Οξύνεται το δημογραφικό πρόβλημα: Τι δείχνουν νεότερα στοιχεία για τους θανάτους και τις γεννήσεις

Το δημογραφικό πρόβλημα μεγαλώνει. Η δημογραφική «ατονία» της χώρας μας χαρακτηρίζει, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, το σύνολο πλέον του ελληνικού χώρου και όχι μόνον κάποια τμήματά του.


Ειδικότερα, την τελευταία δεκαετία, από τους 325 δήμους της χώρας μας οι 56 μόνο είχαν θετικά Φυσικά Ισοζύγια (περισσότερες γεννήσεις από θανάτους), ενώ σε 1 στους 3 η υπεροχή αυτή ως ποσοστό του πληθυσμού τους το 2011 ήταν ασήμαντη (μικρότερη του 1%).
Στον αντίποδα, από τους υπολοίπους 269 δήμους με περισσοτέρους θανάτους από γεννήσεις, σε 50 από αυτούς τα Φυσικά τους Ισοζύγια υπερβαίνουν το 10%, και σε 139 το 5% του πληθυσμού τους.

Επομένως, με βάση πάντοτε τον δείκτη αυτό, αν τα Μεταναστευτικά τους ισοζύγια (είσοδοι –έξοδοι) ήταν μηδενικά, τότε περισσότεροι από τους μισούς αυτούς «γερασμένους» δήμους (139 στους 269) θα έχαναν σε μια και μόνον δεκαετία το 5 έως 20% του απογραφόμενου το 2011 πληθυσμού τους.

Τα στοιχεία αυτά αποτελούν αποτελέσματα έρευνας των καθηγητών Βύρωνα Κοτζαμάνη και Βασίλη Παππά και παρατίθενται στο τελευταίο ψηφιακό τεύχος της σειράς «FlashNews» που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του χρηματοδοτούμενου από το ΕΛΙΔΕΚ (και υλοποιούμενου από τον ΕΛΚΕ του Παν. Θεσσαλίας) Προγράμματος «Δημογραφικά Προτάγματα στην Έρευνα και Πρακτική στην Ελλάδα».

Οι δυο ερευνητές, στη δημοσίευση αυτή με θέμα «Τα Φυσικά Ισοζυγία σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο την δεκαετία 2011-20 και η συμβολή τους στη μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας», αναφερόμενοι και στις προοπτικές δεν είναι αισιόδοξοι καθώς εκτιμούν ότι οι θάνατοι θα συνεχίσουν να είναι περισσότεροι από τις γεννήσεις και τις δυο επόμενες δεκαετίες, ενώ τα Φυσικά Ισοζύγια δεν αναμένεται να αλλάξουν πρόσημο παραμένοντας αρνητικά.

Αυτό οφείλεται, σύμφωνα με τους Β. Κοτζαμάνη και Β.Παππά, σε δυο κυρίως λογούς, όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ:

1) οι θάνατοι, μετά από μια πρώτη μείωσή τους τα επόμενα της πανδημίας έτη, θα συνεχίσουν να αυξάνονται λόγω της δημογραφικής γήρανσης (της αύξησης δηλαδή του πλήθους και του ποσοστού των 65 ετών και άνω στον συνολικό πληθυσμό), και

2) οι γεννήσεις δεν αναμένεται να ανακάμψουν, ακόμη και αν οι νεότερες γενεές σταματήσουν να κάνουν λιγότερα παιδιά σε όλο και μεγαλύτερη ηλικία καθώς η μείωση των σε αναπαραγωγική ηλικία γυναικών – που έχει αρχίσει από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 στη χώρα μας– θα συνεχισθεί (οι 20-49 ετών από 2,35 εκατομμύρια το 2010, μειώθηκαν στα 1,95 το 2021 και δεν θα υπερβούν τα 1,7 εκατομμύρια το 2041).



Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα, με βάση τα αναφερόμενα στην ίδια δημοσίευση, οι θάνατοι της περιόδου 2021-40 σε εθνικό επίπεδο να είναι κατά περίπου 950.000 περισσότεροι από τις γεννήσεις, ενώ το σύνολο σχεδόν των Περιφερειακών Ενοτήτων και των Δήμων μας θα έχει τις δυο επόμενες δεκαετίες αρνητικά Φυσικά Ισοζύγια.

Κατ’ επέκταση εν απουσία συνταρακτικών ανατροπών (νέου κύματος μαζικής μετανάστευσης αλλοδαπών και δευτερευόντως ανακοπής της φυγής των νέων μας),οι ρυθμοί μείωσης του πληθυσμού μας δεν πρόκειται να ανακοπούν.

Σύμφωνα με όσα τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Κοτζαμάνης, γήρανση και χαμηλή γονιμότητα θα οδηγήσουν αναπόφευκτα στην περαιτέρω μείωση του πληθυσμού μας που έχει ξεκινήσει εδώ και μια δεκαετία, ενώ η μετανάστευση δεν είναι δυνατόν να την αποτρέψει, απλώς θα την επιβραδύνει.

Ταυτόχρονα, με δεδομένο ότι αφενός η γήρανση είναι μη αναστρέψιμη (και επομένως θα έχουμε αυξανόμενο αριθμό θανάτων) και αφετέρου το πλήθος των ατόμων που έρχονται σε ηλικία να κάνουν παιδιά είναι όλο και μικρότερο, το μόνον εφικτό είναι η λήψη μέτρων που θα κρατήσουν τους νέους στην χώρα μας δίδοντάς τους ταυτόχρονα την δυνατότητα να κάνουν τον αριθμό των παιδιών που επιθυμούν αλλά δεν μπορούν να κάνουν, ανακόπτοντας σε μια πρώτη περίοδο την περαιτέρω μείωση των γεννήσεων, και, σε μια δεύτερη δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την αύξησή τους.