσε τίποτε άλλο εκτός από μισθούς και συντάξεις, με τις δαπάνες να είναι κατά 1,4 δισ. ευρώ λιγότερες απ’ ό,τι θα έπρεπε.

• Ληξιπρόθεσμα χρέη Δημοσίου: Αποτέλεσμα της στάσης πληρωμών είναι η εκτόξευση των οφειλών του κράτους. Στο πεντάμηνο Ιανουαρίου - Μαΐου 2015, τα ληξιπρόθεσμα χρέη έφθασαν στα 5 δισ. ευρώ (αυξημένα κατά 1,2 δισ. ευρώ σε σχέση με τις αρχές του έτους), ενώ εκτιμάται ότι τώρα ανέρχονται σε περίπου 7 δισ. ευρώ.

• Ρευστότητα φορέων του Δημοσίου: Για να εξυπηρετεί τις υποχρεώσεις του Δημοσίου, η κυβέρνηση «στέγνωσε» από ρευστό όλους τους κρατικούς φορείς. Στο τέλος Μαΐου είχε δανειστεί από αυτούς 10,7 δισ. ευρώ.

• Κεφάλαια ΤΧΣ: Τον Φεβρουάριο του 2015 η κυβέρνηση επέστρεψε στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (EFSF) τα 10,9 δισ. ευρώ που βρίσκονταν στο ΤΧΣ υπέρ της ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών. Σύμφωνα με πληροφορίες, τώρα γίνεται συζήτηση για να ενταχθούν τα κεφάλαια αυτά στο νέο τριετές δάνειο.