Χαράλαμπος Γώγος στα Παραπολιτικά: Εκτόνωση του κύματος της πανδημίας έως την Άνοιξη

Βασίλης Βενιζέλος
Ο καθηγητής Παθολογίας Λοιμωξιολογίας και μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, αναλύει στα «Π» την πορεία της πανδημίαςΤη σταδιακή αποκλιμάκωση της επιδημίας του νέου κοροναϊού στη χώρα μας, καθώς θα οδεύουμε προς την άνοιξη, καθώς και την ανάγκη για την ανασυγκρότηση των συστημάτων Υγείας, μεταξύ των οποίων του ΕΣΥ της χώρας μας, προκειμένου αυτά να ανταποκρίνονται ικανοποιητικά σε συνθήκες κρίσης, σημειώνει, μεταξύ άλλων, στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» ο καθηγητής Παθολογίας Λοιμώξεων της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, Χαράλαμπος Γώγος.

Κύριε καθηγητά, έχει δίκιο ή υπερβάλλει ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Τέντρος Γκεμπρεγέσους, ο οποίος υποστηρίζει ότι το διεθνές περιβάλλον είναι ιδανικό, αυτήν τη στιγμή, για την ανάπτυξη ακόμα πιο επιθετικών μεταλλάξεων του νέου κοροναϊού;

Όπως έχει τονιστεί, η εμφάνιση μεταλλάξεων σχετίζεται με τη συνεχή παρουσία του ιού, το αυξημένο ιικό φορτίο και την αυξημένη διασπορά στον πληθυσμό, όπως συμβαίνει αυτήν τη στιγμή με το στέλεχος «Ο», και φυσικά αυτό μπορεί κατεξοχήν να συμβεί σε περιοχές με ελαττωμένη εμβολιαστική κάλυψη. Έτσι, ενώ σε Ευρώπη, Αμερική και Ωκεανία τα ποσοστά εμβολιασμού είναι πάνω από 50%, περιοχές όπως η Αφρική έχουν ποσοστά κάτω του 10% και σε πολλές περιπτώσεις μονοψήφια ποσοστά, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση νέων μεταλλάξεων. Στόχος, επομένως, πρέπει να είναι η γενικευμένη εμβολιαστική κάλυψη, όχι μόνο για λόγους αλληλεγγύης, αλλά και για τον τελικό έλεγχο της πανδημίας.

Τι έχετε παρατηρήσει κλινικώς σχετικά με το στέλεχος «Ο» του νέου κοροναϊού; Ποια είναι η κλινική εικόνα την οποία εμφανίζουν οι νοσηλευόμενοι ασθενείς με νόσο COVID-19; Καταλήγουν σε βρογχίτιδα, αντί για αμφοτερόπλευρη πνευμονία, ή αυτό είναι ένας αστικός μύθος;

Φαίνεται από τις περισσότερες μελέτες ότι το στέλεχος «Ο» προκαλεί ηπιότερη νόσο, κυρίως του ανωτέρου αναπνευστικού, το οποίο προσβάλλει συχνότερα το στέλεχος αυτό σε σχέση με το «Δ», το οποίο προκαλεί συχνότερα πνευμονία. Οδηγεί σε σοβαρή νόσο και νοσηλεία κατά 70%-80% λιγότερο από το «Δ», αυτό όμως συμβαίνει κυρίως σε πλήρως εμβολιασμένους, ενώ σε ανεμβολίαστους, ιδιαίτερα ηλικιωμένους και ασθενείς με υποκείμενα νοσήματα μπορεί να προκαλέσει και σοβαρή νόσο, ακόμα και να οδηγήσει σε ΜΕΘ. Αυτό δείχνει για άλλη μία φορά τη χρησιμότητα της πλήρους εμβολιαστικής κάλυψης και για το στέλεχος αυτό. Σε σχέση με τα παιδιά, η λοίμωξη κυρίως του ανώτερου αναπνευστικού είναι ο λόγος για τον οποίον το στέλεχος «Ο» εμφανίζει πολύ περισσότερα κρούσματα σε παιδιά και εφήβους, εν αντιθέσει με το στέλεχος «Δ», το οποίο δρα στο κατώτερο αναπνευστικό και πλήττει συχνότερα ενήλικους.

Η εταιρεία Moderna έχει ανακοινώσει ότι θα έχει διαθέσιμο το 2023 ένα πολυδύναμο εμβόλιο, το οποίο θα μας προφυλάσσει ταυτόχρονα από τη γρίπη και τον νέο κορονοϊό. Τελικά, κύριε καθηγητά, όλη αυτή η πλανητική ταλαιπωρία μας από την πανδημία θα καταλήξει σε μια τόσο απλή απάντηση - λύση έναντι του νέου κορονοϊού; Είστε αισιόδοξος σχετικά;

Είναι γεγονός ότι η προσπάθεια για πολυδύναμα εμβόλια δεν είναι νέα και ήδη κυκλοφορούν τέτοια εμβόλια, όπως το MMR (για ιλαρά, ερυθρά και παρωτίτιδα) ή το DTaP (για διφθερίτιδα, τέτανο και κοκκύτη). Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει για τους δύο αναπνευστικούς ιούς, τον ιό της γρίπης και τον ιό SARS-CoV-2, ίσως αργότερα και για τον RSV (αναπνευστικό - συγκυτιακό ιό), εφόσον, βέβαια, περάσουμε στο στάδιο της μετάπτωσης της COVID-19 σε μορφή ενδημική και επιλυθούν θέματα σχετικά με τη διάρκεια της ανοσίας που προκαλείται από το εμβόλιο για τον κοροναϊό. Η τεχνολογία mRNA θα βοηθήσει, εξάλλου, στην ετήσια προσαρμογή του εμβολίου στις νέες μεταλλάξεις που εμφανίζονται. Φυσικά, θα χρειαστούν οι απαραίτητες κλινικές δοκιμές και ήδη δοκιμάζονται mRNA εμβόλια, προσαρμοσμένα στα χαρακτηριστικά του στελέχους «Ο».


Η ίδρυση του Οργανισμού Διασφάλισης Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ) θα βοηθήσει πολύ στην επίλυση των προβλημάτων του ΕΣΥ

Γιατί, κατά τη γνώμη σας, οικτίρουν ορισμένοι το ΕΣΥ της χώρας μας, όταν τα προβλήματα των συστημάτων Υγείας με την COVID-19 είναι οφθαλμοφανώς παγκόσμια;

Είναι γνωστό ότι το Εθνικό Σύστημα Υγείας της χώρας μας έχει χρονίζοντα προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν με οργανωμένη προσέγγιση, αποφασιστικότητα και ειλικρίνεια. Φυσικά, είναι αναγκαίο να υπάρξουν καταγραφή δεδομένων, δείκτες ποιότητας, δέσμες ενεργειών που θα αναδείξουν τα προβλήματα συνολικά, αλλά και κατά τόπους, και δομές. Έχει ήδη γίνει συζήτηση για τα προβλήματα που υπάρχουν στα μικρότερα νοσοκομεία της περιφέρειας, σε επίπεδο υποδομών, εξοπλισμού και, κυρίως, στελέχωσης. Νομίζω ότι η ίδρυση του Οργανισμού Διασφάλισης Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ) θα βοηθήσει πολύ προς αυτή την κατεύθυνση. Στις πανδημίες, βέβαια, οι υπάρχοντες προγραμματισμοί ξεπερνιούνται και συχνά αποδιοργανώνονται, όπως συνέβη σε πολλές υγειονομικά προηγμένες χώρες στον δυτικό κόσμο, κάτι που περιγράφει και το παράδειγμα που αναφέρατε. Η πίεση στο σύστημα, φυσικά, έχει συνέπειες και στην ανταπόκρισή του στις υπάρχουσες ανάγκες, για αυτό ανάμεσα στις προτεραιότητες πρέπει να είναι και η οργάνωση σε περίπτωση κρίσης. Θα μου επιτρέψετε, πάντως, να τονίσω εδώ την υψηλή ποιότητα και την αυταπάρνηση του υγειονομικού προσωπικού κατά τη διάρκεια της πανδημίας, που συνέβαλε στην καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση της πανδημίας στα ελληνικά νοσοκομεία, παρά τα υπάρχοντα προβλήματα.


Στόχος πρέπει να είναι η γενικευμένη εμβολιαστική κάλυψη, όχι μόνο για λόγους αλληλεγγύης, αλλά και για τον τελικό έλεγχο της πανδημίας

Τελικά, κύριε καθηγητά, έχουν δίκιο εκείνοι οι οποίοι εκτιμούν ότι θα κάνουμε φέτος ένα «καλό Πάσχα στο χωριό» ή να καιροφυλακτούμε για τυχόν αρνητικές εκπλήξεις;

Εξαρχής έχω τονίσει τις δυσκολίες που υπάρχουν σε προβλέψεις και εκτιμήσεις για την πανδημία, με δεδομένη τη συνύπαρξη πολλών παραγόντων που τις επηρεάζουν, όπως η εμβολιαστική κάλυψη, η τήρηση των μέτρων, η διαθεσιμότητα των τεστ, η ανάδυση νέων στελεχών του ιού κ.ά. Με δεδομένη, όμως, την αύξηση των εμβολιασμών, τη μεγάλη κυκλοφορία του ιού, τη νόσηση και τη φυσική ανοσία που προκλήθηκε, ελπίζω και τη σχετικά μικρότερη νοσηρότητα που προκαλεί το επικρατούν στέλεχος «Ο», σε συνδυασμό και με την παρουσία νέων θεραπευτικών «όπλων», όπως τα αντιικά από το στόμα, θα οδηγηθούμε σε μια εκτόνωση του πανδημικού κύματος, σε αποσυμπίεση του συστήματος Υγείας μέχρι την άνοιξη και σε αυτό που αναφέρατε ως ένα «καλό Πάσχα».