Αυτή δεν είναι μια εφήμερη θερινή σχέση αλλά ένας βαθύς έρωτας που ανθίζει στις ατέλειωτες παραλίες
Χορευτές στο Κορφί τ΄ Αρωνιού
απλώς,σε γεμίζει,σαν τον μελωδικό ήχο της παραδοσιακής τσαμπούνας παρέα με το τουμπάκι στο πανηγύρι προς τιμήν των ψαράδων στον Απόλλωνα, στην άκρη της πλαγιάς όπου παραμένει ξαπλωμένος ο γιγαντιαίος κούρος,εγκαταλειμμένος πάνω στους αιώνες από τους αρχαίους γλύπτες. Να,αυτό είναι ένα από τις πολλές χάρες της Νάξου: η συνύπαρξη των ρωμαλέων κούρων σκορπισμένων στις ερημιές με τα κομψά κυκλαδικά ειδώλια στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Κάστρου της Χώρας,του ψηλού Ζα με το νησάκι Παλάτια που στολίζει η Πορτάρα,του στολιδιού Χαλκί με το παρακείμενο Φιλότι, το μεγαλύτερο χωριό των Κυκλάδων,των ανοιχτών δρόμων της Τραγαίας με τα σοκάκια της παλιάς Χώρας, των μεγαλόπρεπων πύργων με τα ταπεινά μητάτα,της «σταρ» των ελληνικών χωριών Απειράθου με το Κουρνοχώρι, της ίδιας της Νάξου με τις Μικρές Κυκλάδες.Μετά είναι η αυτάρκεια. Οσα βλέπεις, όσα γεύεσαι, όσα αισθάνεσαι,είναι δικά τους,από το νησί τους,από τη γη τους,από την ψυχή τους. Το τοπίο υπαγόρευσε τη ζωή των ανθρώπων και οι άνθρωποι χάραξαν τις βασικές γραμμές της ζωής και της ιστορίας τους πάνω στο τοπίο, περίπου όπως οι άνθρωποι του πρώτου κυκλαδικού πολιτισμού «χτύπησαν» τους χορευτές πάνω στην πέτρα στο Κορφί τ΄ Αρωνιού.Και αυτά που έγιναν για τουςεπισκέπτες,δεν σκεπάζουν τη ζωή των ίδιων των κατοίκων,αλλά κάπου είναι, ίσως, και ένα κομμάτι της, το κομμάτι του Ξένιου Διός που δεν είναι ξένος εδώ στη σκιά τού Ζα (Ζευς),του ψηλότερου βουνού των Κυκλάδων.Είναι ένας ακόμη λόγος που η σχέση των επισκεπτών με το νησί δεν είναι εφήμερη,καλοκαιρινή,αλλάμακροχρόνιος δεσμός.
Ιστορίες της τέχνης μέσα στους ελαιώνες
Γενικώς το οροπέδιο της Τραγαίας είναι μια απέραντη πινακοθήκη της βυζαντινής τέχνης. Πλήθος εκκλησιών, ανάμεσα στα ελαιόδενδρα, διασώζουν στο εσωτερικό τους, στους τρούλους, στην κόγχη, τα παρεκκλήσια, αισθαντικές πινελιές μιας σπουδαίας τέχνης. Η πιο εντυπωσιακή εκκλησιά είναι η Παναγιά Δροσιανή, 3 χλμ. μετά το Χαλκί, λίγο πριν από το χωριό Μονή. Οι τοιχογραφίες της είναι οι παλαιότερες που ως τώρα έχουν αποκαλυφθεί στους επισκέπτες (τέλη 6ου, αρχές 7ου αιώνα).
Η τέχνη είναι διάσπαρτη στη Νάξο, η οποία μπορεί να εμπνεύσει και σύγχρονους καλλιτέχνες, όπως τον ζωγράφο Μίλτο Παντελιά και τη γλύπτρια Ελένη Γκόνου, οι οποίοι εμπνεύστηκαν τα «Διοσημεία» τους αναζητώντας στις πλαγιές του Ζα τη σπηλιά όπου μεγάλωσε ο Δίας μετά τη φυγή του από το Ιδαίον Αντρο στην Κρήτη. Ο Δίας, η Σεμέλη, ο Διόνυσος, ο Θησέας, η Αριάδνη, οι Νηρηίδες, οι Νύμφες, ο Απόλλωνας, η Δήμητρα, οι Σάτυροι, οι Μαινάδες, ο Μάρκος Σανούδος, οι άγιοι και οι όσιοι περνούν σαν το μελτέμι μέσα από τα φύλλα των ελιών, αυτών που ζωγράφισε ειδικά για τα «Ταξίδια» μας ο Μίλτος Παντελιάς, τις επάλξεις του πύργου της Αγιάς και τα σπαθωτά φύλλα του αθάνατου που σκορπά την αθανασία του σε όλη τη Νάξο.
Η μυθολογία των ξαπλωμένων κούρων
Ξεκινώντας από τη Χώρα ταξιδεύουμε προς τη Γαλήνη (6 χλμ.) διατρέχοντας μια άλλη πλευρά της Νάξου. Η Γαλήνη βρίσκεται στην αρχή μιας κοιλάδας γεμάτης με κτήματα με καρποφόρα δένδρα και μποστάνια, που καταλήγει σε εκτεταμένη αμμουδιά. Δίπλα της (1 χλμ.) βρίσκονται οι Εγγαρές, απ΄ όπου φεύγουν δρόμοι προς το εσωτερικό του νησιού. Δεν είναι ο ίσιος δρόμος αυτός, αλλά από εδώ μπορείτε να πάτε στις Μέλανες (3 χλμ.) για να βρείτε τους κούρους στο Φλεριό, δίπλα στην κοίτη του ξεροπόταμου, και της Ποταμιάς, στην πλαγιά κοντά στα αρχαία λατομεία.
Κοιτάζεις αυτούς τους γυμνούς, μισοτελειωμένους νέους του 6ου αιώνα π.Χ. να είναι ξαπλωμένοι, ο ένας στη σκιά ενός μεγάλου δένδρου και ο άλλος κάτω από τον δυνατό ήλιο στη γυμνή πλαγιά, και κάνεις ένα σωρό σκέψεις. Φαντάζεσαι τους ονομαστούς μαρμαρογλύπτες, τον Ευθυκαρτίδη και τους άλλους, να δημιουργούν σε αυτή την ίδια ακριβώς θέση τα αγάλματα και μετά να διευθύνουν την τεράστια και κοπιώδη μεταφορά τους, χιλιόμετρα ολόκληρα, ως τη θάλασσα, για να ολοκληρώσουν εκεί την παραγγελία. Αν βεβαίως το έργο τους δεν πάθαινε ζημιά και δεν το εγκατέλειπαν, όπως αυτούς τους κούρους, στο σημείο όπου άρχισαν να το λαξεύουν. Μια άλλη πλευρά της εξοχής της Νάξου προβάλλει στο κτήμα των πρώτων βιοκαλλιεργητών στο νησί, του Λέανδρου Χατζηανδρέου, πυρηνικού φυσικού στον «Δημόκριτο», και της Θέκλας Κίζη, γιατρού στον «Αγιο Σάββα». Ο δρόμος από τις Εγγαρές φθάνει στο Μαργούνο, σε έναν παράδεισο που διανθίζεται με αρωματικά φυτά, σπιτική λεμονάδα και απίθανες μαρμελάδες.
Στις Εγγαρές υπάρχει επισκέψιμο λιοτρίβι, προτού ο δρόμος μπει στη θεαματική πορεία του στις καμπυλόγραμμες πλαγιές των λόφων, πάνω από τις πολυσχιδείς ακτές, για να φθάσει στον ωραίο Απόλλωνα (19 χλμ. από τις Εγγαρές) και στον γιγαντιαίο κούρο του, άγαλμα του θεού Διονύσου, που ξαπλωμένος κοιτάζει το πέλαγος και τα λευκά σπίτια στην ακρογιαλιά.
Με τα φτερά των γλάρων και των «αετών»
Ο χορός των ιστιοσανίδων αρχίζει από την παραλία του Αγίου Γεωργίου και τη Λαγκούνα. Αυτές είναι οι αμμουδιές της Χώρας. Οι ιστιοπλόοι ανεμοπορούν πάνω στον αφρό, με φόντο το σήμα κατατεθέν της Νάξου, την Πορτάρα, και το σφιχτοδεμένο κάστρο με την προκυμαία και τα σπίτια της νέας Χώρας γύρω του. Αυτές οι παραλίες είναι τόσο καλές για ιστιοσανίδα που έχουν φιλοξενήσει και ευρωπαϊκά πρωταθλήματα free style.
Τα τιρκουάζ νερά του Αγίου Προκόπιου απέχουν 4 χλμ. από τη Χώρα. Ο δρόμος περνά δίπλα από την άκρη του αεροδρομίου και ανάμεσα στις Αλυκές, μικρές λιμνοθάλασσες που φιλοξενούν υδρόβια πουλιά. Διακλαδώνεται για τη Στελίδα δεξιά και η βασική αρτηρία συνεχίζει για τον Αγιο Προκόπιο, απ΄ όπου αρχίζει η απίθανη πασαρέλα του καλοκαιριού με τα «μπιτς μπαρ», τα καφέ και τα εστιατόρια. Αμέσως μετά είναι η Αγία Αννα (1 χλμ.) και το λιμανάκι της. Μερικά καΐκια έρχονται εδώ και αράζουν την πιο γλυκιά ώρα, το λιόγερμα.
Αυτή την ώρα μπορείς να την απολαύσεις και από τα τραπέζια της ταβέρνας «Φάρος». Ο Νικόλας Χίος έχει την ταβέρνα εδώ και 29 χρόνια και, όπως λέει, σερβίρει πάντα ό,τι θέλει να σερβίρουν σε εκείνον. Εχει άποψη για το ψήσιμο των ψαριών και έχει συνεχώς το μυαλό του στην ψησταριά, γιατί οι γυναίκες και το ψάρι θέλουν χάδια. Ενα λεπτό άμα ψηθεί παραπάνω, πάει, το έχασες το ψαράκι, λέει. Λέει ότι η ψητή σκορπίνα που μας φέρνει δεν χρειάζεται λεμόνι, γιατί λεμόνι βάζουμε σε ό,τι δεν έχει γεύση, και φέρνοντας μύδια με κρεμμύδι, σκόρδο, μαϊντανό και κρασί σχολιάζει ότι ενισχύουν τη γονιμότητα...
Και μετά το λιμανάκι η αμμουδιά συνεχίζεται αδιάκοπα. Ακολουθούν ο Μάραγκας και η εκτεταμένη Πλάκα και μετά, αφού ο δρόμος χάσει για λίγο την επαφή του με την παραλία, προβάλλει ο Ορκός. Πλήθος μικρές αγκαλιές σάς βοηθούν να βρείτε τη δική σας ήσυχη γωνιά. Γιατί στη συνέχεια τα πράγματα γίνονται... ανήσυχα.
Στη Μικρή Βίγλα συμβαίνουν διαδοχικές εκρήξεις καλοκαιριού, με τους «αετούς» (kiteshurf) και τις ιστιοσανίδες να «φτερουγίζουν» στις κορυφές των κυμάτων. Το θέαμα των τολμηρών που κρέμονται από τον «αετό», σερφάρουν στις κορυφές των κυμάτων και πραγματοποιούν εντυπωσιακά άλματα είναι μαγευτικό, ειδικά όταν ο ανεμοπόρος ανεβαίνει μέσα στον καταρράκτη των δυνατών ακτίνων του ήλιου.
Εχετε χίλιους δυο λόγους να κολλήσετε σε μία από τις παραλίες τις οποίες ήδη περάσαμε, αλλά η εξερεύνηση της καλοκαιρινής πλευράς της Νάξου έχει μέλλον, και μάλιστα μοναχικό και ήσυχο. Ακούει στα ονόματα Παρθένος, Καστράκι και μετά Αλυκό, με τους αμμόλοφους και τους κέδρους, ως εκεί που φτάνει η άσφαλτος, και ο καλός χωματόδρομος συνεχίζει για Πυργάκια, ως Αγιασσό (22 χλμ. από τη Χώρα από τον μεσόγειο αυτοκινητόδρομο).
«Πόρτα γιγάντια του Αιγαίου»
Το αληθινό παραμύθι της Νάξου
Στο Παλιό Βιβλιοπωλείο του Νίκου Ασημακόπουλου, στην Παλιά Αγορά, ξεφυλλίσαμε το λεύκωμα του Γιώργου Ανωμερίτη «Το κάστρο της Νάξου και οι εκκλησιές του», και αντιγράψαμε από το εισαγωγικό σημείωμα του Αγαμέμνονα Τσελίκα: «Από κάποιο ξώπορτο προβάλλει κάποιος ξενοντυμένος άρχοντας με ρούχα φράγκικα από τη Βενετιά.
Σ΄ ένα παραθύρι μια κόρη κρυφοκοιτάζοντας απέναντι στο πλάτωμα μπροστά στην Κιουρά Καπέλλα χτενίζει το μαλλιά της και σιγοτραγουδάει. Είχε πριν λίγο περάσει ένας Γάλλος, ο Γλάουντος, όμορφος νέος με τα στολίδια του και τα σπαθιά του, μισο-έμπορος και μισο-πειρατής, που είχε καταγοητέψει όλες τις κοπελιές του Μπούργκου. Παραμέσα, στο άλλο δωμάτιο, η αρχόντισσα η μάνα της, η κυρά Τζουάννα Μινώτου, γυναίκα του Αρτέζιου Τζανέτου, παζάρευε με τον άρχοντα Νικολό Σιγάλα πώς θα του ξεπλήρωνε το χρέος της από τα δανεικά που του ΄χε πάρει, δίνοντάς του ένα αμπέλι που ΄χε στα Καλαμούρια, έξω από το κάστρο. Τρεις-τέσσερις καλόγριες Φράγκες ασπροντυμένες βιάζονταν να πάνε να πουν το “Αβε Μαρία” στην εκκλησιά τους, ενώ πάνω από το βουνό έφτανε ο ήχος της καμπάνας από το μοναστηράκι του Αγιάννη του Χρυσοστόμου για τον εσπερινό».
Σεργιάνι στην καρδιά του νησιού
Κάπου 12 χλμ. από τη Χώρα, ο δρόμος διακλαδώνεται δεξιά για Ανω Σαγκρί και συνεχίζει μέσα από το χωριό με τους μύλους και τα πυργόσπιτα για το αρχαίο ιερό της Δήμητρας στον Γύρουλα (4 χλμ. από τη διακλάδωση). Είναι από τους πιο ωραίους αρχαιολογικούς χώρους, καθώς οι κολόνες και τα άλλα μαρμάρινα μέλη του ναού του 6ου αιώνα π.Χ. «φυτρώνουν» μέσα από τα θερισμένα χωράφια του οροπεδίου και προβάλλονται πάνω στον επιβλητικό Ζα που ρίχνει τη σκιά του πάνω σε όλα στη Νάξο.
«Ιχνος» της κλασικής εποχής αποτελεί πάνω στον κεντρικό δρόμο το πωλητήριο κεραμικών του Μανόλη Λιμπερτά, ο οποίος έχει το παραδοσιακό εργαστήριό του στον Δαμαλά, δίπλα στο επισκέψιμο παλαιό ελαιοτριβείο. Βρισκόμαστε, βλέπετε, στο οροπέδιο της Τραγαίας και στον ελαιώνα του, και το Χαλκί είναι κοντά (5 χλμ. από τη διασταύρωση για Ανω Σαγκρί).
Το Χαλκί είναι ένα πολύ ωραίο χωριό, με ιδιαίτερες πινελιές την Πηνελόπη Χαμηλοθώρη που υφαίνει στον αργαλειό της στο τρίστρατο του χωριού, τον Γιάννη Μανδενάκη που φτιάχνει τις μαρμελάδες του στον κεντρικό δρόμο, την Ευαγγελία Σαλτερή με το παραδοσιακό παντοπωλείο της στην είσοδο του χωριού, τον «Αρτον ημών τον Επιούσιον» με τις νόστιμες πίτες, στην έξοδο για Δροσιανή και Μονή. Ωστόσο ακόμη πιο ιδιαίτερο είναι το επισκέψιμο ποτοποιείο Βαλληνδρά που παράγει αδιαλείπτως από το 1896 το θρυλικό κίτρο Νάξου. Η Ειρήνη Φραγκουδάκη και οι θυγατέρες της, που συνεχίζουν την παράδοση της οικογένειας, θα σας αποκαλύψουν όλα τα μυστικά της παραγωγής αυτού του ιδιαίτερου λικέρ από φύλλα κιτριάς.
Μετά το Χαλκί αποκαλύπτεται στις πλαγιές των λόφων το δυναμικό Φιλότι (2 χλμ.), μεγάλο και ζωντανό, με τον κεντρικό δρόμο να περνάει μπροστά από τα καφενεία κάτω από τα πλατάνια και τα γραφικά σοκάκια να ανηφορίζουν μέσα στο σώμα του χωριού, ως τα πλατώματα των ωραίων εκκλησιών. Την εικόνα αυτών των τριών ωραίων χωριών της Νάξου συμπληρώνει η Απείραθος (8 χλμ. πανοραμικής διαδρομής από το Φιλότι), μια καλλονή παρά την τουριστική της ανάπτυξη. Το κεντρικό σοκάκι αποκαλύπτει όλη την ομορφιά του χωριού, τον δραστήριο Συνεταιρισμό Γυναικών με τους αργαλιούς του και τα άλλα παραδοσιακά προϊόντα του, τον πύργο Ζευγώλη πάνω στον βράχο, τον σκιερό πλάτανο με τα τραπεζάκια έξω μπροστά στο παρεκκλήσι, τη μικρή πλατεία μπροστά στο Λαογραφικό Μουσείο.
ΠΡΟΣΒΑΣΗ
Αεροπορικώς από το «Ελευθέριος Βενιζέλος» με καθημερινές πτήσης της Οlympic Αir (τηλ.210 3550.500) σε 35 λεπτά.
ΔΙΑΜΟΝΗ
ΦΑΓΗΤΟ
ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ
Σήμερα έχει πανηγύρι και πανηγυράκια
Το πανηγύρι στη Νάξο δεν γίνεται μόνο κάτω από το βλέμμα του Διονύσου αλλά φαίνεται ότι γεννήθηκε εδώ μαζί με τον θεό του γλεντιού. Αν είναι αλήθεια ότι ο Διόνυσος γεννήθηκε εδώ, τότε είναι ευχής έργον που ο Απόστολος Χαντζαράς δείχνει πρώτα στη Νάξο τα πανηγύρια και τα πανηγυράκια του, όλα εκείνα τα ξωτικά- τους σάτυρους, τους κενταύρους, τους βουκόλους, τους αυλητές, τις μούσες, τις νύμφες, τον Πάνα- που συνεχίζουν τον ξέφρενο χορό τους σε γλέντι χρωμάτων και συναισθημάτων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου