Συνέντευξη Τύπου του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο Thessaloniki Helexpo Forum

Αθήνα, 13.9.2020

ΣΤ. ΠΕΤΣΑΣ: Καλό μεσημέρι σε όλες και όλους. Οι έκτακτες συνθήκες της πανδημίας του κορωνοϊού οδήγησαν στη ματαίωση της 85ης Δ.Ε.Θ. όπως την είχαμε συνηθίσει. Όμως, το THESSALONIKI HELEXPO FORUM έδωσε τη δυνατότητα στον Πρωθυπουργό να παρουσιάσει χθες στους Έλληνες το σχέδιό του για τους επόμενους μήνες. Στη σημερινή συνέντευξη Τύπου θα έχει την ευκαιρία να απαντήσει στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων. Μία συνέντευξη Τύπου διαφορετική. Σήμερα είμαστε λίγοι στην αίθουσα, τηρώντας τα υγειονομικά πρωτόκολλα. Είμαστε όμως όλοι εδώ. Μέσω τηλεδιάσκεψης θα έχουν τη δυνατότητα να συνδεθούν και να θέσουν τις ερωτήσεις τους στον Πρωθυπουργό, δημοσιογράφοι από όλη την Επικράτεια. Παρακαλώ, οι ερωτήσεις να είναι σύντομες, ώστε ο Πρωθυπουργός να μπορέσει να απαντήσει σε όσο το δυνατόν περισσότερες. Καθώς είμαστε στη Θεσσαλονίκη θα ξεκινήσουμε από την εφημερίδα «Μακεδονία» και τον κ. Νίκο Οικονόμου, ενώ θα ακολουθήσει από τα Δωδεκάνησα και το «Κόσμος TV» ο κ. Λοΐζος.

Ν. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ (ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ): Καλησπέρα κύριε Πρόεδρε.  Σας καλωσορίζω στη Θεσσαλονίκη και ελπίζω του χρόνου να σας δούμε πιο πολύ και πιο κοντά χωρίς μάσκες και πιο άνετα στη Δ.Ε.Θ. στην επόμενη. Η ερώτησή μου αφορά στην οικονομία, καθώς η χώρα αντιμετωπίζει μια πάρα πολύ μεγάλη παγκόσμια ύφεση. Η Αντιπολίτευση σας κατηγορεί, ότι εσείς ευθύνεστε για αυτό εν μέρει. «Στον πλανήτη του κ. Μητσοτάκη μπορεί να υπάρχει αυτοπεποίθηση, στην Ελλάδα δυστυχώς βασιλεύει η ανασφάλεια», διαβάζω από την χθεσινή ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ  για την ομιλία σας. Πιστεύετε ότι με το πακέτο δράσεων που ανακοινώσατε χθες μπορείτε να αντιμετωπίσετε αυτήν την πολύ μεγάλη κρίση και αν όχι, έχετε αυτά τα πολεμοφόδια  για το μέλλον για καινούργιες δράσεις;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Κατ’ αρχάς, κ. Οικονόμου, να ξεκινήσω με τη διαπίστωση  ότι μιλάμε για μία παγκόσμια ύφεση, μία πρωτοφανή οικονομική κρίση, συμμετρική, που αφορά όλες τις οικονομίες. Είναι η μεγαλύτερη κρίση οικονομική από το 1929. 

Σημείο δεύτερο. Η Ελλάδα σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες τα πηγαίνει λιγότερο άσχημα σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις. Βλέπετε ότι είμαι πολύ προσεκτικός στα λόγια τα οποία χρησιμοποιώ, διότι ουδέποτε επιχείρησα να ωραιοποιήσω καταστάσεις και να παρουσιάσω μία εικόνα διαφορετική από αυτή την οποία βιώνουν οι Έλληνες. Η εκτίμηση ήταν ότι η χώρα θα έχει τη μεγαλύτερη ύφεση από όλες τις χώρες της Ευρωζώνης. Αυτό δεν είναι κάτι το οποίο επιβεβαιώθηκε. Στο εξάμηνο είμαστε κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στηρίξαμε την πραγματική οικονομία με ένα πακέτο μέτρων εμπροσθοβαρές, αλλά και συνεχώς εξελισσόμενο. Στέκομαι ιδιαίτερα σε αυτό διότι είπαμε ότι -ανά πάσα στιγμή- πρώτον κρατάμε πυρομαχικά και δεύτερον προσαρμοζόμαστε στις εξελίξεις όπως αυτές διαμορφώνονται. Και το πακέτο μέτρων το οποίο εξήγγειλα εχθές ακριβώς σε αυτό αποσκοπεί. Ξέρουμε ότι έχουμε μπροστά μας ένα δύσκολο Φθινόπωρο και έναν ακόμα πιο δύσκολο Χειμώνα και ερχόμαστε να στηρίξουμε την κοινωνία και ειδικά τους πιο ευάλωτους. Αυτό κάναμε από την πρώτη στιγμή, όταν αναλάβαμε μισθολογικό κόστος των ιδιωτικών επιχειρήσεων κρατώντας ζωντανές τις θέσεις απασχόλησης. Αυτό κάνουμε και τώρα με ένα πλέγμα παρεμβάσεων το οποίο φτάνει τα 7 δισ. ευρώ,  το οποίο -και αυτό- μπορεί ακόμα να διαμορφωθεί και να προσαρμοστεί στις ανάγκες των καιρών. Και τώρα έχουμε πολεμοφόδια. Η χώρα έχει σημαντικές οικονομικές δυνατότητες, έχει πολλά ταμειακά διαθέσιμα και εφόσον κρίνουμε ότι πρέπει να δαπανήσουμε και άλλο δημόσιο χρήμα, θα το κάνουμε. Θα το κάνουμε όμως με τρόπο έξυπνο και χωρίς να υπονομεύσουμε το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα της Κυβέρνησης.

Πρέπει να σας πω, ότι το χθεσινό πακέτο μέτρων αποτελεί μία πρώτη σημαντική παρέμβαση-στήριξη της μεσαίας τάξης, η οποία είχε υποστεί τα πάνδεινα τα τελευταία 5 χρόνια και δικαίως είχε κάποια παράπονα από τη δική μας πολιτική μέχρι σήμερα. Ερχόμαστε, λοιπόν, να στηρίξουμε τη μεσαία τάξη και να είμαστε συνεπείς στις προεκλογικές μας δεσμεύσεις, αλλά και ταυτόχρονα να στείλουμε ένα μήνυμα ότι όλοι μαζί θα περάσουμε στην απέναντι όχθη. Είμαστε στο μέσο του ποταμού. Έχουμε ακόμα δύσκολες μέρες μπροστά μας. Μία ύφεση της τάξης του 8-9%, -αν αυτή τελικά θα είναι  η ετήσια ύφεση- θα έχει προφανώς πολύ δυσάρεστες επιπτώσεις για την ελληνική οικονομία. Αλλά τονίζω ότι αυτή δεν είναι «ύφεση Μητσοτάκη», είναι παγκόσμια ύφεση. Και επειδή ακριβώς εμείς είμαστε εδώ για να στηρίξουμε την πραγματική οικονομία, τα πράγματα είναι λιγότερο άσχημα από αυτά τα οποία εκτιμούσαμε.

ΚΛ. ΛΟΪΖΟΣ (Κόσμος TV) : Γεια σας από τη Ρόδο, τη Δωδεκάνησο, το γιορτινό Καστελόριζο, που ζουν την καθημερινή προκλητικότητα της γείτονας χώρας. Ερώτηση, κύριε Πρωθυπουργέ: Ποια είναι η ανάγνωση των εξελίξεων των τελευταίων ωρών με την αποχώρηση του Oruc Reis; Περιμένουμε να ακούσουμε, να δούμε ποιες θα είναι οι επόμενες ώρες.

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ:  Ευχαριστώ για την ερώτηση κ. Λοΐζο και τα χαιρετίσματά μου στη Ρόδο, στη Δωδεκάνησο, στο Καστελόριζο το οποίο επισκέπτεται σήμερα η Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Η επιστροφή του Oruc Reis στην Αττάλεια είναι ένα θετικό πρώτο βήμα.  Ελπίζω πραγματικά αυτό το βήμα να έχει συνέχεια. Είπα εχθές ότι ο επίλογος των προκλήσεων θα πρέπει να είναι ο πρόλογος των συζητήσεων. Εμείς ουδέποτε κρύψαμε ότι θέλουμε να συζητήσουμε με την Τουρκία, αλλά σε κλίμα ειρηνικό χωρίς προκλήσεις και κυρίως χωρίς μονομερείς ενέργειες. Δυστυχώς, τον τελευταίο μήνα δεν μπόρεσε να καλλιεργηθεί αυτό το κλίμα.  Όχι με δική μας υπαιτιότητα. Θέλω να ελπίζω και να πιστεύω ότι η χθεσινή κίνηση είναι ένα πρώτο βήμα στη σωστή κατεύθυνση. Προφανώς και πρέπει να υπάρχει συνέχεια. Η αποκλιμάκωση δεν είναι ένα στιγμιαίο γεγονός, αλλά πρέπει να σας πω ότι εφόσον δούμε δείγματα γραφής σε αυτή την κατεύθυνση, η Ελλάδα είναι πάντα έτοιμη να ξεκινήσει  -και γιατί όχι σύντομα- ένα νέο κύκλο διερευνητικών επαφών με την Τουρκία. Είναι κάτι το οποίο έχουμε πει πολλές φορές. Έχουμε πει ότι προφανώς για να συμβεί αυτό δεν μπορεί να υπάρχει η ένταση η οποία υπήρχε τις τελευταίες εβδομάδες. Εφόσον δούμε σημάδια έμπρακτης αποκλιμάκωσης η Ελλάδα είναι πάντα έτοιμη να καθίσει στο τραπέζι για τη μία, μείζονα διαφορά την οποία έχει με την Τουρκία, που δεν είναι άλλη από την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.

Θέλω να σας θυμίσω ότι, με βάση το Διεθνές Δίκαιο, σε μια περιοχή που είναι μη οριοθετημένη απαγορεύονται οι μονομερείς ενέργειες.  Αυτό ακριβώς το οποίο έκανε η Τουρκία τις τελευταίες εβδομάδες. Αν λοιπόν το αντικείμενο της συζήτησης είναι οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών είναι απολύτως προφανές ότι πρέπει να αποφεύγουμε τέτοιες μονομερείς ενέργειες και όσο υπάρχουν τέτοιες μονομερείς ενέργειες δεν μπορούμε να συζητάμε. Από τη στιγμή λοιπόν που από την Τουρκία έχουμε ενδείξεις μιας ειλικρινούς αποκλιμάκωσης πρώτος εγώ είμαι διατεθειμένος να κάτσω στο τραπέζι των συζητήσεων σε επίπεδο διερευνητικών επαφών καταρχάς, οικοδόμησης μέτρων εμπιστοσύνης και να αφήσουμε πίσω μας αυτή την περίοδο έντασης, που νομίζω ότι σε καμία περίπτωση δεν ωφέλησε τη συνολική σταθερότητα και την ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο.

Και θέλω να ξανά πω ότι η Ελλάδα είναι μία δύναμη ειρήνης, απέδειξε ότι έχει πολύ ισχυρές συμμαχίες, όλες αυτές τις εβδομάδες. Διπλωματικά, είμαστε πιο ενισχυμένοι σε σχέση με το πού βρισκόμασταν πριν από κάποιους μήνες. Και, σε κάθε περίπτωση, ο διάλογος, ο καλόπιστος διάλογος, χωρίς μονομερείς προκλήσεις, είναι ο τρόπος για να αντιμετωπίσουμε το βασικό ζήτημα, το βασικό, το κύριο, το μόνο πρόβλημα το οποίο έχουμε με την Τουρκία, το οποίο μπορεί να φτάσει σε αντικείμενο νομικής διευθέτησης, που είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων μας ζωνών. Και πιστεύω ότι και οι νησιώτες μας και οι Δωδεκανήσιοι συμπολίτες μας, οι οποίοι στέκονται με τόσο μεγάλο ενδιαφέρον και στηρίζουν τόσο πολύ την Κυβέρνηση στην υπεράσπιση αυτής της πολιτικής, θα είναι ικανοποιημένοι από αυτές τις εξελίξεις, σε περίπτωση που οδηγηθούμε τελικά στην κατεύθυνση την οποία προδιέγραψα.

Αυτή είναι η επιθυμία μου, αυτή είναι η βούλησή μου, και νομίζω ότι εναπόκειται τώρα στην άλλη πλευρά να δείξει ότι αυτό το πρώτο βήμα το οποίο έγινε θα αποτελέσει τον πρόλογο μιας βελτιούμενης κατάστασης στις διμερείς μας σχέσεις. Οι οποίες, όμως -έχει επαναληφθεί πολλές φορές- δεν αφορούν μόνο τις σχέσεις της Ελλάδος με την Τουρκία, αφορούν συνολικά τις σχέσεις της Ευρώπης με την Τουρκία. Και η Ευρώπη στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και στήριξε την ελληνική πολιτική της ενεργούς διπλωματίας, του μέτρου, αλλά και της αυτοπεποίθησης, όταν πρόκειται για την υπεράσπισης της κυριαρχίας και των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων.

Γ. ΚΑΝΤΕΛΗΣ (ΣΚΑΪ): Κύριε Πρωθυπουργέ, καλησπέρα. Χθες ανακοινώσατε ένα μεγάλο εξοπλιστικό πρόγραμμα. Θα ήθελα να ρωτήσω κάποιες διευκρινίσεις επ’ αυτού. Ποιο είναι το συνολικό κόστος αυτού του εξοπλιστικού προγράμματος, αν τα αεροσκάφη Rafale και οι φρεγάτες που αναφέρατε θα είναι άμεσα επιχειρησιακά διαθέσιμα, ή ποιο κομμάτι από αυτό θα είναι επιχειρησιακά διαθέσιμο και πότε -κι αν- εντάσσονται και οι φρεγάτες, για τις οποίες δεν είπατε λεπτομέρειες, σε αυτή την αμυντική συμφωνία με τη Γαλλία, η οποία, παρεμπιπτόντως, τι άλλο περιλαμβάνει; Τι είναι αυτή η αμυντική συνδρομή που συζητούσαμε το προηγούμενο διάστημα με το Παρίσι;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Καταρχάς να σας πω κ. Καντέλη ότι το πρόγραμμα το οποίο ανακοίνωσα χθες είναι φιλόδοξο, όμως εντός των οικονομικών δυνατοτήτων της χώρας. Και είναι επίσης ένα πρόγραμμα ολιστικό. Παλιά, στο παρελθόν, η συζήτηση γύρω από την αποτρεπτική δυνατότητα της χώρας μας -το θυμάστε καλά- αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τους εξοπλισμούς. Και είχαν γίνει στο παρελθόν μεγάλες αγορές, όχι πάντα εύστοχες τολμώ να πω. Αυτή τη φορά ακολουθούμε μια διαφορετική προσέγγιση. Κάνουμε κάποιες σημαντικές νέες επενδύσεις στις Ένοπλες Δυνάμεις, αναγνωρίζουμε όμως απόλυτα ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν είναι  μόνο τα αεροπλάνα, τα  πλοία, τα βλήματα, οι τορπίλες. Είναι  πάνω απ’ όλα το ανθρώπινο δυναμικό. Γι’ αυτό και επιμένω πολύ στην ανάγκη να προχωρήσουμε σε βάθος πενταετίας σε πρόσληψη 15.000 ανδρών και γυναικών, που θα υποστηρίξουν τις Ένοπλες Δυνάμεις, με έναν τρόπο επαγγελματικό, έτσι ώστε να μπορέσουμε να ρίξουμε τον μέσο όρο ηλικιας των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων και να είμαστε σίγουροι ότι έχουμε το ανθρώπινο δυναμικό, το οποίο μπορεί να υποστηρίξει την αποτρεπτική μας πολιτική.

Και βέβαια να προσθέσω τις επενδύσεις στην αμυντική βιομηχανία, στην κυβερνοασφάλεια, το cyber warfare, που αποτελεί το μέλλον του τρόπου με τον οποίο μπορεί να διεξάγονται ενδεχόμενες πολεμικές συγκρούσεις, καθώς και την αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου περί προμηθειών στις  Ένοπλες Δυνάμεις. Μιλάμε, λοιπόν, για ένα συνολικό, ένα ολιστικό σχέδιο, το οποίο δεν περιορίζεται μόνο σε αμυντικές προμήθειες έτσι όπως τις γνωρίζαμε.

Απαντώ τώρα στα συγκεκριμένα ερωτήματά σας. Σε σχέση με τα αεροσκάφη Rafale, αυτά έρχονται να αντικαταστήσουν τα παλαιότερα Mirage 2000. Θα αποσυρθούν αυτά και θα αποκτηθούν καινούργια αεροσκάφη Rafale. Έξι από αυτά θα είναι  καινούρια, 12 θα είναι ελαφρώς μεταχειρισμένα από τη Γαλλική Πολεμική Αεροπορία. Η πρόβλεψή μας και η ελπίδα μας -και πιστεύω ότι αυτό είναι  απολύτως εφικτό- είναι  τα πρώτα αεροσκάφη na φτάσουν στην Ελλάδα στα μέσα του 2021 και θα έχει ολοκληρωθεί η αγορά το αργότερο μέχρι τις αρχές του 2022, με την πλήρη απόκτηση και την επιχειρησιακή ετοιμότητα μιας καινούριας μοίρας Rafale, σε συνδυασμό με τα πολύ προχωρημένα οπλικά συστήματα που αυτή μπορεί να φέρει.

Τώρα, για το ζήτημα των φρεγατών. Εδώ και μία δεκαετία, τα χρόνια της κρίσης, δεν έγιναν ουσιαστικές επενδύσεις στις Ένοπλες Δυνάμεις και ειδικά στο Ναυτικό. Η κεντρική εισήγηση του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας είναι ότι είναι απολύτως απαραίτητο, μεσοπρόθεσμα, να ενισχύσουμε τον Στόλο μας. Αυτό θα γίνει με την απόκτηση τεσσάρων καινούριων φρεγατών πολλαπλού ρόλου, καθώς και με την αναμόρφωση, με τον επανεξοπλισμό τεσσάρων φρεγατών ΜΕΚΟ. Αυτό είναι  ένα πρόγραμμα το οποίο έχει χρόνο υλοποίησης από πέντε έως επτά έτη.

Δεν είμαι σε θέση να το κοστολογήσω, για τον απλούστατο λόγο ότι θα υπάρχουν ανταγωνιστικές προσφορές. Προφανώς, τελικά, το Υπουργείο θα κάνει την πρόταση για την προσφορά εκείνη που κρίνει ότι είναι η πιο συμφέρουσα, λαμβάνοντας υπόψη επιχειρησιακές δυνατότητες αλλά και κόστος.

Αυτό το οποίο μπορώ να σας πω είναι ότι έχουν γίνει πολύ αναλυτικές συζητήσεις με το Υπουργείο Οικονομικών. Και είμαστε απολύτως βέβαιοι ότι σε ορίζοντα δεκαετίας -γιατί αυτά είναι προγράμματα μακροπρόθεσμα των οποίων οι πληρωμές συχνά εκτείνονται σε βάθος χρόνου- έχουμε τη δυνατότητα να υποστηρίξουμε οικονομικά αυτό το πρόγραμμα.

Με ρωτήσατε για την αμυντική συνεργασία, την πιθανή στρατηγική σχέση την οποία μπορεί να υπογράψουμε με την Γαλλία. Πράγματι, είμαστε σε προχωρημένο στάδιο για να υπογραφεί μία τέτοια συμφωνία η οποία θα επανεπιβεβαιώνει τους πολύ στενούς δεσμούς που έχει η Ελλάδα με την Γαλλία. Πρέπει να σας πω, όμως, ότι στο ζήτημα της ρήτρας αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής, θέλω να σας θυμίσω ότι τέτοια ρήτρα υπάρχει σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι το άρθρο 42 παράγραφος 7 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που προβλέπει ότι τα κράτη-μέλη έχουν την υποχρέωση για βοήθεια και συνδρομή με όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους σε ένα κράτος που πλήττεται από ένοπλη επίθεση στο έδαφός του. Υπάρχει ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Εύχομαι ότι δεν πρόκειται ποτέ η χώρα να χρειαστεί αυτή τη ρήτρα να την ενεργοποιήσει.

Ε. ΕΥΑΓΓΕΛΟΔΗΜΟΥ (ΤΑ ΝΕΑ): Κύριε Πρόεδρε, πρώτο κουδούνι για τη σχολική χρονιά αύριο και κατά γενική ομολογία περιμένουμε μία πρωτόγνωρη κατάσταση για μαθητές, εκπαιδευτικούς και καθηγητές. Προφανώς και θα κριθούν τα αντανακλαστικά της κρατικής μηχανής. Έχουμε όμως ήδη, κύριε Πρόεδρε, κρούσματα σε εκπαιδευτικούς. Έχουμε γονείς που αρνούνται τη μάσκα για τα παιδιά τους. Έχουμε την Αντιπολίτευση που σας κατηγορεί για ανετοιμότητα και έλλειψη σχεδίου, για πολυμελή τμήματα στα σχολεία, ότι δεν έγιναν προσλήψεις εκπαιδευτικών κτλ. Αύριο το πρωί, λοιπόν, θα είναι όλοι και όλα στη θέση τους; Οι μάσκες, τα παγούρια, τα βιβλία; Και το κυριότερο, πώς θα διαχειρίζονται τα κρούσματα, εφόσον υπάρξουν, που φαντάζομαι ότι περιμένετε να υπάρξουν, στις σχολικές μονάδες; Υπάρχει δυνατότητα μαζικού testing και τι θα γίνεται με τα σχολεία που θα πρέπει να κλείνουν; Και τέλος, κύριε Πρόεδρε, πόσο ανησυχεί ή πόσο φοβάται η Κυβέρνηση την αυριανή ημέρα. Ευχαριστώ.

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Μου θέσατε πολλά ερωτήματα μαζεμένα. Θα επιχειρήσω να τα απαντήσω όλα.

Να συμφωνήσουμε καταρχάς, ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό να ανοίξουν τα σχολεία στην ώρα τους.  Είναι μια πολιτική την οποία ακολουθούν όλες οι χώρες του κόσμου. Δεν θέλουμε τα παιδιά στο σπίτι. Δεν θέλουμε  να διαταράσσεται η εκπαιδευτική διαδικασία. Αναγνωρίζουμε απόλυτα ότι η τηλεκπαίδευση μπορεί να είναι επικουρικά χρήσιμη, δεν μπορεί όμως να υποκαταστήσει το σχολικό περιβάλλον. 

Τα σχολεία θα ανοίξουν αύριο και όλα θα είναι έτοιμα.  

Θέλω να επισημάνω ότι η Ελλάδα -εξ όσων γνωρίζω- είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα, η οποία παρέχει σε μαθητές και σε εκπαιδευτικούς δωρεάν μάσκες. Δεν  ήταν εύκολο να οργανωθεί αυτή η διανομή των μασκών σε όλη την επικράτεια, ώστε να είμαστε έτοιμοι αύριο. Αν τώρα υπάρξουν κάποιες ελάχιστες, μεμονωμένες αστοχίες, νομίζω ότι αυτές μπορούν πάντα να συγχωρεθούν, αλλά θα είμαστε έτοιμοι με τις μάσκες στα σχολεία.

Θέλω να ευχαριστήσω και την Κεντρική Ένωση Δήμων, η οποία έβαλε πλάτη. Οφείλω ένα προσωπικό ευχαριστώ στον Υπουργό τον κ. Γεραπετρίτη, ο οποίος έμεινε ξάγρυπνος βράδια για να εξασφαλίσει ότι από πλευράς κεντρικού συντονισμού το project αυτό θα τρέξει έτσι ακριβώς όπως πρέπει. Και ταυτόχρονα βέβαια θα έχουμε και τα παγούρια για τα παιδιά, για τα οποία πολλά ειρωνικά σχόλια άκουσα, πλην όμως αποτελεί μια κίνηση εταιρικής κοινωνικής ευθύνης η οποία στέλνει ένα διπλό μήνυμα στα παιδιά μας. Καταρχάς ότι πρέπει να προσέχουν πώς πίνουν νερό και να μην χρησιμοποιούν ψύκτες ή βρύσες όπου μπορεί να συνωστίζονται και αφετέρου ένα μήνυμα ότι αφήνουμε πίσω μας τα πλαστικά μιας χρήσης και πηγαίνουμε σε ανακυκλώσιμα παγούρια για την κατανάλωση νερού ή ροφημάτων, όποτε αυτό είναι εφικτό.

Θέλω να κάνω μια έκκληση προς όλους. Ο λόγος για τον οποίο επιμένουμε στη χρήση μάσκας είναι διότι αυτό μας υποδεικνύουν οι ειδικοί, ότι είναι το καλύτερο μέτρο, το πιο αποτελεσματικό μέτρο για να μπορέσουμε να προστατευτούμε από ένα ενδεχόμενο δεύτερο κύμα του κορονοϊού. Ξέρω ότι η μάσκα είναι άβολη και ξέρω ότι δεν είναι ευχάριστο να περνάς μία ολόκληρη μέρα φορώντας την, όπως δεν είναι ευχάριστο για εσάς, όπως δεν είναι ευχάριστο για τους πολίτες εκείνους οι οποίοι πρέπει να τη φοράνε εκεί που η πολιτεία μας υποδεικνύει ότι αυτό είναι απολύτως απαραίτητο. Όμως αυτό μας λένε οι ειδικοί. Και θα ζητήσω πραγματικά από όλους να συμμορφωθούν με αυτές τις υποδείξεις γιατί είναι για το καλό τους. Είναι για το καλό των παιδιών, είναι για το καλό των γονέων, είναι για το καλό των παππούδων.

Οι επιστήμονες μας λένε ότι τα παιδιά κινδυνεύουν πολύ λιγότερο από τον κορονοϊό. Κινδυνεύουν, τουλάχιστον, πολύ λιγότερο να αρρωστήσουν σοβαρά. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι τα παιδιά δεν έχουν τη δυνατότητα να μεταφέρουν τον ιό πίσω στο σπίτι. Να το μεταφέρουν στους γονείς και κυρίως στους παππούδες και στις γιαγιάδες, οι οποίοι είναι οι πιο ευάλωτοι. Αυτός είναι ο λόγος που οι ειδικοί υπέδειξαν τη χρήση μάσκας σε όλες τις ηλικίες. Έγινε μία μεγάλη συζήτηση για το αν τα μικρά παιδιά μπορούν να φορούν μάσκα. Έχω δει πολλά μικρά παιδιά τα οποία με ενθουσιασμό βλέπουν τη μάσκα και λίγο σαν παιχνίδι, και πιστεύω ότι θα καταφέρουν να τη φορέσουν. Και οι εκπαιδευτικοί θα είναι δίπλα τους να τους κρατούν το χέρι και να τα βοηθούν σε αυτή την προσπάθεια. Προφανώς, στις μεγάλες ηλικίες, όσο μεγαλώνουν οι ηλικίες των παιδιών, τόσο αυξάνει και ο βαθμός ατομικής υπευθυνότητας.

Έρχομαι τώρα στο ζήτημα του μεγέθους των τάξεων. Ο λόγος για τον οποίο επιλέξαμε τις μάσκες είναι πολύ απλός. Ήταν πρακτικά αδύνατον, θα το ξαναπώ, πρακτικά αδύνατον, να δημιουργήσουμε εντός λίγων μηνών τόσες πρόσθετες σχολικές τάξεις, ώστε να μπορούμε πρακτικά να μοιράσουμε τα παιδιά σε μικρότερα τμήματα. Όπως κρίθηκε τελικά και ότι δεν θα ήταν σωστό να επεκτείνουμε τη σχολική μέρα, διότι αυτό θα δημιουργούσε πολύ μεγάλα κοινωνικά προβλήματα σε γονείς, ειδικά στα πιο αδύναμα κοινωνικά στρώματα. Επιλέχθηκε, λοιπόν, αυτή η λύση. Θέλω να πιστεύω ότι όλα θα πάνε καλά. Είναι δεδομένο ότι κάπου θα υπάρχουν κάποια κρούσματα, δεν αμφισβητείται αυτό. Υπάρχουν, όμως, πολύ αυστηρά πρωτόκολλα από τον ΕΟΔΥ για το πώς κλείνουν τμήματα, τάξεις, και εφόσον αυτό κριθεί απαραίτητο, σχολεία.

Είναι μία απόφαση η οποία θα κρίνεται κεντρικά, δεν είναι μία απόφαση την οποία πρέπει να λαμβάνουν οι Δήμαρχοι και έχει προβλεφθεί αυτό κανονιστικά. Και πρέπει να σας πω ότι είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε κάθε εκκρεμότητα.

Ήδη, μόλις πληροφορήθηκα, ότι υπάρχουν κάποιες περιοχές της Ελλάδος, η Λέσβος, από όσο γνωρίζω, και ενδεχομένως και η Πέλλα, όπου -επειδή έχουμε έντονο επιδημιολογικό φορτίο- τα σχολεία δεν θα ανοίξουν αμέσως. Είμαστε προσεκτικοί στο τι κάνουμε. Και ό,τι κάνουμε το κάνουμε με επαγγελματισμό και λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πραγματικά στοιχεία.

Μία τελευταία αναφορά στα ζητήματα των τεστ, επειδή με ρωτήσατε: Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή είναι πολύ πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο σε ημερήσια τεστ ανά 100.000 πληθυσμού. Και νομίζω ότι έχουμε κάνει μία πάρα πολύ μεγάλη προσπάθεια να μπορέσουμε να δρομολογήσουμε ένα σύστημα testing το οποίο να μας επιτρέπει όχι απλά να κάνουμε τεστ, αλλά να παίρνουμε γρήγορα τα αποτελέσματα, και να μπορούμε πολύ γρήγορα και πολύ αποτελεσματικά, μέσω της Πολιτικής Προστασίας και του ΕΟΔΥ, να κάνουμε τις απαραίτητες ιχνηλατήσεις.

Θέλω επίσης να σας πω ότι εδώ και δύο ημέρες έχουμε προσθέσει στη «φαρέτρα» των όπλων μας και την πρώτη παρτίδα από rapid test αντιγόνων, τα οποία σε πρώτη φάση τα χρησιμοποιούμε στην Λέσβο, τα οποία δίνουν τη δυνατότητα με πολύ υψηλή αξιοπιστία -τονίζω όχι τόσο υψηλή αξιοπιστία όσο η αξιοπιστία του PCR, αλλά με πολύ υψηλή αξιοπιστία- να έχουμε ένα πρώτο αποτέλεσμα εντός 15 λεπτών.

Η χώρα έχει ήδη μεριμνήσει να είναι μία από τις πρώτες ευρωπαϊκές χώρες που θα προμηθευτεί 1 εκατομμύριο τέτοια τεστ. Και εφόσον αποδειχθεί στην πορεία ότι τα τεστ αυτά είναι όσο αξιόπιστα όσο μας λένε οι ειδικοί ότι είναι, προφανώς και θα προσθέσουμε τέτοια τεστ, τα οποία πρέπει να σας πω ότι είναι και αρκετά οικονομικά ως προς το κόστος.

Κλείνω από εκεί που ξεκίνησα. Έκκληση σε όλους, στους γονείς, στα παιδιά, στους εκπαιδευτικούς, να αντιμετωπίσουμε την αυριανή ημέρα με ψυχραιμία και με αισιοδοξία. Η έναρξη της σχολικής χρονιάς είναι από τη φύση της πάντα μία αισιόδοξη στιγμή. Μπορεί να μην βλέπουμε αυτή τη φορά το χαμόγελο των παιδιών, θα το βλέπουμε στα βλέμματά τους τουλάχιστον, και θα ξέρουμε όλοι ότι κάνουμε το σωστό, το ενδεδειγμένο. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι αυτό το οποίο κάνουμε είναι το σωστό.

Θέλω, επίσης, να στείλω και ένα μήνυμα στους λίγους συμπολίτες μας -γιατί είναι λίγοι, αυτό φαίνεται τουλάχιστον από όλες τις μετρήσεις- που έχουν επιφυλάξεις για το αν υπάρχει ο κορονοϊός, πόσο επικίνδυνος είναι, αν οι μάσκες είναι αποτελεσματικές. Ο κορονοϊός είναι μία πραγματικότητα, είναι πολύ πιο επικίνδυνος από την γρίπη. Μπορεί να στοιχίσει ζωές, ειδικά όταν αφεθεί να χτυπήσει ανθρώπους οι οποίοι είναι πιο ευάλωτοι. Και έχω μία ευθύνη ως Πρωθυπουργός της χώρας να αποκρούσω όλες τις θεωρίες συνωμοσίας, να κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου με την πειθώ αλλά και με κανονιστικά μέτρα, όπου αυτό είναι απαραίτητο, για να υπερασπιστώ το ύψιστο αγαθό που είναι η δημόσια υγεία. Και επειδή τα έχουμε καταφέρει καλά σε αυτό τον τομέα, δεν είμαι διατεθειμένος αυτό το διακύβευμα να το θέσω σε αμφισβήτηση και να το διακινδυνεύσω.

Μία τελευταία παρατήρηση, σχετικά με το δεύτερο κύμα. Υπάρχει μία γενικότερη εντύπωση στην κοινωνία ότι στο δεύτερο κύμα του κορονοϊού δεν τα έχουμε πάει τόσο καλά όσο στο πρώτο. Η πραγματικότητα είναι ότι υπάρχει δεύτερο κύμα παντού στον κόσμο. Και αν δει κανείς τα στατιστικά στοιχεία -και δυστυχώς ο πιο σκληρός δείκτης είναι οι απώλειες ανθρώπινης ζωής ανά εκατομμύριο πληθυσμού-  θα διαπιστώσει ότι τα έχουμε πάει καλύτερα στο δεύτερο κύμα απ’ ό,τι τα είχαμε πάει στο πρώτο. Είμαστε πιο έτοιμοι σήμερα. Ο μηχανισμός μας έχει ενισχυθεί με πρόσθετους γιατρούς, πρόσθετους υγειονομικούς, πρόσθετους νοσηλευτές, έχουμε πολύ περισσότερα τεστ. Καταλαβαίνουμε πολύ καλύτερα την ασθένεια παρότι ακόμα δεν έχουμε μια οριστική θεραπεία, δεν έχουμε ένα εμβόλιο το οποίο θα μας λύσει τα χέρια και θα μπορούμε να πούμε ότι αφήσαμε πίσω μας αυτή την περίοδο. Αλλά θέλω να διαβεβαιώσω την ελληνική κοινωνία αλλά και την εκπαιδευτική κοινότητα ότι είμαστε πανέτοιμοι και θα κάνουμε, ανά πάσα στιγμή, ό,τι χρειάζεται για να αντιμετωπίσουμε και αυτό το δεύτερο κύμα.

ΧΡ. ΚΟΣΕΛΟΓΛΟΥ (ALPHA): Κύριε Πρόεδρε, εξαγγείλατε την αναστολή της εισφοράς αλληλεγγύης για μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα, για επαγγελματίες και για αγρότες. Γιατί εξαιρείτε όμως τους μισθωτούς του δημοσίου τομέα αλλά και τους συνταξιούχους, στους οποίους από τη μια δίνετε τα αναδρομικά αλλά από την άλλη δεν τους συμπεριλαμβάνετε σε αυτή την πολύ ευνοϊκή ελάφρυνση; Ποιοι άλλοι εξαιρούνται;  Ήθελα να σας ρωτήσω, πρόκειται για ένα μέτρο το οποίο θα είναι προσωρινό;  Μόνο το 2021  ή θα είναι μόνιμο;  Και τα εισοδήματα ποιας χρονιάς αφορά; Και τέλος, ισχύει η δέσμευσή σας για κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για όλους; Και αν ναι πότε σχεδιάζετε την υλοποίηση αυτής της δέσμευσής σας;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Είχα μιλήσει και στις προγραμματικές δηλώσεις για την οριστική κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης σε βάθος τετραετίας. Και το ’21 κάνουμε το πρώτο βήμα σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Καταργούμε την εισφορά αλληλεγγύης για το ’21 για τις κατηγορίες των συμπολιτών μας στις οποίες αναφερθήκατε. Έχετε δίκιο να λέτε ότι γίνεται ένας επιμερισμός του κόστους, αλλά αυτή τη στιγμή ως προς το συγκεκριμένο μέτρο η επιλογή της Κυβέρνησης είναι να στηριχθεί ο ιδιωτικός τομέας, καθώς αυτός -ας μην γελιόμαστε- έχει πληγεί πολύ περισσότερο από τις επιπτώσεις της πανδημίας από ό,τι οι συνταξιούχοι και από ό,τι ο δημόσιος τομέας. Αυτή είναι μια πραγματικότητα. Και μακάρι, κ. Κοσελόγλου, να μπορούσαμε ανά πάσα στιγμή να ικανοποιήσουμε όλα τα αιτήματα. Αλλά η δύσκολη δουλειά του πολιτικού και του Πρωθυπουργού είναι να προτεραιοποιεί τα αιτήματα και να κινείται ανάλογα και με τις δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας. Αυτή λοιπόν είναι η επιλογή μας. Το τι θα κάνουμε το ’22 θα σας το πω σε ένα χρόνο από τώρα. Πάντως παραμένει η πρόθεση της Κυβέρνησης για μόνιμη κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για όλους.

ΓΡ. ΤΖΙΟΒΑΡΑΣ (ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ και PROTOTHEMA.GR): Ως Αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης είχατε επισκεφτεί τρεις φορές τη Μόρια, και μία φορά την Ειδομένη. Έχω εδώ ένα μικρό απάνθισμα των δηλώσεων που είχατε κάνει τότε, και σας θυμίζω τι λέγατε. «Έχουμε γίνει μάρτυρες μιας πολύ μεγάλης ανεπάρκειας της Κυβέρνησης», το 2017 τα λέγατε αυτά. Και το 2019 χαρακτηρίζατε τη Μόρια «ντροπή της Κυβέρνησης και της χώρας». Τότε η Μόρια είχε 5.500 μετανάστες και πρόσφυγες. Επί των ημερών σας έφτασε και τις 20.000, ενώ τώρα είναι περίπου 13.000, με αποκορύφωμα τα όσα είδαμε την προηγούμενη εβδομάδα. Όντας πλέον 14 μήνες στη διακυβέρνηση της χώρας κι έχοντας αλλάξει τρεις αρμόδιους Υπουργούς για το μεταναστευτικό, η κατάσταση σήμερα γιατί είναι χειρότερη; Η πολιτική σας για τα κλειστά κέντρα δεν έχει προχωρήσει, και ο λόγος που δεν έχει προχωρήσει είναι κυρίως επειδή αντιδρούν στελέχη της δικής σας παράταξης. Είστε σε θέση να μας διαβεβαιώσετε σήμερα, με ένα σαφές χρονοδιάγραμμα, ότι θα τελειώσουμε κάποια στιγμή με τις Μόριες;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Εύλογο το ερώτημα σας, κ. Τζιοβάρα. Μιας και με πήγατε πίσω, θέλω να θυμηθούμε -και να θυμίσω- ότι η Μόρια είναι δημιούργημα της προηγούμενης Κυβέρνησης. Θέλω, επίσης, να σας πω ότι η Κυβέρνηση, μέσα από μεγάλες δυσκολίες, εφάρμοσε και εφαρμόζει μία διαφορετική πολιτική στο μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα. Μία πολιτική η οποία έχει να κάνει πρώτον με την ενεργή φύλαξη των συνόρων, δεύτερον με την επιτάχυνση της απονομής αιτήσεων ασύλου και τρίτον με τη σημαντική ενεργοποίηση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να καταστεί απολύτως σαφές σε όλους ότι το πρόβλημα αυτό δεν μπορεί η Ελλάδα να το αντιμετωπίσει μόνη της, κι ότι χρειάζεται έμπρακτη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, όχι μόνο αλληλεγγύη στα λόγια.

Η αλήθεια είναι ότι κληρονομήσαμε μία κατάσταση όπου βρεθήκαμε με παραπάνω από 100.000 εκκρεμείς αιτήσεις ασύλου. Έχει επιταχυνθεί σημαντικά η απονομή ασύλου ή η απόρριψη των αιτημάτων, ως αποτέλεσμα νομοθετικών αλλαγών που έγιναν από αυτή την Κυβέρνηση. Μόλις τους τελευταίους έξι μήνες μειώθηκε σημαντικά ο πληθυσμός προσφύγων και μεταναστών στο νησί, από 25.000 συνολικά πέσαμε στις 12.000.

Γι’ αυτό το οποίο έγινε στη Μόρια πριν από τέσσερις μέρες υπάρχουν ξεκάθαρες ευθύνες. Μην έχουμε καμία αμφιβολία ότι η Μόρια κάηκε από κάποιους, «υπερδραστήριους» πρόσφυγες και μετανάστες, οι οποίοι θέλησαν με αυτόν τον τρόπο να εκβιάσουν, ενδεχομένως, την Κυβέρνηση, καίγοντας τη Μόρια και απαιτώντας την άμεση μετακίνησή τους από το νησί. Αυτό, λοιπόν, το οποίο έγινε μέσα στην τραγωδία πρέπει να το δούμε ως μία ευκαιρία. Μία ευκαιρία να κάνουμε τι ακριβώς; Πρώτον, μία ευκαιρία να ευαισθητοποιηθεί η Ευρώπη για την ανάγκη στήριξης της Ελλάδος και ολοκλήρωσης, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της κοινής πολιτικής για τη μετανάστευση και το άσυλο. Είχα συνάντηση με τον Αντιπρόεδρο της Επιτροπής, τον κ. Μαργαρίτη Σχοινά. Υπάρχει δέσμευση της Ευρώπης σε επίπεδο Επιτροπής ότι θα καταθέσει τις προτάσεις της μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου. Και εκτιμώ ότι αυτές οι προτάσεις θα κινούνται σε θετική κατεύθυνση.

Η δεύτερη ευκαιρία που παρουσιάζεται μέσα από αυτή την τραγωδία είναι να δημιουργήσουμε στη Μυτιλήνη μία μόνιμη δομή, ένα Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης το οποίο δεν θα κουβαλάει την αρνητική παρακαταθήκη και τα πολλά προβλήματα της Μόριας, η οποία είναι ταυτισμένη -και δικαιολογημένα- στη συνείδηση όλων με την κακή πλευρά της διαχείρισης του προσφυγικού ζητήματος.

Θέλω σας πω ότι το Κράτος ήταν και είναι παρόν από την πρώτη στιγμή. Μέσα από μία πρωτοφανή κινητοποίηση έχουμε ήδη καταφέρει -και θέλω να δείξω αυτή την φωτογραφία- να δημιουργήσουμε σε έναν διαφορετικό χώρο έναν προσωρινό καταυλισμό, ο οποίος όμως είναι υποδειγματικός και σίγουρα οι συνθήκες σε αυτόν τον καταυλισμό θα είναι πολύ καλύτερες από τις συνθήκες που επικρατούσαν στη Μόρια.

Όποιος μπαίνει σε αυτό το νέο κέντρο θα εξετάζεται για COVID. Ήδη έχουν γίνει, εξ όσων γνωρίζω, σχεδόν 2.000 τεστ. Έχουν βρεθεί κάποιες δεκάδες θετικοί οι οποίοι έχουν ήδη απομονωθεί. Και αυτή είναι μία προσωρινή δομή η οποία θα μας επιτρέψει να διαχειριστούμε την κατάσταση μέχρι να φτάσουμε στο επόμενο στάδιο.

Σας λέω με απόλυτη βεβαιότητα ότι θα υπάρξει στη Λέσβο ένα Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης, μόνιμο. Θέλω να στείλω το μήνυμα αυτό προς όλες τις κατευθύνσεις. Και δυστυχώς και προς κάποιους ακραίους στο νησί, οι οποίοι θεώρησαν ότι μέσα από εκβιαστικές πολιτικές μπορούν να επιβάλουν τη δική τους θέληση, συνολικά στην Κυβέρνηση. Δεν πιστεύω ότι απηχούν την πλειοψηφία του νησιού.

Το νησί έχει δίκιο, απόλυτο δίκιο, να παραπονιέται για τις συνθήκες που επικρατούσαν στην Μόρια. Και στο βαθμό που δεν μπορέσαμε να αντιμετωπίσουμε με πολύ μεγάλη ταχύτητα αυτό το πρόβλημα, είμαι πρώτος εγώ διατεθειμένος να αναλάβω τις ευθύνες. Αλλά τώρα θα μετατρέψουμε αυτό το πρόβλημα το οποίο δημιουργήθηκε σε μία πραγματική ευκαιρία.

Να σας πω και κάτι ακόμα. Ζήτησα από την Ευρώπη στη διαχείριση του νέου κέντρου -όπου επιλέξουμε τελικά να γίνει αυτό- να υπάρχει πολύ μεγαλύτερη εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το νέο κέντρο πρέπει να έχει τις σημαίες της Ελλάδος και της Ευρώπης. Και η Ευρώπη πρέπει να έχει ανάμειξη και στη διαχείριση αυτού του νέου κέντρου υποδοχής και ταυτοποίησης. Και πιστεύω ότι υπάρχει θετική άποψη και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μεγαλύτερη, ενεργότερη ευρωπαϊκή ανάμειξη. Θα «τρέξουν» έτσι πολύ πιο γρήγορα και οι διαγωνιστικές διαδικασίες, με τον τρόπο του κατεπείγοντος, με τη μεγαλύτερη εμπλοκή της Ευρώπης και προφανώς με τη χρηματοδότηση της Ευρώπης για μία τέτοια νέα δομή, η οποία σε κάθε περίπτωση είναι απολύτως απαραίτητη στη Μυτιλήνη. 

Θέλω επίσης να σας πω ότι η Κυβέρνηση με ανθρωπιά -θέλω να σταθώ ιδιαίτερα στο ρόλο που έχει αναλάβει η Γενική Γραμματέας η κυρία Αγαπηδάκη- έχει διαχειριστεί το πρόβλημα των ασυνόδευτων ανηλίκων. Από την πρώτη στιγμή έχουμε ευαισθητοποιηθεί για το ζήτημα αυτό. Έφυγαν όλα τα παιδιά και οι έφηβοι από τη Μόρια.  Είμαστε σε συνεννόηση με πολλές Κυβερνήσεις. Συζήτησα και με τον Πρόεδρο Μακρόν και με την Καγκελάριο Μέρκελ, για το πώς τα παιδιά αυτά μπορούν πολύ γρήγορα να κατανεμηθούν στις ευρωπαϊκές χώρες. Και μπορώ να σας πω ότι είμαι σε επικοινωνία με την Καγκελάριο, με την οποία μίλησα χθες το βράδυ, για να δούμε κατά το πόσο η Γερμανία μπορεί να μας υποστηρίξει ακόμα περισσότερο, υποδεχόμενη κάποιες οικογένειες για τις οποίες έχει ήδη βγει θετική απόφαση ασύλου.

Θέλω να εξάρω τη θετική στάση της Καγκελαρίου στο ζήτημα της διαχείρισης του προσφυγικού προβλήματος και πιστεύω πραγματικά ότι αυτή η τραγωδία, αυτές οι άσχημες εικόνες, θα είναι ένα καμπανάκι ευαισθητοποίησης για όλους. «Δεν μπορούμε να αποτύχουμε δεύτερη φορά ως Ευρώπη στη διαχείριση του προσφυγικού προβλήματος», δανείζομαι μία έκφραση την οποία χρησιμοποίησε ο ίδιος ο ευρωπαίος Αντιπρόεδρος, ο κ. Σχοινάς. Θα είμαστε λοιπόν στην πρώτη γραμμή του αγώνα ώστε να κατανεμηθεί δίκαια το βάρος της διαχείρισης των προσφυγικών ροών.

Και κάτι τελευταίο: Τα πράγματα θα ήταν πολύ χειρότερα, σχεδόν μη διαχειρίσιμα -τολμώ να πω- εάν η Ελληνική Κυβέρνηση δεν είχε καταφέρει μέσα από μία ενεργητική πολιτική φύλαξης και των θαλασσίων συνόρων να περιορίσει δραστικά -θα το ξαναπώ- δραστικά, τις μεταναστευτικές ροές στο Αιγαίο. Αυτός εδώ δεν είναι δικός μας χάρτης, είναι χάρτης της FRONTEX. Είναι ένας χάρτης ο οποίος επισημαίνει τις μεταναστευτικές ροές σε όλη τη Μεσόγειο. Στην Ανατολική Μεσόγειο, δηλαδή, στην Ελλάδα, για το διάστημα Ιανουαρίου-Αυγούστου οι ροές είναι μειωμένες κατά 64%. Και μάλιστα αν δει κανείς τους τελευταίους τρεις μήνες είναι μειωμένες κατά σχεδόν 90%. Αυτό είναι το αποτέλεσμα μιας πολιτικής ενεργητικής φύλαξης των συνόρων μας. Ναι, γιατί για την Κυβέρνηση αυτή, η θάλασσα έχει σύνορα και τα σύνορα πρέπει να φυλάσσονται, διότι αυτή είναι έκφραση άσκησης εθνικής κυριαρχίας.

ΣΤ.  ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Θα ήθελα να γυρίσουμε λίγο στα Ελληνοτουρκικά. Σε πρόσφατο άρθρο σας σε τρεις ξένες εφημερίδες, αναφερθήκατε σε έγγραφη συμφωνία με την Τουρκία κατά την τριμερή στο Βερολίνο. Η Αντιπολίτευση σας κατηγορεί για μυστική διπλωματία, ήθελα να ρωτήσω, υπήρχε πράγματι τέτοια συμφωνία και γιατί δεν ενημερώσατε τους πολιτικούς αρχηγούς; Ευχαριστώ.

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Ευχαριστώ για την ερώτηση, κ. Παπαντωνίου, μου δίνετε την ευκαιρία να απαντήσω σε μία παραφιλολογία η οποία αναπτύχθηκε τις τελευταίες μέρες.

Πρώτον, ως προς την ενημέρωση της Αντιπολίτευσης, είχα ενημερώσει τους πολιτικούς αρχηγούς, και τον κ. Τσίπρα, ο οποίος πρώτος έσπευσε να σηκώσει αυτό το θέμα, στην κατ’ ιδίαν συνάντηση την οποία είχαμε κάνει στη Βουλή. Όπως υπήρξε και άμεση ενημέρωση του Διπλωματικού του Συμβούλου από τη Διπλωματική μου Σύμβουλο, την κα. Σουρανή, μετά την ολοκλήρωση των συζητήσεων στο Βερολίνο.

Δεν θυμάμαι ο κ. Τσίπρας, όταν ήταν Πρωθυπουργός, να ενημερώνει κανέναν στην Αντιπολίτευση, και πάντως όχι εμένα, για το τι συζήτησε με τον κ. Ερντογάν όταν βρέθηκαν οι δυο τους για σχεδόν δύο ώρες. Αυτά για να αποκαταστήσουμε την τάξη ως προς το βαθμό ενημέρωσης των πολιτικών αρχηγών. Αυτό το οποίο περιέγραψα στα Αγγλικά ως «written understanding», μία γραπτή κατανόηση, δεν ήταν τίποτα άλλο από τη γραπτή αποτύπωση, τα πρακτικά μίας κατ’ αρχήν συμφωνίας η οποία επιτεύχθηκε στο Βερολίνο μεταξύ της Διπλωματικής μου Συμβούλου, του Συμβούλου του Τούρκου Προέδρου και του κ. Χέκερ, του Συμβούλου της κας Μέρκελ. Δεν αποτέλεσε, σε καμία περίπτωση, συμφωνία διεθνή, όπως άκουσα κάποια πρωτοφανή πράγματα, ότι δεσμεύσαμε τη χώρα σε συμφωνίες χωρίς να ενημερώσουμε κανέναν. Ήταν η γραπτή αποτύπωση μιας προφορικής συμφωνίας, τα πρακτικά με άλλα λόγια, τα οποία κρατήθηκαν από αυτήν τη συνάντηση για να υπάρχει αποτυπωμένο στο χαρτί τι συμφωνήθηκε. Και αυτό το οποίο συμφωνήθηκε τελικά παραβιάστηκε, όχι με δική μας υπαιτιότητα, κι έτσι δυστυχώς φτάσαμε στην κλιμάκωση του τελευταίου μήνα. Επομένως, μακριά από εμάς οποιαδήποτε φιλολογία, ρητορική, περί μυστικής διπλωματίας, και πάντως οποιαδήποτε πρόθεσή μου να μην ενημερώνω τους πολιτικούς αρχηγούς για το τι ακριβώς συμβαίνει.

Απαιτώ όμως και αίσθημα ευθύνης από τους ίδιους τους πολιτικούς αρχηγούς. Διότι, ξέρετε, υπάρχουν και πράγματα τα οποία λέγονται σε αυτές τις  συζητήσεις τα οποία δεν πρέπει να βγαίνουν προς τα έξω. Και δεν νομίζω ότι χρειάζεται να πω πολλά περισσότερα. Και αν μπορούμε να έχουμε ένα ελάχιστο πνεύμα συνεννόησης και κατανόησης, ώστε να μοιράζεται ο Πρωθυπουργός με άνεση και με ασφάλεια πληροφορίες αυτού του είδους, αυτό απαιτεί και από την Αντιπολίτευση, και ειδικά από την Αξιωματική Αντιπολίτευση, να φέρεται λίγο πιο υπεύθυνα στη διαχείριση αυτών των θεμάτων.

ΣΤ. ΜΟΥΡΕΛΑΤΟΥ (ΑΝΤ1): Σας άκουσα, κύριε Πρωθυπουργέ, στην δεύτερη απάντησή σας να λέτε ότι είστε πρώτος έτοιμος εσείς να καθίσετε στο τραπέζι των διερευνητικών επαφών. Να υποθέσω ότι έχει ωριμάσει στη σκέψη σας μία απευθείας συνάντηση με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν; Και αν είσαστε σε αυτή την κατεύθυνση, υπό ποιους όρους θα την επιδιώξετε, κ. Πρωθυπουργέ;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Οι διερευνητικές επαφές έχουν πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Αυτό το οποίο έχουμε πει, και αυτό είναι το πλαίσιο το οποίο προσπαθούμε να συμφωνήσουμε με την Τουρκία, είναι ότι μπορούν οι διερευνητικές να ξεκινήσουν -τονίζω- το συντομότερο δυνατόν εφόσον υπάρχει έμπρακτη αποκλιμάκωση. Δεν είναι ζήτημα όρων ή προϋποθέσεων ή αστερίσκων ή υποσημειώσεων. Λέμε το αυτονόητο. Θα επαναλάβω αυτό το οποίο είπα πριν. Η μία βασική μας διαφορά με την Τουρκία είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών. Η ίδια η UNCLOS, η συμφωνία για το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, στο άρθρο 83 παράγραφος 1, λέει κάτι πάρα πολύ απλό: Σε μη οριοθετημένες περιοχές απαγορεύονται οι μονομερείς ενέργειες, από όλους. Κατά συνέπεια, δεν μπορούμε να συζητάμε και να κάνουμε διερευνητικές επαφές όσο κάποιος προβαίνει σε μονομερείς ενέργειες. Είναι αυτονόητο αυτό το οποίο λέμε. Και νομίζω ότι σε αυτό έχουμε τη στήριξη όλων όσων επιθυμούν -και πιστεύω ότι όλοι επιθυμούν- μία ειρηνική διευθέτηση των προβλημάτων που έχουμε, και ειδικά της διαφοράς μας ως προς τις θαλάσσιες ζώνες, με την Τουρκία.

Αυτό το οποίο μπορώ να σας πω είναι ότι, πρώτον, εφόσον η αποκλιμάκωση την οποία υποδηλώνει η επιστροφή του Oruc Reis στο λιμάνι της Αττάλειας έχει μία συνέχεια, είμαστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε αυτές τις διερευνητικές επαφές. Από πού; Θέλω να το τονίσω, από εκεί που σταμάτησαν το 2016. Με μόνο αντικείμενο την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών. Διότι αυτό ήταν το αντικείμενο των διερευνητικών πάντα. Αυτό είναι το πλαίσιο. Και πιστεύω ότι σε αυτό το πλαίσιο, με καλή θέληση και από τις δύο πλευρές, μπορούμε να συμφωνήσουμε.

Με ρωτάτε για συνάντησή μου με τον Τούρκο Πρόεδρο. Βεβαίως και μπορώ να συναντηθώ με τον Τούρκο Πρόεδρο και βεβαίως και δεν θα έπρεπε να αποτελεί είδηση, ούτε θα έπρεπε να αποτελεί -το έχω πει πολλές φορές- ένα γεγονός τόσο μοναδικό που να χρήζει έκτακτων δελτίων ένα τηλεφώνημα ή και μία συνάντηση με τον Τούρκο Πρόεδρο. Δεν είμαι αρνητικός σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Είναι συναντήσεις που καλό είναι να είναι καλά προετοιμασμένες. Πιστεύω όμως ότι όταν υπάρχει καλή διάθεση και εμπιστοσύνη, στέκομαι στη εμπιστοσύνη, ότι από αυτές τις συναντήσεις -εφόσον τελικά γίνουν και εφόσον υπάρχει και επιθυμία από την άλλη πλευρά, θέλω να θυμίσω ότι κατά καιρούς έχω ακούσει δηλώσεις του Τούρκου Προέδρου ότι δεν θα ήθελε να συναντηθεί μαζί μου, δεν πιστεύω όμως ότι αυτό ισχύει- είναι πάντα καλύτερα να μιλάει κανείς και να συναντιέται από το να μην μιλάει και να μην συναντιέται.

Δ. ΚΡΟΥΣΤΑΛΛΗ (ΒΗΜΑ): Θα ήθελα να συνδυάσω τις απαντήσεις που δώσατε στις δύο τελευταίες ερωτήσεις. Λέτε ότι είμαστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε έναν διάλογο για να αποκλιμακωθεί η ένταση στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, όμως και η τουρκική πλευρά με σημερινές δηλώσεις του κ. Ακάρ περιμένει, όπως λένε και αυτοί, ένα βήμα καλής θέλησης από τη δικιά μας την πλευρά. Ποιο θα ήταν αυτό το βήμα της καλής θέλησης;  Θα μπορούσατε να υποχωρήσετε σε κάποιες διεκδικήσεις μας στην Ανατολική Μεσόγειο; Δεδομένου ότι με τη συμφωνία που υπογράψαμε με την Αίγυπτο για την ΑΟΖ έχουμε αναγνωρίσει ελαφρώς περιορισμένη επήρεια των ελληνικών νησιών. Και θέλω επίσης να σταθώ στην απάντηση που δώσατε για την Αξιωματική Αντιπολίτευση.  Προσφάτως ο κ. Τσίπρας σας χαρακτήρισε πολιτικά απατεώνα και ιστορικά λίγο. Τώρα εσείς θέτετε ένα ζήτημα υπευθυνότητας της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Γενικά πώς χαρακτηρίζετε τη στάση και την κριτική που σας ασκεί η Αντιπολίτευση; Θεωρείτε ότι υπάρχει πεδίο συναίνεσης και συνεννόησης;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Να ξεκινήσω με το πρώτο. Πιστεύω ότι η σημερινή μου τοποθέτηση είναι η καλύτερη ένδειξη της καλής θέλησης που έχω να συζητήσω καλόπιστα με την Τουρκία. Από εκεί και πέρα το αντικείμενο του διαλόγου θα το καθορίσουν οι ίδιες, όχι το αντικείμενο, μάλλον το πλαίσιο, τις λεπτομέρειες της συζήτησης-γιατί το αντικείμενο είναι καθορισμένο ως προς την ευρεία του έννοια- αυτό θα καθοριστεί από τους διαπραγματευτές μας. Σας διαβεβαιώνω ότι ο Έλληνας διαπραγματευτής είναι εξαιρετικά έμπειρος, έχει χειριστεί τις διερευνητικές εδώ και παραπάνω από 10 χρόνια.

Από εκεί και πέρα, για το ζήτημα της κίνησης καλής θέλησης, ήμουν πάρα πολύ συγκεκριμένος σε αυτά τα οποία είπα. Ποτέ η ελληνική πλευρά δεν ήταν αυτή που έριξε λάδι στη φωτιά. Και πρέπει να σας πω ότι, επειδή ακούσαμε πάρα πολλά πράγματα τον τελευταίο μήνα, ήμουν πάρα πολύ προσεκτικός να μην παίξω το παιχνίδι της φραστικής κλιμάκωσης. Να μην επιτεθώ ποτέ προσωπικά στον Τούρκο Πρόεδρο και αυτό θα εξακολουθώ να κάνω. Διότι είναι πάρα πολύ εύκολο να κλιμακώνει κανείς τα λόγια και μετά να βρίσκεται σε καταστάσεις οι οποίες είναι εξαιρετικά δυσχερείς. 

Ασκήσαμε εξαιρετικά ενεργή διπλωματία τους τελευταίους μήνες. Χτίσαμε καινούργιες συμμαχίες, φέραμε την Ευρώπη με το μέρος μας -πράγμα το οποίο δεν ήταν κατ’ ανάγκη αυτονόητο- εξηγώντας ότι αυτή η ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο έχει επιπτώσεις στην ίδια την ασφάλεια της Ευρώπης. Χτίσαμε καινούργιες συμμαχίες με κράτη του Αραβικού κόσμου, τα οποία ήταν έξω από τη σφαίρα της διπλωματικής μας δράσης, τουλάχιστον όταν εγώ ανέλαβα την Πρωθυπουργία της χώρας. Αυτή, λοιπόν, η ενεργητική διπλωματική πολιτική έχει αποτελέσματα, και προφανώς δεν κρύψαμε τη δυνατότητα μας την αποτρεπτική και την ετοιμότητα των Ενόπλων Δυνάμεων. Για αυτό εξάλλου υπάρχουν, για να προβάλλουν ισχυρή αποτρεπτική ισχύ.

Τώρα, για το τελευταίο ερώτημα το οποίο κάνατε, για τους χαρακτηρισμούς αυτούς θα πρέπει να ρωτήσετε τον ίδιο τον κ. Τσίπρα, όταν θα βρεθεί εδώ σε μία εβδομάδα. Έχει και σχεδόν ένα στοιχείο γραφικότητας να αποκαλεί εμένα ο κ. Τσίπρας πολιτικό απατεώνα, αλλά αν αυτό κρίνει ότι θα του επιτρέψει να ισχυροποιηθεί στο εσωκομματικό του πεδίο είναι δικό του δικαίωμα. Θα πω όμως και κάτι ακόμα, μιας και με ρωτάτε: Το κλίμα στις κατ’ ιδίαν συναντήσεις μεταξύ των πολιτικών αρχηγών με κάνει να πιστεύω ότι υπάρχει ένα minimum πλαίσιο συνεννόησης, και αντικειμενικά υπάρχει. Και πρέπει να υπάρχει. Και πρέπει να υπάρχει εθνική γραμμή. Και νομίζω ότι αυτή η εθνική γραμμή, με κάποιες εξαιρέσεις, έχει αποτυπωθεί: Τι ζητάμε από την Τουρκία, ποιες είναι οι δικές μας εθνικές θέσεις, όλα αυτά είναι πολύ ξεκάθαρα.

Ενοχλούμαι πάρα πολύ όταν αυτό το κλίμα δυναμιτίζεται στη συνέχεια στο δημόσιο διάλογο, όχι με δική μας υπαιτιότητα. Πιστεύω ότι πρέπει να υπάρχει στοιχειώδης συνέπεια στην εξωτερική πολιτική. Καλό είναι τις κορώνες και τους ακραίους χαρακτηρισμούς να τους αφήνουμε μακριά από αυτό το αντικείμενο. Εξάλλου, αν η αντιπολίτευση θέλει να μας ασκήσει κριτική, έχουμε κάνει τόσες ανακοινώσεις χθες για τολμηρές μεταρρυθμίσεις, έχει κάθε δυνατότητα να το κάνει σε αυτό το πεδίο.

Δ. ΓΚΑΤΣΙΟΣ (CAPITAL.GR): Η Κυβέρνηση φιλοδοξεί να ρυθμίσει το ιδιωτικό χρέος των δεκάδων δισεκατομμυρίων με τον κώδικα για τη ρύθμιση των οφειλών και την παροχή της Δεύτερης Ευκαιρίας. Ο νέος νόμος θα προβλέπει πτώχευση με διαδικασία-εξπρές για τα χρέη που δεν θα μπορούν να ρυθμιστούν. Θέλω να σας ρωτήσω κατά πόσο είναι η έτοιμη η ελληνική κοινωνία να αντιμετωπίσει ένα τέτοιο μοντέλο και αν θεωρείτε ότι θα υπάρξει κύμα πλειστηριασμών. Παράλληλα θέλω να σας ρωτήσω εάν θα είναι σε θέση ο ιδιωτικός φορέας που θα αποκτά τα ακίνητα να λύσει το θέμα των εξώσεων ή οι εξώσεις θα διενεργούνται απλά από ιδιώτη και όχι από το Κράτος; Ποια θα είναι η προστασία για την πρώτη κατοικία; Και κάτι τελευταίο. Εάν υπάρχει η πρόβλεψη να επεκτείνει η Κυβέρνηση το Πρόγραμμα «Γέφυρα» για τη στήριξη των δανειοληπτών. Πολλά τα ερωτήματα, αλλά νομίζω ότι είναι ένα θέμα που αφορά στη συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας.

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Ευχαριστώ, κ. Γκάτσιο. Το πρόγραμμα «Γέφυρα» είχε πολύ θετική ανταπόκριση, από την ελληνική κοινωνία. Είναι ένα πρόγραμμα το οποίο -όπως ξέρετε- επιδοτεί για εννέα μήνες στεγαστικά και επιχειρηματικά δάνεια με υποθήκη την κύρια κατοικία, και μας επιτρέπει να προλάβουμε το κακό, δηλαδή να στηρίξουμε νοικοκυριά πριν τα δάνειά τους «κοκκινίσουν». Εφόσον συνεχίσει το πρόγραμμα να έχει μία τόσο θετική ανταπόκριση, είμαστε διατεθειμένοι να εξετάσουμε όλες τις επιλογές, συμπεριλαμβανομένης και της περεταίρω ενίσχυσής του.

Είπα χθες ότι δεν θα γίνει κανένας πλειστηριασμός πρώτης κατοικίας μέχρι το τέλος του 2020. Γιατί αυτό έχει σημασία; Διότι πρέπει να προφτάσουμε να έχουμε ψηφίσει το νέο πλαίσιο της Δεύτερης Ευκαιρίας, το οποίο για πρώτη φορά -όπως ξέρετε- αντιμετωπίζει συνολικά, ολιστικά το πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους, το οποίο ξεπερνά στα 200 δισεκατομμύρια, με μία νομοθετική πρωτοβουλία η οποία αντιμετωπίζει το πρόβλημα σε όλες τις φάσεις του: Την πρόληψη, την έννοια της «οργανωμένης» χρεοκοπίας, την προστασία της πρώτης κατοικίας, τη δεύτερη ευκαιρία, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν διαγραφεί χρέη και υποχρεώσεις προς τον ιδιωτικό τομέα, προς τις τράπεζες, αλλά και προς το Δημόσιο. Είναι μια πάρα πολύ τολμηρή πρωτοβουλία. Διότι, πράγματι, το πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους είναι ένας μεγάλος βραχνάς στην ελληνική οικονομία.

Με ρωτήσατε συγκεκριμένα -και νομίζω ότι κάνατε καλά γιατί πρέπει να εξηγηθεί αυτό- πώς θα λειτουργήσει ο νέος φορέας, ο οποίος θα πάρει στην κυριότητά του ακίνητα πρώτης κατοικίας. Δεν θα γίνει καμία έξωση. Θα το ξαναπώ, δεν θα γίνει καμία έξωση. Αυτός ακριβώς είναι ο σκοπός αυτής της παρέμβασης. Και δίνεται η δυνατότητα μέσα από αυτή την παρέμβαση ο άνθρωπος ο οποίος μπορεί για κάποιο διάστημα να χάσει την κυριότητα του σπιτιού του να το επαναποκτήσει, αλλά θα μένει στο σπίτι του.

Και πρέπει να αντιμετωπίσουμε στην Ελλάδα φαινόμενα που έχουμε δει σε άλλες χώρες όπου άνθρωποι έχασαν τα σπίτια τους, τη πρώτη τους κατοικία -θέλω να το τονίσω αυτό- και βρέθηκαν σε καταστάσεις πάρα πολύ δύσκολες. Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν θέλουμε και δεν θα γίνει.

Γίνονται πλειστηριασμοί; Βεβαίως και γίνονται πλειστηριασμοί, αρκεί να μην αφορούν εν προκειμένω την πρώτη κατοικία. Πρέπει κάποιος ο οποίος έχει -να δώσω ένα παράδειγμα- «φεσώσει» την τράπεζα, ένας επιχειρηματίας που έχει βγάλει τα λεφτά του στο εξωτερικό, έχει αφήσει απλήρωτους εργαζόμενους, να βγει το εξοχικό του σε κάποιο ακριβό νησί σε πλειστηριασμό; Βεβαίως και πρέπει και γίνεται αυτό ήδη. Διότι έτσι πρέπει να λειτουργεί η τραπεζική αγορά. Αλλά θέλω να τονίσω ότι έχουμε ένα ιδιαίτερο νοιάξιμο, μία ιδιαίτερη φροντίδα για την πρώτη κατοικία. Και εσείς γνωρίζετε καλά ότι το πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας είχε ήδη λήξει, το είχε συμφωνήσει να λήξει ο ΣΥΡΙΖΑ, η προηγούμενη Κυβέρνηση. Εμείς είμαστε αυτοί που έχουμε καταφέρει να το επεκτείνουμε μέχρι να είμαστε σίγουροι ότι θα μπορούμε να έχουμε ένα καινούργιο πλαίσιο, πιο τολμηρό, πιο φιλόδοξο, κυρίως πιο αποτελεσματικό, στη θέση του.

Γιατί πρέπει να θυμάστε ότι και ο ΣΥΡΙΖΑ είχε μια πρόβλεψη για την προστασία της πρώτης κατοικίας, στην οποία ελάχιστοι έσπευσαν να μπουν. Αντιθέτως, το πρόγραμμα «Γέφυρα» έχει πολύ μεγάλη -όπως επισημάνατε- ζήτηση. Και μακάρι η ζήτηση να είναι ακόμα μεγαλύτερη διότι προλαβαίνουμε το κακό. Βοηθάμε νοικοκυριά τα οποία έχουν πληγεί από την  COVID να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και να μην φτάσουν στο σημείο να «κοκκινίσει» το δάνειό τους, όπου θα αντιμετωπίσουν προφανώς και μια διαφορετική μεταχείριση από τις τράπεζες.

Π. ΜΠΟΤΣΑΡΑΚΟΣ (STAR): Θέλω να επανέλθω στο θέμα των Ελληνοτουρκικών και να σας ρωτήσω για τις κυρώσεις. Καταρχήν πιστεύετε ότι η αποχώρηση του Oruc Reis έγινε επειδή ίσως ο Ερντογάν φοβήθηκε την επιβολή μέτρων από την Ευρωπαϊκή Ένωση; Και το ερώτημα είναι -επειδή είδαμε να υπάρχουν καθυστερήσεις και διστακτικότητα για αυτή τη λίστα των περιοριστικών μέτρων κατά της Τουρκίας- έχει έρθει η ώρα και θα είναι τόσο ισχυρά που να λειτουργήσουν αποτρεπτικά για την προκλητικότητα της Άγκυρας, κύριε Πρόεδρε; Ευχαριστώ.

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Λίστα κυρώσεων υπάρχει και θα υπάρχει πάντα ως μία επιλογή. Έχω πει πολλές φορές ότι επιθυμία μας δεν είναι να επιβληθούν οι κυρώσεις, διότι αν φτάσουμε στο σημείο να επιβάλουμε κυρώσεις τότε δεν θα έχουμε πετύχει την απαραίτητη αποκλιμάκωση. Αλλά θα το κάνουμε ως Ευρώπη, εφόσον δούμε ότι η άλλη πλευρά δεν επιστρέφει στο δρόμο της λογικής. Άρα, η απειλή των κυρώσεων είναι πάρα πολύ σημαντική, και οι κυρώσεις εξακολουθούν να είναι - και θα είναι, θα παραμείνουν μέχρι και τις 24-25 Σεπτεμβρίου αλλά και στη συνέχεια- στο τραπέζι ως μία επιλογή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τονίζω ότι η επιβολή κυρώσεων από την Ευρώπη σηματοδοτεί ότι το πρόβλημα αυτό αφορά συνολικά την Ευρώπη. Θα το ξαναπώ: Δεν είναι απλά μία ένδειξη αλληλεγγύης προς την Ελλάδα ή προς την Κύπρο. Διότι έχουμε αφήσει έξω από τη συζήτηση μας την Κύπρο αλλά στην Κύπρο υπάρχει κατάφωρη παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων από την Τουρκία. Άρα, το ζήτημα δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αφορά και την Κύπρο. Άρα, αυτό το πλαίσιο υπάρχει και θα εξακολουθεί να υπάρχει για τον απλούστατο λόγο ότι, όπως επιβεβαιώθηκε και στην Κορσική, η Ανατολική Μεσόγειος και η Μεσόγειος συνολικά, είναι μία θάλασσα ζωτικών συμφερόντων για την Ευρώπη συνολικά.

Παραδείγματος χάρη, η διερεύνηση των ενεργειακών πηγών φυσικού αερίου -το οποίο υπάρχει ή μπορεί να βρεθεί στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου- αφορά πάρα πολύ την Ευρώπη, η οποία κάνει μία προσπάθεια να διαφοροποιήσει τις πηγές προμήθειας φυσικού αερίου. Το τι γίνεται στη Λιβύη αφορά την Ευρώπη, δεν αφορά μόνο εμάς. Το να επέλθει μία σταθερότητα στη Λιβύη, να μην υπάρχουν ξένες παρεμβάσεις, να τηρηθεί το εμπάργκο όπλων στο ακέραιο, με την επιχείρηση «Ειρήνη» την οποία πρώτα από όλα εμείς στηρίξαμε και αρχίζει τις τελευταίες εβδομάδες να δείχνει την αποτελεσματικότητά της. Το γεγονός ότι δεν μπορεί κανείς να χρησιμοποιεί τη Λιβύη για να διεξάγει πολέμους για λογαριασμό του σε ξένα εδάφη, και ότι όλοι επιζητούμε την κατάπαυση του πυρός, μία σταθερή Κυβέρνηση στη Λιβύη, η οποία να ξαναβάλει αυτή την πολύ ταλαιπωρημένη χώρα σε κάποια τάξη, μας ενδιαφέρει όλους αυτό. Ενδιαφέρει συνολικά την Ευρώπη.

Αυτό, λοιπόν, το οποίο νομίζω ότι έχουμε καταφέρει να πετύχουμε δεν είναι απλά να βάλουμε τις κυρώσεις στο τραπέζι των επιλογών μας. Αυτό γίνεται και θα εξακολουθεί να υπάρχει. Είναι να ευαισθητοποιήσουμε συνολικά την Ευρώπη για τη στρατηγική σημασία της λεκάνης της Μεσογείου, και ειδικά της Ανατολικής Μεσογείου. Αυτό είναι κάτι το οποίο το έχουμε πετύχει και με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Και οι Ηνωμένες Πολιτείες αυτή τη στιγμή έχουν μία πολύ μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση για το τι γίνεται στην Ανατολική Μεσόγειο, σε σχέση με αυτήν που είχαν πριν από ένα-δύο χρόνια, και αυτό νομίζω ότι είναι θετικό για τα ελληνικά συμφέροντα.

X. ΚΟΡΑΗ (ACTION24 - Newpost.gr): Κύριε Πρωθυπουργέ, θα ήθελα να επιστρέψω στα περί μυστικής διπλωματίας για την οποία σας κατηγορεί η Αντιπολίτευση. Το Oruc Reis επιστρέφει σήμερα στην Αττάλεια. Η «Yeni Safak» λέει ότι διεξάγεται ένας στρατιωτικός διάλογος στο ΝΑΤΟ. Άρα, θα επανέλθουν οι κατηγορίες εκτιμώ. Και δεδομένου ότι ο Ταγίπ Ερντογάν θα επιμείνει στη στρατηγική του «καζάν-καζάν», το Oruc Reis μπορεί να πήγε στην Αττάλεια, αλλά μπορεί αύριο να ξαναγυρίσει γιατί δεν έχει δώσει και τα καλύτερα δείγματα αξιοπιστίας η Τουρκία. Επίσης και χθες και σήμερα και σε όλες σας τις τοποθετήσεις βάζετε το θέμα της Χάγης. Άρα, η χώρα βρίσκεται σε κρίσιμες εθνικές επιλογές. Μπροστά σε αυτές τις επιλογές σκέφτεστε να ζητήσετε τη σύγκληση του Συμβουλίου των Πολιτικών Αρχηγών; Και το ρωτώ γιατί ως Αντιπολίτευση η Νέα Δημοκρατία επέμενε σε μία νέα προοπτική και στη συγκρότηση ενός εθνικού μετώπου. Ευχαριστώ.

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Σας είπα, κυρία Κοραή, ότι το εθνικό μέτωπο θεωρώ ότι υπάρχει. Άσχετα αν κάποιοι επιμένουν να το υπονομεύουν για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης. Δεν υπάρχει όμως ουσιαστική διαφοροποίηση στη στρατηγική μας μεταξύ τουλάχιστον της Κυβέρνησης, της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης και του ΚΙΝΑΛ. Μπορεί να υπάρχουν επιμέρους διαφοροποιήσεις οι οποίες -όπως σας είπα- συχνά μεγεθύνονται, αλλά για λόγους επικοινωνίας και όχι για λόγους ουσίας.

Από εκεί και πέρα η δική μου προσωπική εμπειρία από τα Συμβούλια Πολιτικών Αρχηγών στα οποία συμμετείχα δεν είναι η καλύτερη. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν εξακολουθεί να είναι μία επιλογή την οποία ενδέχεται να πρέπει να χρησιμοποιήσουμε όταν θα φτάσουμε -μπορεί, δεν το ξέρω αυτό- στο σημείο να πρέπει να επικυρωθούν κάποιες αποφάσεις που έχουν παρθεί. Προς το παρόν δεν είμαστε σε αυτό το σημείο.

Έχω απολύτως ήσυχη τη συνείδησή μου ότι έχω κρατήσει πλήρως ενήμερη την Αντιπολίτευση για τις κινήσεις μας, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό τουλάχιστον από την ενημέρωση που είχα εγώ, όταν εγώ ήμουν Αρχηγός της Αντιπολίτευσης.

Από εκεί και πέρα η επιλογή του Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών υπάρχει πάντα. Εφόσον κρίνω ότι αυτή πρέπει να ενεργοποιηθεί, έτσι ώστε να υπάρξει και μία κατάληξη -θέλω να θυμίσω ότι αυτό είναι ένα άτυπο όργανο, δεν είναι ένα όργανο το οποίο είναι συνταγματικά και ισχυρά κατοχυρωμένο- εφόσον κρίνω ότι είναι απαραίτητο, η επιλογή αυτή υπάρχει πάντα στο τραπέζι. Και βέβαια μην ξεχνάμε ότι στο Συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών κρατιούνται και πρακτικά.

M. ΠΑΠΑΔΑΚΗ (ΕΡΤ): Θα ήθελα να πάμε στην πανδημία ξανά.  Χθες αναφέρατε ότι μέχρι να βρεθεί το εμβόλιο οι περιστάσεις θα είναι αβέβαιες.  Ακριβώς για το εμβόλιο θα ήθελα να σας ρωτήσω. Δεδομένου ότι και η βασική εταιρία με την οποία υπάρχουν, βάσει και των συμφωνιών της Κομισιόν, τα συμβόλαια προαγοράς, άλλοτε σταματάει άλλοτε εκκινεί ξανά τις φάσεις δοκιμής, να μας πείτε λίγο πού ακριβώς βρισκόμαστε. Να μας πείτε πώς η Ελλάδα εξασφαλίζει ότι, εφόσον πράγματι υπάρξει ένα εμβόλιο θα είναι επαρκείς οι παρτίδες άμεσα για τον γενικό πληθυσμό. Έχετε πει μάλιστα ότι θα είναι και δωρεάν. Αν σας προβληματίζει ότι ένα ποσοστό του ελληνικού πληθυσμού ακολουθεί το αντιεμβολιαστικό κίνημα, όπως και οι αρνητές της μάσκας στους οποίους αναφερθήκατε και εσείς πριν. Και επίσης αν το εμβόλιο καθυστερήσει τελικά και συνεχίσουμε να έχουμε αυξημένο αριθμό κρουσμάτων, αν υπάρχει περίπτωση για ένα γενικό lockdown.

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Πολλά ερωτήματα μαζεμένα αλλά όλα πολύ εύλογα. Είμαι αισιόδοξος ότι θα έχουμε εμβόλια, όχι απλά ένα εμβόλιο, τα οποία θα είναι απολύτως ασφαλή και αρκούντως αποτελεσματικά, σχετικά σύντομα. Δεν μπορώ, προφανώς, να ορίσω το χρονοδιάγραμμα. Θεωρώ θετικό όμως ότι και για το εμβόλιο της Οξφόρδης, το οποίο προτίθεται να παράγει η εταιρεία AstraZeneca με την οποία έχουμε συμβόλαιο προαγοράς, επανήλθαν οι κλινικές δοκιμές αξιολογώντας ως μη σημαντικό το ένα περιστατικό το οποίο την υποχρέωσε να διακόψει για λίγες μέρες τη διαδικασία του εμβολιασμού.

Πιστεύω, λοιπόν, ότι θα έχουμε εμβόλια και θα έχουμε και αρκετές ποσότητες. Το πόσο γρήγορα δεν είμαι σε θέση να σας το πω. Αυτό το οποίο πρέπει να ξέρετε είναι ότι η Ελλάδα είναι σε όλα τα συμβόλαια προαγοράς και εφόσον το εμβόλιο παραχθεί γρήγορα θα πάρουμε τον αριθμό που μας αναλογεί με την ταχύτητα με την οποία θα εγκριθούν τα εμβόλια. Αλλά θα είναι, εκτιμώ, παραπάνω από ένα τα εμβόλια τα οποία θα δουλεύουν.

Έχω πει ότι το εμβόλιο θα διατεθεί δωρεάν και ήδη η Επιτροπή Εμβολιασμού έχει ένα ξεκάθαρο σχέδιο για την προτεραιοποίηση όσων εμβολιαστούν, με βάση προφανή -κατά την άποψή μου- κριτήρια που αφορούν τον κίνδυνο στον οποίο εκτίθενται οι διάφορες ομάδες του πληθυσμού.

Το πρόβλημά μας θα είναι άλλο. Το πρόβλημά μας θα είναι να πείσουμε τους Έλληνες ότι πρέπει να εμβολιαστούν, όχι αν θα έχουμε αρκετά εμβόλια. Και εκεί θέλω να σταθώ ιδιαίτερα, στο γεγονός ότι βλέπω μεγαλύτερο αριθμό συμπολιτών μας να είναι επιφυλακτικοί για το εμβόλιο, σε σχέση τουλάχιστον με τους αρνητές της μάσκας που νομίζω ότι είναι πολύ λίγοι. Και νομίζω ότι αυτό είναι κάτι το οποίο το έχουν αντιληφθεί και οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες, οι οποίες προχώρησαν σε μια πρωτοφανή ενέργεια, να συμφωνήσουν -όλες οι μεγάλες εταιρείες οι οποίες παράγουν το εμβόλιο- να υπογράψουν ένα «συμβόλαιο τιμής», ότι αποκλείεται να διαθέσουν εμβόλιο στην αγορά εάν δεν είναι απολύτως πεπεισμένοι ότι είναι ασφαλές. Αυτό γίνεται και σε ένα βαθμό για να αποκρούσουν ενδεχόμενες πολιτικές πιέσεις, για να βγει ένα εμβόλιο νωρίτερα από ό,τι οι εταιρείες θα ήταν έτοιμες να το διαθέσουν.

Είμαι, λοιπόν, απολύτως πεπεισμένος ότι το εμβόλιο θα είναι ασφαλές, απολύτως ασφαλές, όσο ασφαλές είναι το εμβόλιο της γρίπης, το οποίο είναι δοκιμασμένο και για το οποίο ήδη έχουμε προμηθευτεί επιπλέον ποσότητες και θα ξεκινήσει ο εμβολιασμός άμεσα. Και είναι πάρα πολύ σημαντικό να μη συμπέσει μία επιδημία γρίπης με ένα ενδεχόμενο δεύτερο κύμα του κορονοϊού. Θα χρειαστεί όλοι μας να κάνουμε μία προσπάθεια ενημέρωσης της κοινής γνώμης για την ασφάλεια του εμβολίου, και την ανάγκη να εμβολιαστούμε όλοι, και ότι όλα τα εμβόλια θα είναι και ισοδύναμα, γιατί θα έχουμε διαφορετικά εμβόλια στη διάθεση μας.

Εάν πρέπει, για λόγους συμβολισμού, πρώτος να εμβολιαστώ εγώ για να δείξω το παράδειγμα, θα το κάνω και εγώ και η οικογένεια μου με πολύ μεγάλη χαρά. Νομίζω ότι το ίδιο πρέπει να γίνει με πολλούς σοβαρούς ανθρώπους, οι οποίοι πρέπει να δείξουν ότι δεν φοβούνται το εμβόλιο και ότι οι παρενέργειες είναι ελάχιστες, αμελητέες θα έλεγα, μπροστά στο μεγάλο όφελος που μας δίνει στην αντιμετώπιση μιας πανδημίας, η οποία σκοτώνει ανθρώπους, θερίζει ζωές, άρα τσακίζει και οικονομίες.

Οπότε, είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος, σας είπα, για το χρονοδιάγραμμα του εμβολίου και για αυτό και μιλάω για έξι μήνες μπροστά μας. Αλλά από εκεί και πέρα, κλινικές έρευνες είναι, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι μπορεί να έχουμε καθυστερήσεις. Και γι’ αυτές τις καθυστερήσεις αν, ο μη γένοιτο χρειαστεί, για το κακό σενάριο, θα είμαστε έτοιμοι και για αυτό.

Αλλά θα χρειαστεί μεγάλη προσπάθεια να πείσουμε την κοινή γνώμη ότι το εμβόλιο είναι πάνω από όλα ασφαλές, αποτελεσματικό και τελικά απαραίτητο. Και πιστεύω ότι θα κερδίσουμε και αυτή τη μάχη, με καλή διάθεση και  την υποστήριξη των επιστημόνων μας, οι οποίοι έχουν πολύ μεγάλη πειθώ. Πιστεύω ότι πρέπει να μιλούν δημόσια για τα ζητήματα αυτά. Είναι πιο πειστικοί, και έτσι πρέπει να είναι, γιατί είναι πιο ειδικοί από εμάς, για να κερδίσουμε και τη μάχη απέναντι στο αντιεμβολιαστικό κίνημα, το οποίο σας θυμίζω ότι δεν είναι κάτι καινούργιο. Προϋπήρχε της COVID-19 αλλά δυστυχώς τους τελευταίους μήνες δείχνει μία τάση ανησυχητικής ενίσχυσης.

ΣΠ. ΜΟΥΡΕΛΑΤΟΣ (OPEN και ETHNOS.GR): Μας είπατε πρωτύτερα πως είστε έτοιμος να επαναρχίσετε τον ελληνοτουρκικό διάλογο στο επίπεδο των διερευνητικών επαφών, εφόσον αποδειχθεί η συνέπεια της τουρκικής αποκλιμάκωσης που διαφαίνεται σήμερα.

Και μιας και αναφερθήκατε στην επικοινωνία σας χθες το βράδυ με την Άνγκελα Μέρκελ, θα ήθελα να μας πείτε αν υπάρχει κάποιο χρονοδιάγραμμα, έστω και υποτυπώδες, για το πότε μπορούμε να επιστρέψουμε στις διερευνητικές επαφές.

Επιπλέον, μιας και αναφερθήκατε σε αυτή την «έγγραφη» συμφωνία του Βερολίνου, στην τριμερή με την κα. Σουρανή, τον κ. Καλίν και τον κ. Χέκερ, θέλω να μας πείτε εάν σε αυτήν υπήρξε και ένα πρώτο χρονοδιάγραμμα ή τα βήματα για να οδηγηθούν οι δύο χώρες στη Χάγη, εφόσον δεν συμφωνούν για υφαλοκρηπίδα και υπερκείμενη ΑΟΖ. Ευχαριστώ.

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Για το δεύτερο ερώτημά σας, θεωρώ ότι αυτό το οποίο είχε συμφωνηθεί ακυρώθηκε στην πράξη. Άρα, πρακτικά δεν έχει και κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο βαθμό που δεν κατέστη εφικτό να τηρηθούν οι όροι αυτής της συμφωνίας.

Το πόσο γρήγορα μπορούμε να επιστρέψουμε στις διερευνητικές επαφές θα εξαρτηθεί από το γενικότερο κλίμα το οποίο θα διαμορφωθεί. Μίλησα για ένα θετικό πρώτο βήμα. Έχουμε δει και στο παρελθόν άλλα θετικά πρώτα βήματα, τα οποία ακολούθησαν πολλά αρνητικά βήματα. Ας κάνουμε, λοιπόν, λίγη υπομονή να σιγουρευτούμε ότι αυτή η αποκλιμάκωση είναι διαρκής ή τουλάχιστον είναι ειλικρινής και διαρκής και από εκεί και πέρα μπορούμε να δούμε και τα υπόλοιπα ζητήματα.

Δεν συζήτησα καθόλου με την κα. Μέρκελ το ζήτημα που αφορά τα ελληνοτουρκικά. Συζητήσαμε αποκλειστικά και μόνο για το τι συμβαίνει στη Μόρια, για το πώς η Γερμανία μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση του προσφυγικού.

ΑΓ. ΜΟΣΧΟΒΑΣ (IEFIMERIDA.GR): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Είπατε προηγουμένως ότι είναι λάθος η εντύπωση ότι δεν τα πήγε καλά η Κυβέρνηση στο δεύτερο κύμα της πανδημίας. Μήπως εκ των υστέρων και με την εμπειρία των δεδομένων και ακούγοντας και τα όσα λέει η Αντιπολίτευση, νομίζετε ότι ήταν λάθος η απόφαση να επανανοίξει ο τουρισμός και τα καταστήματα; Είναι μία κριτική που ασκείται από κάποιες πλευρές. Και κάτι ακόμη. Θα σας πάω λίγο ιδεολογικά. Έχετε πολύ συχνά αυτοπροσδιοριστεί ως φιλελεύθερος πολιτικός. Άκουσα προχθές στην κυρία Γεννηματά να σας λέει περίπου σοσιαλδημοκράτη με τις παροχές που εξαγγέλλετε. Και να μιλάτε σας ακούω με πολύ θερμά λόγια, σχεδόν το ίδιο θερμά με την κόρη του ιδρυτή του ΕΣΥ, για το ίδιο το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Ακούω όμως κριτική ότι το Εθνικό Σύστημα Υγείας δεν μπορεί να ανταποκριθεί στο δεύτερο κύμα της πανδημίας γιατί είναι λίγοι αυτοί που έχουν μείνει μόνιμοι υπάλληλοι, και δεν επαρκούν οι υφιστάμενοι.

Θεωρείτε ότι το Εθνικό Σύστημα Υγείας, παρά το γεγονός ότι τα πήγε καλά στην πρώτη φάση της πανδημίας, έχει φτάσει στα όριά του, χρειάζεται αλλαγές, χρειάζεται προσλήψεις, τι ακριβώς; Ευχαριστώ.

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Δεν υπήρξε χώρα μετά το πρώτο lockdown που να μην ξανάνοιξε στην οικονομική δραστηριότητα. Εάν κάποιοι έκαναν την εισήγηση ότι έπρεπε να μείνουμε διαρκώς στα σπίτια μας, χωρίς καμία οικονομική δραστηριότητα ας το έλεγαν τότε. Ή ας βγουν να πουν τώρα ότι αυτό έπρεπε να γίνει.

Ο λόγος για τον οποίο έγινε το πρώτο lockdown ήταν για να κερδίσουμε χρόνο, να ενισχύσουμε το Εθνικό Σύστημα Υγείας, να καταλάβουμε καλύτερα τι γίνεται με τον ιό και να επανέλθουμε σε μία κανονικότητα με αυξημένα μέτρα ασφάλειας και ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης και με ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας πιο οργανωμένο.

Το άνοιγμα στον τουρισμό έγινε μετρημένα, με πάρα πολλή υποστήριξη σε επίπεδο τεστ και με πολύ μεγαλύτερο επαγγελματισμό από ό,τι άνοιξαν στον τουρισμό θα έλεγα όλες οι ανταγωνιστικές μας χώρες.

Σήμερα η Ελλάδα είναι σε πολύ καλύτερη μοίρα από όλες τις ανταγωνιστικές μας χώρες. Όλες, το επαναλαμβάνω. Και την Κροατία, και την Ιταλία και σίγουρα την Πορτογαλία και σίγουρα την Ισπανία, όπου τα πράγματα, δυστυχώς, για τη χώρα αυτή έχουν ξεφύγει τελείως.

Δείξαμε έναν βαθμό επαγγελματισμού και φροντίδας στο άνοιγμα του τουρισμού που νομίζω ότι απέδειξε σε όλους, και στους επισκέπτες μας, ότι το κράτος λειτουργεί και πήραμε άυλη υπεραξία.

Διάβασα πάρα πολλά θετικά άρθρα από επισκέπτες οι οποίοι είπαν ότι ήρθαν στην Ελλάδα και αισθάνθηκαν πιο ασφαλείς από ό,τι στις χώρες τους. Γιατί είδαν τα τεστ, είδαν τις διαδικασίες, είδαν τον άψογο επαγγελματισμό στον κλάδο του τουρισμού, όπου όλοι οι υπάλληλοι, παντού, φορούσαν μάσκα με θρησκευτική ευλάβεια. Από τον εργαζόμενο στην παραλία που καθαρίζει και απολυμαίνει, μέχρι τη φροντίδα που υπάρχει για αντισηπτικά σε κάθε ξενοδοχείο, και ο ιδιωτικός τομέας ανταποκρίθηκε πλήρως σε αυτά τα οποία του ζητήσαμε.

Βεβαία αν κάποιος πιστεύει ότι έπρεπε να πετάξουμε τα 5 δισ., 4 δισ., όσα είναι τελικά που θα είναι το οικονομικό όφελος από αυτή την «κουτσουρεμένη» τουριστική περίοδο να βγουν να το πουν και αυτό. Δεν είχαμε την πολυτέλεια να το κάνουμε αυτό, διότι έπρεπε να στηρίξουμε όχι μόνο τα εισοδήματα αλλά και τις θέσεις δουλειάς. Και όταν μειώσαμε τα απαραίτητα ένσημα των εποχικά εργαζόμενων στον τουρισμό από τα 100 στα 50 για να μπορούν να ενταχθούν στο ταμείο ανεργίας, ακριβώς αυτό είχαμε υπόψη μας.

Πιστεύω, λοιπόν, ότι αυτό το ζήτημα το χειριστήκαμε με πολύ μεγάλο επαγγελματισμό. Σίγουρα, το είπα και στη Βουλή, υπήρχε μία εικόνα ικανοποίησης και πέσαμε λίγο θύματα της επιτυχίας μας. Μία εικόνα συνολικής χαλάρωσης, «πέρασε το πρόβλημα», το είχαν όλες οι χώρες οι οποίες τα πήγαν καλά. Και νομίζω ότι γι’ αυτό όλοι μπορούμε να κάνουμε την αυτοκριτική μας. Πήραμε γρήγορα μέτρα, όμως, από τις αρχές Αυγούστου, και τα μέτρα δουλεύουν. Εκεί που επιβάλλονται τοπικά περιοριστικά μέτρα -που δεν είναι lockdown- τα μέτρα δουλεύουν.

Δεχτήκαμε πολύ ειρωνικά σχόλια για το αν ο κορονοϊός κολλάει μετά τις 12.00 ή πριν. Μα όλες οι χώρες επέβαλαν κάποιου είδους τέτοιους περιορισμούς, και το αποτέλεσμα είναι ότι εκεί που επιβλήθηκαν οι περιορισμοί μειώθηκαν τα κρούσματα. Άρα ξέρουμε ότι αυτή η πολιτική δουλεύει. Και ξέρουμε και τα όρια μας, ότι δεν μπορούμε να πάμε σε δεύτερο lockdown, το έχω πει πολλές φορές.

Άρα έχουμε πια ένα μενού επιλογών το οποίο μας επιτρέπει να κινηθούμε ανάλογα με το πού έχουμε συμπτώματα, και έχουμε και πάρα πολύ καλή πληροφόρηση. Ο βαθμός πληροφόρησης που έχουμε σε επίπεδο δεδομένων είναι εξαιρετικά πλούσιος και μπορούμε για πρώτη φορά να χαράσσουμε πολιτική με βάση πραγματικά δεδομένα, όχι κάνοντας θεωρητικές εικασίες.

Το θεωρώ σημαντικό αυτό και μία κατάκτηση συνολικά για τη χώρα, για το πώς διαμορφώνει δημόσιες πολιτικές. Επειδή είμαι φιλελεύθερος πιστεύω στον ορθό λόγο, κι ο ορθός λόγος στηρίζεται στη χρήση πραγματικών δεδομένων.

Τώρα, ως προς το ερώτημα σας, βεβαίως είμαι φιλελεύθερος, αλλά κάθε φιλελεύθερος αναγνωρίζει ότι σε κρίσιμες συγκυρίες το κράτος μπορεί να παίξει ένα ρόλο τον οποίο η ιδιωτική οικονομία δεν μπορεί να παίξει, κι αυτό έγινε τώρα. Σε μία εξαιρετική συγκυρία, στην οποία το Κράτος έπρεπε να δείξει παρουσία.

Ποιος σας είπε ότι σε φιλελεύθεροι δεν πιστεύουν σε ισχυρό κράτος, σε αποτελεσματικό κράτος; Δεν πιστεύουν σε ένα πλαδαρό, μεγάλο, υπερβολικά μεγάλο κράτος. Η αποτελεσματικότητα του κράτους, όμως, και της κρατικής παρέμβασης και τα όρια που θέτει το κράτος για το πώς πρέπει να λειτουργεί η ιδιωτική οικονομία, αποτελεί κεντρικό πυλώνα μιας γνήσιας φιλελεύθερης προσέγγισης.

Από εκεί και πέρα, νομίζω ότι το σύνολο των μέτρων τα οποία εξήγγειλα, και των βραχυπρόθεσμων αλλά και των μεσοπρόθεσμων, δεν στερούνται φιλελεύθερης αύρας.

Τώρα να έρθω στα ερωτήματα τα οποία μου κάνατε για το ΕΣΥ. Κοιτάξτε, έχουμε προσλάβει 6.818 πρόσθετους γιατρούς και -κυρίως- νοσηλευτές, πρωτίστως με συμβάσεις διετίας, Και προκηρύσσουμε θέσεις μόνιμου προσωπικού. Πιστεύω, όπως έχω πει, ότι αρκετοί από αυτούς τους ανθρώπους θα μονιμοποιηθούν τελικά στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.

Έχουμε δημιουργήσει πολλές καινούργιες, μόνιμες Εντατικές. Γιατί πρέπει να γνωρίζετε ότι τον Μάρτιο και τον Απρίλιο καταφέραμε και αυξήσαμε γρήγορα τα κρεβάτια των Εντατικών, αλλά αναγκαστικά το κάναμε εις βάρος του ίδιου του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Δεν θέλουμε να γίνεται αυτό.

Αυτή τη στιγμή δεν έχουμε καμία ουσιαστική πίεση στις Εντατικές μας και το Εθνικό Σύστημα Υγείας λειτουργεί κανονικά. Αυτό σημαίνει ότι γίνονται προγραμματισμένα χειρουργεία. Διότι προφανώς οι Εντατικές δεν καταλαμβάνονται μόνο από ασθενείς με COVID. Οι άνθρωποι αρρωσταίνουν και για άλλους λόγους και πρέπει να έχουμε ένα σύστημα Εντατικών το οποίο να μπορεί να ανταποκρίνεται σε όλες τις ανάγκες. Και οι καινούργιες Εντατικές προχωράνε πάρα πολύ γρήγορα. Η δωρεά του Ιδρύματος Νιάρχος, η μεγάλη δωρεά της Βουλής στο “Σωτηρία”. Συνέχεια βγαίνουν καινούργια κρεβάτια Εντατικών, μόνιμα κρεβάτια Εντατικών. Και η δέσμευσή μου ότι πριν το τέλος του έτους θα είμαστε στα 1.200 κρεβάτια σταθερών Εντατικών, ισχύει. Είναι μία παρακαταθήκη αυτή για το Εθνικό Σύστημα Υγείας.

Άρα, εγώ δεν βλέπω γιατί το Εθνικό Σύστημα Υγείας είναι πιο αδύναμο σήμερα. Πιο δυνατό είναι.

Και πρέπει να σας πω ότι και οι άνθρωποι οι οποίοι βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή, τους οποίους για ακόμη μία φορά θέλω να ευχαριστήσω -και τους οποίους θέλω να θυμίσω ότι επιβραβεύσαμε και έμπρακτα γιατί τους δώσαμε το δώρο του Απριλίου, ως μία μικρή έμπρακτη επιβράβευση για το τι έχουν προσφέρει- και αυτοί είναι πιο ενημερωμένοι πια. Και έχουμε καινούργια όπλα.

Να επανέλθω στο ζήτημα των γρήγορων τεστ αντιγόνων, το γεγονός ότι τα διαθέτουμε είναι ένα πολύ σημαντικό όπλο το οποίο έχουμε πια στη «φαρέτρα» μας. Να μπορούμε γρήγορα να τεστάρουμε, με μεγάλη αξιοπιστία, και τους υγειονομικούς μας ενδεχομένως πολύ πιο συχνά απ’ ό,τι θα το κάναμε αν ήμασταν μόνο εξαρτημένοι από τα τεστ PCR. Και θέλω να τονίσω για να μην υπάρχει καμία παρεξήγηση ότι όποιος βγαίνει θετικός στο τεστ αντιγόνων τεστάρεται και με PCR, για να είμαστε απολύτως σίγουροι για την ακρίβεια του τεστ.

Άρα, σήμερα είμαστε πολύ πιο έτοιμοι απ’ ό,τι ήμασταν, πολύ πιο ενημερωμένοι ως κοινωνία και με ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας το οποίο απέδειξε ότι στα δύσκολα στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων.

Και βέβαια δεν σταματάνε οι μεταρρυθμίσεις στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Η επόμενη μεγάλη μεταρρύθμιση αφορά τη μεταρρύθμιση της Πρωτοβάθμιας Υγείας. Εξάλλου γι’ αυτό διορίστηκε και ειδικός Γενικός Γραμματέας στο Υπουργείο ο οποίος αναλαμβάνει αποκλειστικά αυτό το project.

Οι μεγάλες αλλαγές, λοιπόν, δεν σταματάνε. Είπα και χθες ότι δεν υποστέλλουμε τη σημαία των μεταρρυθμίσεων χάριν της συγκυρίας. Το ανάποδο θα σας έλεγα, ότι η συγκυρία απέδειξε πόσο σημαντικές είναι μεγάλες δραστικές αλλαγές οι οποίες θα αλλάξουν συνολικά το παραγωγικό μοντέλο της χώρας. Έχουμε τώρα και τα κεφάλαια στη διάθεσή μας για να μπορούμε να το κάνουμε, τα 72 δισ. από το ΕΣΠΑ και από το Ταμείο Ανάκαμψης είναι μία πολύ σημαντική δύναμη πυρός. Και είμαστε έτοιμοι να τα αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Και βέβαια να ξαναπώ ότι και τα συμπεράσματα της «Επιτροπής Πισσαρίδη» και το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης, έτσι όπως θα υποβληθεί στην ελληνική κοινωνία θα συζητηθεί και στο Εθνικό Κοινοβούλιο και θα ακούσουμε τις απόψεις των κομμάτων, όπως έχω δεσμευτεί.

Γ. ΧΡΗΣΤΑΚΟΣ (MEGA): Ήθελα να σας πάω στο μεγαλύτερο, κατά τη γνώμη μου, κοινωνικό ζήτημα που προκύπτει από την κρίση του κορονοϊού που είναι το ζήτημα της ανεργίας ή της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας που είναι το ζητούμενο, που έρχεται να προστεθεί μάλιστα στη δεκαετή κρίση των μνημονίων. Ανακοινώσατε εχθές ένα πρόγραμμα επιδότησης 100.000 νέων θέσεων εργασίας και θα ήθελα επ’ αυτού κάποιες περισσότερες πληροφορίες. Δηλαδή, αν αυτό -γιατί είπατε ότι είναι για ένα εξάμηνο- εάν αυτό αφορά μόνο 100.000 ανθρώπους. Δηλαδή σε περίπτωση που η αγορά ζητήσει παραπάνω, υπάρχει πλαφόν; Το δεύτερο είναι εάν αφορά συγκεκριμένες κατηγορίες εργαζομένων, ενδεχομένως αυτούς που πλήττονται περισσότερο, όπως είναι η εστίαση, ο τουρισμός, άλλοι τομείς ή αφορά όλους τους τομείς της οικονομίας. Και τρίτον θα ήθελα να σας ρωτήσω και το πιο σημαντικό ενδεχομένως από όλα αυτά, είναι αν μετά το εξάμηνο αυτό το πακέτο που ανακοινώσατε και που ελπίζω να μας δώσετε κάποιες παραπάνω πληροφορίες θα συνεχιστεί ούτως ώστε και οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι να ωφεληθούν στον τομέα της αύξησης των νέων θέσεων εργασίας. Ευχαριστώ.

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Θεωρώ ότι είναι ένα πολύ σημαντικό πρόγραμμα αυτό το οποίο περιέγραψα χθες, διότι πολλές φορές θυμάμαι να έχω απαντήσει και σε αυτή την αίθουσα και όταν ήμουν Αρχηγός της Αντιπολίτευσης, σε ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης της ανεργίας. Και είχα πει πολλές φορές ότι πρέπει να περάσουμε από την επιδότηση, από τη στήριξη της ανεργίας -μέσα από το γνωστό τρόπο που το κάνουμε- στην επιδότηση της εργασίας. Και για πρώτη φορά είμαστε σε θέση να το κάνουμε σε πολύ μεγαλύτερη έκταση. Θα υπάρχουν μέσα στην επόμενη εβδομάδα συγκεκριμένες εξαγγελίες από το Υπουργείο Εργασίας για το πώς θα δουλέψει αυτό το πρόγραμμα. Καλύπτει πλήρως ασφαλιστικές εισφορές ανεξαρτήτως μισθού για εργαζόμενους για ένα εξάμηνο. Προφανώς με κάποιους περιορισμούς στο τι θα γίνει μετά. Δεν θέλουμε οι εταιρείες να πάρουν αυτούς τους εργαζόμενους και μετά στους έξι μήνες και μία μέρα να τους διώξουν. Πρέπει να υπάρχει μία εγγύηση για τη διατήρηση των θέσεων απασχόλησης.

Και βέβαια για τους μακροχρόνια ανέργους δίνουμε και ένα επιπλέον κίνητρο, 200 ευρώ στη επιδότηση ανά μήνα για την πρόσληψη.

Το πρόγραμμα αυτό έχει μεγάλη σημασία. Είναι κάτι το οποίο επισημαίνει και η «Επιτροπή Πισσαρίδη». Έχουμε συζητήσει πολλές φορές ότι υπάρχει πρόβλημα ως προς την φορολόγηση της εργασίας. Είναι πολύ ακριβή. Είναι ακριβή για τους εργαζόμενους, είναι πρωτίστως πολύ ακριβή για τους εργοδότες, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει τόσο κίνητρο στην πρόσληψη. Αυτός είναι και ο λόγος που επιλέξαμε να μειώσουμε συνολικά τις εισφορές εργοδότη και εργαζόμενου κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες. Γιατί πρέπει να κάνουμε την απασχόληση λιγότερο επιβαρυντική για τον εργαζόμενο αλλά κυρίως για τον εργοδότη. Αυτός είναι που τελικά παίρνει την απόφαση εάν θα προσλάβει ή δε θα προσλάβει κάποιον εργαζόμενο, ή αν θα επιλέξει να τον προσλάβει «μαύρα», που -μην κοροϊδευόμαστε- αυτό υπάρχει πάντα με την όχι πλήρη αποτύπωση των ωρών εργασίας. Δυστυχώς υπάρχει κι αυτή η σκληρή πραγματικότητα στην αγορά εργασίας. Κυνηγάμε πάρα πολύ την αντιμετώπιση της «μαύρης» και της υποδηλωμένης εργασίας και πιστεύω ότι έχουμε πετύχει πράγματα σε αυτό τον τομέα. Αλλά είναι πάρα πολύ σημαντικό να δούμε πώς ανταποκρίνεται η αγορά εργασίας και οι επιχειρήσεις σε αυτή την προοπτική.

Επειδή πιστεύω ότι και οι επιχειρηματίες βλέπουν ότι κάποια στιγμή θα τελειώσουμε με τον κορονοϊό, και θα υπάρχει μία γρήγορη ανάκαμψη της οικονομίας, όλοι κάνουν τον προγραμματισμό τους και για την μεθεπόμενη μέρα. Όσο κι αν χρειάζονται στήριξη για το σήμερα και το αύριο, κοιτούν και το μεθαύριο.

Αυτός είναι ο λόγος που και στο πακέτο των παρεμβάσεων που ανακοίνωσα χθες προσέθεσα και μία σειρά από σημαντικά επενδυτικά κίνητρα. Για τις υπεραποσβέσεις 200% -ένα εξαιρετικά υψηλό νούμερο για επενδύσεις, «πράσινες» και ψηφιακές επενδύσεις- θα ορίσουμε το εύρος, αλλά θέλω να είναι αρκετά ευρύ. Δίνουν ένα πάρα πολύ σημαντικό κίνητρο στις επιχειρήσεις να κάνουν τα επόμενα τρία χρόνια επενδύσεις εντάσεως κεφαλαίου. Διότι δε θα κουραστώ να το λέω, το πρόβλημα μας πάντα στην Ελλάδα είναι η έλλειψη επενδύσεων, δημόσιων και ιδιωτικών.

Θεωρώ λοιπόν ότι είναι ένα πολύ σημαντικό μέτρο. Περιμένω να δω πώς θα ανταποκριθεί η αγορά. Μακάρι το ενδιαφέρον για προσλήψεις να ξεπερνάει τις 100.000. Πρώτος εγώ θα είμαι έτοιμος να προικοδοτήσω το πρόγραμμα με παραπάνω πόρους.

Γ. ΣΙΑΔΗΜΑΣ (REAL και REAL.GR): Θα γυρίσω λίγο στα εξοπλιστικά. Αναφερθήκατε εκτενώς και χθες και σήμερα, πριν από λίγο περιγράψατε τον εξοπλιστικό σχεδιασμό της χώρας και στα τρία όπλα και αναφερθήκατε βέβαια και στο έμψυχο δυναμικό. Έχετε συνεκτιμήσει τις ανάγκες που υπάρχουν και σε άλλους καίριους τομείς, όπως για παράδειγμα, στην Παιδεία, στην Υγεία, αναφερθήκατε πριν από λίγο για το σχέδιο σας, στην Κοινωνική Πρόνοια, ειδικά σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία; Και το λέω αυτό κυρίως εάν η τουρκική επιθετικότητα, σε συνδυασμό με το ότι ήδη υλοποιεί ένα μεγάλο εξοπλιστικό πρόγραμμα, μπορεί να οδηγήσει σε μία κούρσα εξοπλισμών μεταξύ των δύο χωρών.

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Δεν θα μπούμε σε κούρσα εξοπλισμών και δεν πρόκειται να επαναλάβουμε τα λάθη τα οποία έγιναν στο παρελθόν σχετικά με τις αμυντικές προμήθειες. Από την άλλη δεν μπορώ να δεχτώ ότι μπορεί να συνεχιστεί μία δεκαετής περίοδος τραγικής υποεπένδυσης στις Ένοπλες Δυνάμεις.

Ξέρετε ότι έχουμε μία ευθύνη απέναντι στο  σήμερα, στο αύριο, στο μεθαύριο και στις επόμενες γενιές. Ξέρετε ότι ορισμένες από αυτές τις επιλογές είναι εξαιρετικά μακροπρόθεσμες ως προς την υλοποίησή τους. Αλλά οφείλω να πάρω σήμερα κάποιες αποφάσεις που θα θωρακίσουν την αποτρεπτική ισχύ των Ενόπλων Δυνάμεων χωρίς -το τονίζω- να μπούμε σε κάποια τρελή «κούρσα» εξοπλισμών και πάντα στο πλαίσιο των αντοχών της ελληνικής οικονομίας.

Γι’ αυτό αυτά τα οποία εξάγγειλα εχθές ήταν μετρημένα και όχι υπερβολικά. Απολύτως απαραίτητα όμως για τις Ένοπλες Δυνάμεις.

Μην έχετε καμία αμφιβολία ότι μερικές φορές οι προτάσεις που μπορεί να έρχονται ή μπορεί να ερχόντουσαν στο παρελθόν ήταν πολλαπλάσιες αυτών που ήμασταν σε θέση να κάνουμε, διότι πάντα κάποιος θέλει τα περισσότερα και γιατί όχι όλα. Γι’ αυτό και πρέπει να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί στο πώς κάνουμε τις επιλογές μας. Η σχέση κόστους-οφέλους έχει τη σημασία της.

Η επιλογή των Rafale γίνεται -και θέλω να το τονίσω αυτό- διότι έχουμε ήδη γαλλικά αεροσκάφη. Έχουμε μία στενή σχέση με την Γαλλία και βρέθηκε μία ευκαιρία να τα αποκαταστήσουμε. Διότι η Γαλλία ήταν διατεθειμένη να αποσύρει κάποια πολύ ελαφρώς μεταχειρισμένα Rafale για να αγοράσει καινούργια. Βρήκαμε μία ευκαιρία να ενισχύσουμε σημαντικά την Αεροπορία μας με αεροσκάφη στα οποία ήδη έχουμε εμπειρία. Είναι πάρα πολύ εύκολο για έναν πιλότο Mirage να εκπαιδευτεί να πετάει το Rafale. Δεν ξεκινάμε δηλαδή από το μηδέν.

Και είναι ένα όπλο το οποίο μας δίνει σημαντικές αποτρεπτικές δυνατότητες. Και όπως σας είπα, η μεγάλη επένδυση η οποία θα γίνει αφορά τα τέσσερα καινούργια πλοία. Αλλά γνωρίζετε και εσείς καλύτερα την ηλικία των πλοίων μας. Δεν μπορούμε κάθε φορά να λέμε το αφήνουμε για τον επόμενο ή τον μεθεπόμενο και σε πέντε-δέκα χρόνια να διαπιστώνουμε ξαφνικά ότι τα πλοία μας μπορεί να έχουν ξεπεράσει το μέσο όρο ζωής. Θα ήταν ανεύθυνο αυτό να γίνει.

Και ναι, είναι το τίμημα το οποίο πληρώνουμε για τη θέση μας στον χάρτη -το είπα εχθές- αλλά το αναλαμβάνει αυτό το τίμημα η ελληνική κοινωνία, αρκεί να γνωρίζει πως ό,τι γίνεται γίνεται με απόλυτη διαφάνεια, ότι τα όπλα τα οποία παίρνουμε δουλεύουν όλα -επιμένω σε αυτό για αυτό και έκανα ειδική μνεία- και ότι βέβαια η αμυντική μας βιομηχανία συμμετέχει εκεί που μπορεί. Γιατί και αυτό έχει σημασία.

Θέλω να τονίσω ότι ολοκληρώθηκε η απόφαση για ιδιωτικοποίηση της ΕΛΒΟ πριν από δύο μέρες. Έχουμε πλειοδότη με πολύ φιλόδοξο επενδυτικό σχέδιο. Έχει γίνει σημαντική εξυγίανση στα ναυπηγεία Ελευσίνας και κατασκευάζουν τις πυραυλακάτους μας. Απομένει μια ακόμα η οποία πρέπει να παραδοθεί και ενδεχομένως υπάρχουν δυνατότητες να γίνουν κι άλλα πράγματα στο μέλλον. Προχωρά η ιδιωτικοποίηση των ναυπηγείων Σκαραμαγκά.

Και το σημαντικότερο από όλα, το εμβληματικό project για εμένα, που αφορά την ΕΑΒ. Η Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία έχει τεράστια συγκριτικά πλεονεκτήματα και σημαντικό ανεκτέλεστο. Δεν της λείπουν οι πελάτες,  πελάτες έχει. Είχε πέσει θύμα, δυστυχώς, αδιαφορίας και μη δυνατότητας αντιμετώπισης των συμβολαίων τα οποία πρέπει να εκτελέσει. Και θέλω να θυμίσω ότι η ΕΑΒ εκτελεί και το εμβληματικό συμβόλαιο της αναβάθμισης των F-16 σε «Viper», μαζί με τη Lockheed Martin, το οποίο πρέπει να ολοκληρωθεί. 

Κατά συνέπεια μιλάμε για μια ολιστική προσέγγιση. Έξυπνες Ένοπλες Δυνάμεις. Δεν πάμε να μπούμε σε κούρσα ανταγωνισμού. Ψηφιακές Ένοπλες Δυνάμεις που κοιτούν το μέλλον και όχι μόνο το παρελθόν. Αυτή είναι η κατεύθυνση την οποία έδωσα και θέλω να πω καταρχάς ένα μεγάλο ευχαριστώ στις Ένοπλες Δυνάμεις, συνολικά. Ένα μεγάλο ευχαριστώ, κυρίως, στους αξιωματικούς μας οι οποίοι είναι στη θάλασσα ένα μήνα τώρα σε πολύ δύσκολες συνθήκες, καθώς και σε όλους όσους έκαναν τη δουλειά και κάνουν τη δουλειά στον Έβρο.

Οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν απολαμβάνουν τυχαία της εμπιστοσύνης της ελληνικής κοινωνίας, αλλά είναι και δικό μας χρέος, δική μας δουλειά να τους δώσουμε τις δυνατότητες να κάνουν καλά τη δουλειά που εμείς οι ίδιοι τους έχουμε αναθέσει.

Κ. ΠΑΠΑΧΛΙΜΙΤΖΟΣ (ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ): Κύριε  Πρωθυπουργέ, πριν από λίγες ημέρες, σε συνέχεια της απουσίας περισσότερων από το 50% των βουλευτών της Κοινοβουλευτικής σας Ομάδας από την ψηφοφορία για την άρση ασυλίας του βουλευτή κ. Πολάκη, ο Υπουργός Επικρατείας κ. Γεραπετρίτης είπε -μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ 90,1»- ότι θα ληφθούν μέτρα, ώστε να υπάρξει καλύτερη οργάνωση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, του κοινοβουλευτικού έργου, και να μην επαναληφθούν τέτοια φαινόμενα στο μέλλον. Θέλω να σας ρωτήσω, ως Αρχηγό της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, ποια θα είναι τα μέτρα αυτά και αν εσείς προσωπικά είστε ικανοποιημένος από τη λειτουργία της Κοινοβουλευτικής σας Ομάδας;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Καταρχάς να σας πω, κ. Παπαχλιμίτζο, ότι η Κοινοβουλευτική Ομάδα έχει σηκώσει ένα μεγάλο βάρος τους τελευταίους 14 μήνες και έχει ανταποκριθεί άψογα στα καθήκοντά της. Έχουμε ψηφίσει 105 νομοσχέδια, πάρα πολλή δουλειά στη Βουλή σε επίπεδο Επιτροπών, Ολομέλειας. Είμαι πολύ ικανοποιημένος από την Κοινοβουλευτική μας Ομάδα. Στο συγκεκριμένο περιστατικό υπήρξε μία αστοχία, ίσως αποτέλεσμα μιας καλοκαιρινής ραστώνης. Δεν θα επαναληφθεί αντίστοιχο φαινόμενο.

AIM. ΠΕΡΔΙΚΑΡΗΣ (NEWSIT.GR): Κύριε Πρόεδρε, σας άκουσα και νωρίτερα, αλλά και χθες το βράδυ στην ομιλία σας, να μιλάτε για ένα πλέγμα μεταρρυθμίσεων. Το έχετε πει και προεκλογικά. Και το συνδέσατε μάλιστα χθες με το σχέδιο της «Επιτροπής Πισσαρίδη». Ένα σχέδιο το οποίο επίσης με τη σειρά του έχετε ταυτίσει με τις προτάσεις που θα καταθέσει Κυβέρνηση στην Κομισιόν για την αξιοποίηση των κονδυλίων από το Ταμείο Ανάπτυξης. Η Αντιπολίτευση όμως μιλά για νέο μνημόνιο και για μέτρα νεοφιλελεύθερου χαρακτήρα, σκληρά μέτρα τα οποία κρύβονται πίσω από τις προτάσεις αυτής της επιτροπής. Σκέφτεστε αλήθεια ένα νέο μνημόνιο με δεδομένη και την κατάσταση της οικονομίας μετά τον κορονοϊό; Σκέφτεστε να πάρετε μέτρα που θα μας γυρίσουν στην προηγούμενη δεκαετία; Στη δεκαετία της κρίσης;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Είδατε στις χθεσινές μου εξαγγελίες κάποιο μέτρο το οποίο να προσομοιάζει σε μνημονιακό μέτρο; Περικοπές μισθών ή συντάξεων; Αυξήσεις φόρων; Μνημονιακό μέτρο είναι η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης ή η μείωση των εργοδοτικών εισφορών, ή το πρόγραμμα για τις 100.000 επιδοτούμενες θέσεις εργασίας;

Εάν κάποιος θέλει να μας ασκήσει κριτική να το κάνει με επιχειρήματα τα οποία να είναι πειστικά, διότι αυτές οι ωραίες ταμπέλες, ωραία καίγονται. Το έχουμε δει πολλές φορές να προσπαθεί κανείς να «φωτογραφίσει» καταστάσεις και να παρουσιάζει μία εικόνα που δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα.

Από την άλλη θέλω να σας πω και κάτι κ. Περδικάρη. Η Κυβέρνηση αυτή εκλέχθηκε με ορίζοντα τετραετίας να εφαρμόσει ένα τολμηρό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και πολλά από τα μέτρα τα οποία εξήγγειλα χθες εντάσσονται στο προεκλογικό πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας.

Ο λαός μας εμπιστεύθηκε να κάνουμε αυτό το οποίο του είχαμε πει προεκλογικά ότι θα κάνουμε. Δεν μας εμπιστεύτηκε για να εφαρμόσουμε το πρόγραμμα της αντιπολίτευσης. Γι’ αυτό μας ψήφισε. Εμείς θα επιμείνουμε στις μεταρρυθμίσεις. Το πρόσθετο όπλο το οποίο έχουμε στη διάθεσή μας είναι πολύ σημαντικά χρηματοδοτικά εργαλεία, τα οποία δεν τα είχαμε σε αυτήν την έκταση. Θα είχαμε ένα ΕΣΠΑ, βεβαίως και θα το είχαμε, αλλά δεν θα είχαμε τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Και θέλω να σας θυμίσω ότι σε αυτήν την αίθουσα, απαντώντας σε ερώτηση, είχα πει ότι πρέπει να κινητοποιήσουμε 100 δισεκατομμύρια επενδύσεις για την επόμενη επταετία.

Ήδη ένα σημαντικό κομμάτι θα καλυφθεί από πόρους οι οποίοι θα είναι δημόσιοι Ευρωπαϊκοί πόροι, με πολύ μικρή ελληνική συμμετοχή. Άρα, υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι για έξυπνες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις που θα αλλάξουν το παραγωγικό μοντέλο της χώρας.

Και να πω και κάτι ακόμα. Όχι μόνο η Ελλάδα αλλά όλες οι χώρες κάποια στιγμή θα επανέλθουν σε ένα καθεστώς παρακολούθησης στα πλαίσια του ευρωπαϊκού εξαμήνου. Ισχύει για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.

Μπορώ να σας πω μετά βεβαιότητας ότι αυτό το καθεστώς δεν θα ισχύσει για το 2021, για αυτό είμαι περίπου απολύτως σίγουρος. Και το 2021 θα είναι χρονιά εξαίρεσης από τους δημοσιονομικούς στόχους. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι δεν πρέπει να βλέπουμε πολύ πιο μπροστά την επιστροφή σε μία δημοσιονομική κανονικότητα.

Αλλά οι μεταρρυθμίσεις τις οποίες εισηγούμαστε, οι μεγάλες αλλαγές αυτές, είναι τολμηρές αλλαγές. Είναι απολύτως σύμφωνες με το προεκλογικό μας πρόγραμμα. Θα τις εφαρμόσουμε με συνέπεια, με πίστη, με διάθεση να τις εξηγήσουμε στην ελληνική κοινωνία. Όποιος ισχυρίζεται ότι όλα αυτά συνιστούν ένα νέο μνημόνιο, είναι απλά εκτός πραγματικότητας.

Να σας πω και κάτι ακόμα -το έχω πει πολλές φορές-  τελικός κριτής, σε ένα βαθμό, της αξιοπιστίας της Κυβέρνησης είναι οι αγορές. Όταν οι αγορές σήμερα δανείζουν την Ελλάδα, σε αυτή την κρίση, με ιστορικά χαμηλό επιτόκιο, αυτό κάτι λέει για το πώς αντιλαμβάνονται και αυτοί οι οποίοι πρέπει να χρηματοδοτήσουν το κράτος και τις ελληνικές πολιτικές, τις πολιτικές της Κυβέρνησης.

Διότι θέλω να θυμίσω ότι η χώρα έχει δανειστεί 14 δισεκατομμύρια για να μπορεί να υποστηρίξει αυτές τις πολιτικές και να κρατήσει υψηλά τα ταμειακά διαθέσιμα. 

Σας διαβεβαιώνω ότι αν ακολουθούσαμε πολιτικές οι οποίες ήταν άφρονες, αν δεν ακολουθούσαμε αυτή την τολμηρή αλλά σταδιακή παρέμβαση εντοπίζοντας προβλήματα και λύνοντάς τα, δεν θα είχαμε αυτή την αντιμετώπιση από τις αγορές και εκεί ενδεχομένως θα άρχιζαν τα προβλήματα.

Μην ξεχνάτε ότι το πρώτο μνημόνιο προέκυψε όταν η χώρα δεν μπορούσε πια να δανειστεί από τις αγορές. Αυτή ήταν η γενεσιουργός αιτία του μνημονίου, ότι σταματήσαμε να έχουμε πρόσβαση στις αγορές. Διότι κάποιοι είπαν, από αυτό εδώ πέρα το βήμα, ότι «λεφτά υπάρχουν» και μετά όλοι ξέρουμε, οκτώ μήνες μετά, τι έγινε.

Γ. ΣΑΧΙΝΗΣ (ΚΡΗΤΗ TV) : Καλό μεσημέρι κ. Πρόεδρε από τον ιδιαίτερο τόπο καταγωγής σας, την Κρήτη. Είχα προγραμματίσει να σας ρωτήσω για τον Τουρισμό, αλλά σχεδόν έχω καλυφθεί με αυτά που είπατε. Τουλάχιστον έχετε ένα σχέδιο για το 2021, διότι αυτό που έχει συμβεί σε 200 συνδεδεόμενα επαγγέλματα με τον τουρισμό, είναι εντυπωσιακό υφεσιακά, κρισιακά, ελέω πανδημίας. Ωστόσο, επειδή η Κρήτη είναι επίσης στο κάδρο των προκλήσεων της Τουρκίας και σήμερα κάνατε πολύ κρίσιμες αποσαφηνίσεις, θέλω τρεις αποσαφηνίσεις. Αν θέλετε να πείτε και κάτι για τον τουρισμό.

Ζήτημα πρώτο, σας πρόσεξα, είπατε γραπτή αποτύπωση προφορικής συμφωνίας στην περίφημη τριμερή του Βερολίνου. Σε αυτή την αποτύπωση της προφορικής συμφωνίας είχε τεθεί θέμα αποστρατιωτικοποίησης κάποιων νησιών μας; Ένα.

Δύο, τέθηκε θέμα να παγώσουν οι έρευνες -αυτό αφορά και την Κρήτη- νοτίως της Κρήτης σε ελεύθερα θαλασσοτεμάχια, νοτίως του Ηρακλείου, νοτίως του Λασιθίου; Το λέω αυτό γιατί ο κ. Γιάννης Μπασιάς, ο μέχρι πρότινος Πρόεδρος της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων, είπε ότι τον Αύγουστο του ’19 έδωσε έτοιμο σχέδιο προκήρυξης και διαγωνισμού θαλασσοτεμαχιών στον κ. Χατζηδάκη και ο κ. Χατζηδάκης τότε έδωσε εντολή να «παγώσουν», μιλάω για τα ελεύθερα.

Και το τρίτο που θέλω να μας αποσαφηνίσετε -σας ακούω πολύ προσεκτικά- εμφατικά ένα μήνα επαναλαμβάνετε την πάγια εθνική γραμμή, η χώρα έχει μια διαφορά να συζητήσει με την Τουρκία, την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών. Γιατί οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών και όχι οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ;  Στις θαλάσσιες ζώνες είναι και η αιγιαλίτιδα. Και για αυτήν τον άρθρο 123 του διεθνούς δικαίου της θαλάσσης είναι σαφής, δεν τίθεται, είναι μονομερές, κυριαρχίας, δικαίωμά μας. Σας παρακαλώ αποσαφηνίστε τα μας.

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Νομίζω ότι ειδικά για το τρίτο σημείο έχω υπάρξει πολύ σαφής μιλώντας για Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και υφαλοκρηπίδα.  Πολλές φορές έχω συμπληρώσει τη φράση αυτή, ώστε να μην υπάρχει καμία απολύτως παρεξήγηση.

Για το ζήτημα των δύο πρώτων ερωτημάτων η απάντηση είναι εμφατικά «όχι» και στα δύο. Προφανώς και δεν τίθεται κανένα ζήτημα αποστρατικοποίησης των νησιών. Ουδέποτε αποτέλεσαν αντικείμενο διερευνητικών επαφών και δεν θα αποτελέσουν και τώρα, εφόσον καταφέρουμε να μπορέσουμε να ξεκινήσουμε.

Και η χώρα διατηρεί πάντα τα δικαιώματά της να προχωρήσει, εφόσον το κρίνει, στην προκήρυξη οικοπέδων, εφόσον υπάρχει και ενδιαφέρον, εντός περιοχών που είναι οριοθετημένες. Θέλω να τονίσω ότι τώρα το μνημόνιο με την Αίγυπτο μας δίνει πια το νομικό πάτημα να έχουμε επίσημα οριοθετημένη και ανακοινωμένη στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών οικονομική ζώνη με την Αίγυπτο.

Για το ζήτημα του τουρισμού να πω μια κουβέντα, γιατί ξέρω ότι απασχολεί πάρα πολύ τους συμπολίτες μας. Κοιτάξτε, ξέρω πόσο δύσκολα ήταν τα πράγματα και στην Κρήτη αλλά από την άλλη ξέρω ότι θα μπορούσε να ήταν και χειρότερα και το ξέρετε και εσείς και το ξέρουν και οι συμπολίτες μας στην Κρήτη. Κάτι καταφέραμε και σώσαμε από τον τουρισμό φέτος και είναι μια μικρή ανάσα σε ένα πολύ δύσκολο καλοκαίρι.  Και ελπίζουμε, τουλάχιστον, στο τέλος της τουριστικής σεζόν να καταφέρουμε να έχουμε ακόμα κάποιους επισκέπτες, για να υποστηρίξουν το εισόδημα.

Είπα όλα αυτά τα οποία έχω πει για την ανάγκη να υποστηρίξουμε ειδικά τους εποχικά εργαζόμενους στον τουρισμό. Θέλω να επαναλάβω ότι έχουμε διευρύνει την περίμετρο των μέτρων παρέμβασης και υποστήριξης για να συμπεριλάβει, παραδείγματος χάρη, τους ξεναγούς, όπου ξέραμε ότι υπήρχε ένα ζήτημα. Ακούμε συνέχεια την κοινωνία και είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε τις πολιτικές μας.

Το ’21 θα είναι μία χρονιά πολύ σημαντική. Όλα θα εξαρτηθούν, να μην κοροϊδευόμαστε, από τον τρόπο και την ταχύτητα με την οποία θα αντιμετωπίσουμε στη ρίζα το πρόβλημα του κορονοϊού. Αυτό σημαίνει από το πότε θα βρεθεί το εμβόλιο.

Εάν τα πράγματα πάνε καλά, το ’21 θα είναι μία πολύ καλή τουριστική χρονιά, και ας μείνουμε σε αυτό, και να ξέρετε ότι η Ελληνική Κυβέρνηση προετοιμάζεται και για το ’21, το οποίο είναι μία εμβληματική χρονιά συνολικά για τη χώρα, για λόγους τους οποίους γνωρίζετε.

Και μπορώ να σας πω ότι πολύ σύντομα θα είμαστε έτοιμοι να παρουσιάσουμε την εικόνα της χώρας -αυτό το οποίο κάποιοι θα αποκαλούσαν, όχι απολύτως εύστοχα, branding της χώρας- την καινούργια ταυτότητα της χώρας, που θα συμπεριλαμβάνει προφανώς και τον τουρισμό, αλλά δεν θα περιορίζεται μόνο σε αυτόν.

Νομίζω ότι το ’21 είναι η καλύτερη χρονιά για να παρουσιάσουμε στον κόσμο τη νέα Ελλάδα της αισιοδοξίας, της αυτοπεποίθησης, της αποτελεσματικότητας, και εύχομαι αυτό επίσης να έχει πολύ θετικές επιπτώσεις στον τουρισμό και ειδικά στην ιδιαίτερη πατρίδα μας.

Κ. ΓΑΛΑΝΟΥ (ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ - LIBERAL.GR): Κύριε Πρόεδρε, και χθες στην ομιλία σας και προ ολίγου εδώ κάνατε μία προσπάθεια να «αποκρούσετε», επιτρέψτε μου τα εισαγωγικά στη λέξη, την κατηγορία ότι η Κυβέρνηση σας έχει εμφανίσει μία μεταρρυθμιστική κόπωση, ή αν θέλετε, μία αμφιθυμία. Κι αυτή η εντύπωση είναι έντονη κυρίως σε ό,τι αφορά το κομμάτι των κυβερνητικών παρεμβάσεων στο χώρο της εκπαίδευσης, για τις οποίες -όπως κι εσείς γνωρίζετε- υπήρχαν υψηλές, υψηλότατες προσδοκίες. Υποθέτω ότι συμμερίζεστε και τον ευρύ προβληματισμό που πυροδοτήθηκε και από τις επιδόσεις στις εισαγωγικές εξετάσεις στα Πανεπιστήμια.

Πιστεύετε ότι έχετε κάνει όσα επείγοντα έπρεπε να έχουν γίνει ώστε να προχωρήσει, ή τουλάχιστον να εκκινήσει αυτός ο μετασχηματισμός της εκπαιδευτικής διαδικασίας που θα επιτρέψει στην Παιδεία στην Ελλάδα να γίνει κεντρικός μοχλός ανάπτυξης και να απεμπλέξει και τον κοινωνικό «ανελκυστήρα» για τον οποίο έχετε μιλήσει επανειλημμένα;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Η Παιδεία είναι μεγάλο στοίχημα για την Κυβέρνηση κι για εμένα προσωπικά. Πιστεύω ότι έχουμε κάνει πολλά, αλλά έχουμε ακόμα πολλά περισσότερα να κάνουμε. Και θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι παρεμβάσεις στην Παιδεία είναι από τη φύση τους παρεμβάσεις μακροχρόνιες οι οποίες δεν μπορούν να υλοποιηθούν όλες σε ένα χρόνο. 

Και επειδή έχουμε κάνει πολλά πράγματα ως Κυβέρνηση, θέλω να θυμίσω ότι κυβερνάμε 14 μήνες. Έχουμε μόλις ολοκληρώσει το ένα από τα τέσσερα χρόνια. Και για την Παιδεία θα ήταν, νομίζω, άδικο να περιμένει κανείς ότι θα μπορούσαμε να τα κάνουμε όλα μέσα στον πρώτο χρόνο. Έχουμε κάνει όμως αρκετά.

Να ξεκινήσω με κάτι προφανές το οποίο το έχουμε ξεχάσει, το άσυλο. Για πηγαίντε να κάνετε μία βόλτα σήμερα στο Αριστοτέλειο, το λέω επειδή είναι ακριβώς δίπλα μας, και πείτε μου αν σας θυμίζει σε κάτι την κατάσταση που επικρατούσε πριν από ένα χρόνο. Δεν λέω ότι ο νόμος έχει λειτουργήσει άριστα παντού και δεν λέω ότι δεν υπάρχουν κάποια επιμέρους προβλήματα. Ήταν μία σημαντική παρέμβαση, όμως, η οποία απελευθέρωσε τα πανεπιστήμια από αυτή την απαράδεκτη πρακτική, να γίνονται άνδρα ανομίας και παραβατικότητας.

Ξέρετε, πολλές φορές η κανονικότητα και η συνήθεια της νέας καθημερινότητας μας κάνει να ξεχνάμε πώς ήταν τα πράγματα και ότι όλα αυτά δεν ήταν καθόλου αυτονόητα. Χρειάστηκε μία πολιτική απόφαση για να γίνει αυτό.

Δεν θα σταθώ στις παρεμβάσεις στα σχολεία. Θα περιοριστώ στο ζήτημα των πανεπιστημίων γιατί νομίζω ότι αυτό έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία. Ξέρετε ότι έχουμε ήδη ψηφίσει την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης η οποία και έχει και τον κύριο ρόλο να εισηγείται και να αποφασίζει για τη διάρθρωση του ακαδημαϊκού χάρτη στη χώρα.

Και πράγματι βρεθήκαμε αντιμέτωποι με μία κατάσταση η οποία δεν είναι ευχάριστη όταν δίνεται η εντύπωση ότι κάποιος μαθητής δίνει εξετάσεις και μπαίνει ουσιαστικά δίνοντας λευκή κόλλα σε ένα πανεπιστήμιο. Γιατί είναι πρόβλημα αυτό; Γιατί κατ’ αρχάς προκύπτει το ζήτημα; Προκύπτει το ζήτημα γιατί υπάρχουν σχολές και τμήματα τα οποία προσφέρουν περισσότερες θέσεις από τη ζήτηση που υπάρχει γι’ αυτό το τμήμα. Το αποτέλεσμα είναι ότι κάποιος μπαίνει με τον ελάχιστο βαθμό. Νομίζω ότι αυτό είναι κατανοητό.

Το πρόβλημα, λοιπόν, δεν είναι τόσο ότι μπαίνει με βαθμό. Το πρόβλημα είναι γιατί έχουμε σχολές, γιατί έχουμε τμήματα που δεν έχουν ζήτηση; Και ποια θα έπρεπε να είναι η αναδιάταξη του ακαδημαϊκού χάρτη ώστε να στηρίξουμε εκείνα τα τμήματα τα οποία έχουν ζήτηση και ενδεχομένως να κάνουμε παρεμβάσεις σε αυτά τα οποία να μην ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς.

Στόχος μας δεν είναι να βγάζουμε πτυχιούχους με ένα πτυχίο μόνο και μόνο για να έχουν ένα πτυχίο και να λένε ότι είναι πτυχιούχοι. Είναι να έχουν πτυχία τα οποία να τους δίνουν δεξιότητες και να ανταποκρίνονται και στις επιθυμίες τους.

Και ναι, ένα από τα ζητήματα τα οποία συζητάμε, είναι υπό εξέταση -και θέλω να τονίσω ότι θα υπάρχει νομοσχέδιο εμβληματικό για την ανώτατη εκπαίδευση το οποίο θα έχει ψηφιστεί μέσα στους επόμενους έξι μήνες- είναι, παραδείγματος χάριν, η ίδια η σχολή, το τμήμα να ορίζει για ένα μάθημα βασικό βαθμό ελάχιστο για να μπορείς να μπεις στο τμήμα. Ναι, δεν μπορείς να μπεις στο Μαθηματικό αν γράψεις 3 μαθηματικά. Να το πω πολύ απλά. Πρέπει να μπει ένα όριο σε αυτό. Αλλά δεν θέλουμε τόσο να το κάνουμε εμείς αυτό. Θέλουμε να δώσουμε τη δυνατότητα στα πανεπιστήμια να το κάνουν. Η απάντηση, λοιπόν, είναι, Και επίσης έρχεται ένα πάρα πολύ εμβληματικό νομοσχέδιο για την επαγγελματική εκπαίδευση. Το οποίο και αυτό θα έχει ξεχωριστεί σημασία διότι την έχουμε παντελώς παραμελήσει την επαγγελματική εκπαίδευση στη χώρα και βρισκόμαστε συνέχεια αντιμέτωποι μιλώντας με την ίδια την παραγωγική κοινότητα να μας λέει ότι χρειάζονται ειδικότητες, τεχνικές ειδικότητες που πολύ απλά δεν υπάρχουν.

Βρεθήκαμε αντιμέτωποι με ένα μεγάλο πρόβλημα. Την άκριτη ανωτατοποίηση των ΤΕΙ. Το είχαμε επισημάνει τότε. Έγινε με τρόπο απαράδεκτο. Θέλω να θυμίσω ότι πολλά τμήματα τα οποία δημιουργήθηκαν, με βουλευτικές αποφάσεις της τελευταίας στιγμής -να τα θυμηθούμε όλα αυτά- τα έχουμε βάλει σε αναστολή διότι δεν θέλαμε να δημιουργήσουμε τμήματα τα οποία γίνονται μόνο για πελατειακούς λόγους.

Κάνοντας λοιπόν  όλοι μας την αυτοκριτική μας βλέπω πού είναι το πρόβλημα, αναγνωρίζω ότι δεν μπορούσαμε να τα κάνουμε όλα σε ένα χρόνο, έχω όμως και μια πάρα πολύ ξεκάθαρη -και εγώ και η Υπουργός- άποψη για το πού πρέπει να κινηθούμε από εδώ και στο εξής.

Τα θέματα αυτά και το νομοσχέδιο της επαγγελματικής εκπαίδευσης αλλά και το εμβληματικό νομοσχέδιο της ανώτατης εκπαίδευσης θα είναι ψηφισμένα εντός των επόμενων έξι μηνών. Από εκεί και πέρα στα ζητήματα του τρόπου εισαγωγής, δεν θα αλλάξουν οι πανελλήνιες, είναι κάτι το οποίο το έχω πει επανειλημμένως, το επαναλαμβάνω και τώρα αλλά, ναι, κάποια «φίλτρα» πρέπει να μπουν.

Και νομίζω ότι υπάρχει και ένα ζήτημα στοιχειώδους ευθύνης, δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, να μια ωραία φιλελεύθερη αναφορά κ. Μόσχοβα, γιατί με ρωτήσατε πριν για το αν έχουμε βάλει νερό στη φιλελεύθερη προσέγγισή μας. Πιστεύω πολύ στα δικαιώματα, στην ισορροπία δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Εάν το κράτος προσφέρει δωρεάν τριτοβάθμια εκπαίδευση -και πολύ καλά κάνει- σε κάθε Έλληνα ο οποίος διεκδικεί είσοδο στο πανεπιστήμιο ενέχει και ένα στοιχείο, δεν θα το πω πρόκλησης αλλά αδιαφορίας, το να μπαίνεις στο πανεπιστήμιο με λευκή κόλλα.

Β. ΔΗΜΑΡΕΣΗ (STATUS FM): Χαίρεται κ. Πρωθυπουργέ. Εγώ θα σας πάω σε ένα άλλο εντελώς θέμα, που δεν έχει τεθεί καθόλου μέχρι στιγμής. Είδαμε το master plan για την επόμενη μέρα της απολιγνιτοποίησης. Ένα τεράστιο πραγματικά στοίχημα για την Κυβέρνηση, αλλά και για ολόκληρη τη χώρα. Πόσο αποφασισμένοι είστε να προχωρήσετε στο σχέδιο αυτό, δεδομένων των τεράστιων αντιδράσεων που βλέπουμε και από τις τοπικές κοινωνίες και από τους συνδικαλιστές, αλλά και από την Αντιπολίτευση. Και το ρωτάω αυτό γιατί ξέρουμε πολύ καλά ότι τα σχέδια μπορεί να είναι πολύ καλά επί χάρτου, αλλά να κολλάνε και να μην προχωρούν εξαιτίας τεράστιων αντιδράσεων. Ακούσαμε ήδη το παράδειγμα που χρησιμοποιήθηκε στην αρχή της συνέντευξης Τύπου για τα κλειστά κέντρα για τους μετανάστες. Στην προκειμένη, βεβαίως, δεν έχουμε την πολυτέλεια να χάνουμε χρόνο, κυρίως λόγω του θέματος της τεράστιας ανεργίας που θα προκύψει για συγκεκριμένες περιοχές στη χώρα. Μπορείτε, με άλλα λόγια, να δεσμευτείτε ότι την επόμενη χρονιά που θα είμαστε εδώ, στην πραγματικότητα δεν θα είμαστε στο ίδιο σημείο; Σας ευχαριστώ.

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Ευχαριστώ πολύ για την ερώτηση. Ήλπιζα ότι κάποιος θα με ρωτήσει για το ζήτημα αυτό. Γι’ αυτό και έχω φέρει μαζί μου -και θέλω να το δείξω- το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών. Έχει γίνει μία πάρα πολύ σοβαρή δουλειά από τον κ. Μουσουρούλη, ο οποίος έχει την ευθύνη σύνταξης αυτού του σχεδίου, από όλα τα συναρμόδια Υπουργεία. Στόχος είναι να έχουμε ένα σχέδιο συνεκτικό, το οποίο να έχει εξηγηθεί και συζητηθεί αναλυτικότατα με την τοπική κοινωνία. Δεν υπάρχουν τεράστιες αντιδράσεις. Υπάρχουν μεμονωμένες αντιδράσεις, όπως υπάρχει μεμονωμένη αντίδραση σε κάθε αλλαγή. Η απόφαση για το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων είναι ειλημμένη και δεν πρόκειται να αναθεωρηθεί. Όχι μόνο γιατί είναι περιβαλλοντικά ορθή, αλλά γιατί είναι οικονομικά ορθή. Οι λιγνιτικές μονάδες, αυτές που λειτουργούν σήμερα και όταν λειτουργούν, βάζουν «μέσα» τη ΔΕΗ εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, γιατί πολύ απλά είναι πάρα πολύ ακριβές, εκεί που έχουν πάει τα δικαιώματα των ρύπων. Είναι μία απόφαση που έχει και οικονομική και περιβαλλοντική λογική.

Έχουμε πει, από την πρώτη στιγμή, ότι θα στρέψουμε τη μέγιστη προσοχή μας στη Δυτική Μακεδονία και στη Μεγαλόπολη. Κι έχουμε αυτή τη στιγμή ένα πολύ αναλυτικό σχέδιο κινήτρων, αλλά και πραγματικές επενδύσεις οι οποίες ετοιμάζονται σε αυτές τις περιοχές, που μπορεί -γιατί όχι- να δημιουργήσουν περισσότερες θέσεις απασχόλησης από αυτές που θα χαθούν. Και θέλω να σας πω ότι έχει γίνει μία πάρα πολύ αναλυτική διαβούλευση.

Εγώ ο ίδιος θα βρεθώ σύντομα στην περιοχή, ελπίζω για να μπορέσω να κάνω και τα εγκαίνια μιας πρώτης, πολύ σημαντικής επένδυσης που γίνεται, ένα πολύ μεγάλο πάρκο φωτοβολταϊκών στις εκτάσεις που παλιά υπήρχαν λιγνιτωρυχεία. Υπάρχει μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον για την περιοχή αυτή. Γιατί θα μπορέσουμε να διαπραγματευτούμε με την Ευρωπαϊκή Ένωση αυξημένα κίνητρα, με βάση τον νέο χάρτη των περιφερειακών ενισχύσεων.

Από εκεί και πέρα, για την κριτική την οποία ακούω, ειδικά από την Αντιπολίτευση, είναι πάρα πολύ παράξενο ένα κόμμα το οποίο θέλει να εμφανίζεται οικολογικό να εξακολουθεί να υποστηρίζει την καύση του λιγνίτη. Είναι οξύμωρο, είναι αστείο σχεδόν. Αλλά κάπου δείχνει πώς, μερικές φορές, τα κόμματα της Αντιπολίτευσης είναι δέσμιοι μικρών, συντεχνιακών συμφερόντων.

Ξέρω καλά τη Δυτική Μακεδονία, την έχω επισκεφτεί πολλές φορές. Είχα πάει για πρώτη φορά όταν ήμουν Πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, πριν από 12 χρόνια. Από τότε άρχισε αυτή η συζήτηση. Κάποια στιγμή θα πρέπει να δούμε το μέλλον μας μετά τον λιγνίτη και νομίζω ότι οι τοπικές κοινωνίες είναι ώριμες αυτό να το δεχτούν. Θα δημιουργηθούν και πολλές θέσεις εργασίας. Να σας δώσω ένα παράδειγμα. Μόνο η υποχρεωτική αποκατάσταση των εδαφών που πρέπει να κάνει η ΔΕΗ, ώστε να έρθουν στο σημείο να υποδεχθούν άλλες επενδύσεις είναι δουλειά η οποία έχει πολύ μεγάλη συμμετοχή σε επίπεδο θέσεων εργασίας. Θα γίνει η Δυτική Μακεδονία ένα κέντρο ανανεώσιμων πηγών, καινοτομίας, εκπαίδευσης, έξυπνης αγροτικής παραγωγής, ποιοτικού τουρισμού. Όλα αυτά αποτυπώνονται σε αυτό το Σχέδιο. Και πίσω από αυτό το Σχέδιο, αυτές οι 40 σελίδες, αυτή είναι μόνο η επιτελική παρουσίαση. Υπάρχει ένα πολύ αναλυτικό master plan για το τι θα γίνει σε αυτή την περιοχή.

Είναι ένα στοίχημα προσωπικό για εμένα, ένα στοίχημα συνολικά για την Κυβέρνηση. Θα το κερδίσουμε το στοίχημα αυτό. Και πρέπει να σας πω, επίσης, ότι σε επίπεδο ευρωπαϊκής αξιοπιστίας και συμμετοχής της χώρας στο κεντρικό αφήγημα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, μας δίνει πάρα πολλούς πόντους.

Μιλήσαμε πολύ για την πανδημία και είναι λογικό γιατί είναι η επείγουσα κρίση. Αλλά ο «ελέφαντας» στο δωμάτιο είναι η κλιματική αλλαγή. Δείτε τι γίνεται στην Καλιφόρνια, στις δυτικές πολιτείες της Αμερικής. Η πραγματικότητα είναι μπροστά μας και μας κοιτάει στα μάτια. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι και δεν μπορούμε να συνεχίσουμε καίγοντας συνέχεια ορυκτά καύσιμα χωρίς ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο περιορισμού των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου.

Η Ελλάδα θα είναι στην πρώτη γραμμή αυτής της μάχης. Και νομίζω ότι αυτό μας το ζητάει κυρίως η νεότερη γενιά, αυτή η οποία θα κληθεί να ζήσει με τις επιπτώσεις πολιτικών που κοιτάνε μόνο το σήμερα και δεν κοιτάνε το αύριο και το μεθαύριο.

Άρα, υπάρχει και ένα ευρύτερο στοίχημα το οποίο πρέπει να κερδηθεί πίσω από αυτή την πολιτική. H Κυβέρνηση έχει μία συνολική πολιτική για τα ζητήματα μείωσης των εκπομπών. Να σας δώσω ένα παράδειγμα, είπαμε ότι στο Ταμείο Ανάκαμψης ένα μεγάλο κομμάτι των δράσεων θα είναι δράσεις που έχουν να κάνουν με την κλιματική αλλαγή, «πράσινες» δράσεις. Μπορώ να σας πω μετά βεβαιότητας ότι ένα από τα εμβληματικά προγράμματα θα είναι ένα τεράστιο, στην κυριολεξία, «Εξοικονομώ Κατ’ οίκον» με πολύ περισσότερα «πυρομαχικά» από αυτά τα οποία έχουμε μέχρι σήμερα. Διότι είναι ένα πρόγραμμα το οποίο, από όποια πλευρά και αν το πιάσεις, είναι θετικό. Περιορίζει τις εκπομπές, δημιουργεί πολλές θέσεις απασχόλησης, μειώνει τον λογαριασμό των νοικοκυριών, στηρίζει την εγχώρια βιομηχανία, γιατί έχουμε μία πολύ δυναμική βιομηχανία δομικών υλικών.

Είδατε με τι θέρμη ανταποκρίθηκε η αγορά στα πρώτα δειλά βήματα που κάνουμε για την ηλεκτροκίνηση. Ειδικά για τα ηλεκτρικά ποδήλατα βλέπω ότι υπάρχει πάρα πολύ μεγάλη ζήτηση.

Αλλάζει η κοινωνία. Ειδικά η νέα γενιά μας ζητά να ακολουθήσουμε τέτοιες πολιτικές. Αν κάποιοι θέλουν να μείνουν κολλημένοι στο παρελθόν και να εξακολουθούν δήθεν να λένε ότι είναι η αριστερά της οικολογίας, αυτό απλά τους καθιστά γραφικούς.

Κ. ΓΙΑΝΝΑΚΙΔΗΣ (PROTAGON.GR): Κύριε Πρόεδρε, εχθές στην ομιλία σας μιλήσατε, αν θυμάμαι καλά την έκφραση, για επαναξιολόγηση της στρατιωτικής θητείας.  Εξετάζει η Κυβέρνησή σας το ενδεχόμενο να αυξήσει τη θητεία;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Ήμουν σίγουρος ότι κάποιος θα εντόπιζε αυτή τη λέξη την οποία χρησιμοποίησα. Κοιτάμε όλες τις πτυχές της θητείας.  Μπορώ να σας πω μετά βεβαιότητας ότι δεν πρόκειται η θητεία να αυξηθεί πέραν των 12 μηνών. Αυτό το θεωρώ απολύτως δεδομένο.

Στέκομαι ιδιαίτερα στην ανάγκη οι νεοσύλλεκτοι να αποκτούν κάποιες δεξιότητες κατά τη διάρκεια της θητείας τους που θα τους είναι χρήσιμες στη ζωή τους μετά το Στρατό. Και νομίζω ότι εκεί μπορούμε να κάνουμε πάρα πολλά βήματα. Ψηφιακές δεξιότητες, πιστοποιημένες δεξιότητες. Να μην αισθάνονται ότι είναι χαμένος χρόνος και ταυτόχρονα να είναι χρήσιμοι και στην πατρίδα. Νομίζω ότι εκεί μπορούμε να κάνουμε πολύ σημαντικά βήματα.

Και πρέπει να σας πω, θα το θέσω στο δημόσιο διάλογο, ότι ναι υπάρχει και το ζήτημα για το οποίο δεν είμαι έτοιμος ακόμα να σας μιλήσω, γιατί δεν έχουμε πάρει κάποια οριστική απόφαση, πρέπει να το ζυγίσουμε και να δούμε πόσο ωφέλιμη είναι τελικά η υποχρεωτική στράτευση στα 18.

Διευκολύνει πάρα πολύ τον προγραμματισμό των Ενόπλων Δυνάμεων, δημιουργεί ένα καθεστώς ισότητας για όλους, μπαίνουν όλοι στην ίδια ηλικία. Αν κάποιος έχει περάσει στο Πανεπιστήμιο, όπως γίνεται και σε άλλες χώρες, στο Ισραήλ, στην Κύπρο, θα μεταθέσει απλά την είσοδό του στο Πανεπιστήμιο για ένα χρόνο, και θα υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία στα 18. 

Είναι θέμα το οποίο το συζητάω και το συζητάει η Κυβέρνηση. Δεν είμαι έτοιμος ακόμα να κάνω οριστικές ανακοινώσεις. Θέλω να πειστώ από τις Ένοπλες Δυνάμεις ότι αυτό είναι κάτι το οποίο θα έχει σημαντική προστιθέμενη αξία. Σε κάθε περίπτωση αυτές δεν είναι αλλαγές που πατάς ένα κουμπί και εφαρμόζονται αύριο. Προφανώς χρειάζονται αρκετό χρόνο προγραμματισμού για να ισχύσουν από κάποια στιγμή στο μέλλον.

Γ. ΜΠΑΣΚΑΚΗΣ (ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ): Καλησπέρα κύριε Πρόεδρε. Αναφορικά με τα εργασιακά. Είπατε εχθές ότι καταργούνται παρωχημένες ρυθμίσεις του περασμένου αιώνα. Μπορείτε να διευκρινίσετε ποιες είναι αυτές; Ανήκουν σε αυτές το 8ωρο, το δικαίωμα στην απεργία ή το δικαίωμα στη συνδικαλιστική οργάνωση;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Κάντε λίγο υπομονή για το ζήτημα αυτό, διότι θα θέσουμε σε δημόσια διαβούλευση σύντομα την πρότασή μας για το Εργασιακό Νομοσχέδιο. Αλλά φαντάζομαι ότι λίγοι θα είχαν αντίρρηση στο να μπορούν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι να έχουν περισσότερη ευελιξία, εφόσον το επιθυμούν οι ίδιοι, στο πώς κατανέμουν το χρόνο τους. Χωρίς αυτό, σε καμία περίπτωση, να σημαίνει κατάργηση του 8ώρου. Λίγοι μπορεί να έχουν αντίρρηση στο γεγονός ότι ένας συνδικαλιστικός νόμος, ο οποίος, εάν δεν κάνω λάθος, είχε ψηφιστεί το 1982, χρειάζεται επιτέλους κάποιον ουσιαστικό εξορθολογισμό. Αλλά, για αυτό το ζήτημα θα φροντίσω να δώσω άπλετο χρόνο διαβούλευσης αλλά και κοινοβουλευτικής συζήτησης. 

Είναι βέβαιο ότι αμέσως θα ηχήσουν τα «τύμπανα του πολέμου», γιατί τα εργασιακά έχουν και μία εικόνα ταμπού για την Αντιπολίτευση, ως προς το πόσο επιδιώκει να τα σηκώνει. Θέλω να σας θυμίσω ότι έπρεπε να απαντώ για κανένα μήνα, διότι περίπου είχα παρουσιαστεί ως κάποιος ο οποίος θα υιοθετήσει την εργασία επτά ημέρες την εβδομάδα, 365 μέρες το χρόνο. Άρα καλό είναι η κριτική η οποία θα μας ασκηθεί να στηρίζεται σε πραγματικά δεδομένα και όχι σε πράγματα τα οποία κάποιοι φαντάζονται ότι μπορεί να έχουμε πει.

Επομένως, μέσα στον επόμενο μήνα θα υπάρχει νομοσχέδιο για τα εργασιακά σε δημόσια διαβούλευση, και τότε με χαρά θα συζητήσω με όλες τις πολιτικές δυνάμεις, με τον Τύπο, με την Αντιπολίτευση, επί συγκεκριμένων όμως προτάσεων.

Λ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΑ (STAR ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ): Καλησπέρα σας από τη Στερεά Ελλάδα και τη Λαμία. Τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί πρωτοφανείς καταστροφές με δεκάδες νεκρούς που μας έχουν βρει απροετοίμαστους, Μάνδρα, Μάτι, Εύβοια πολύ πρόσφατα.

Στην Εύβοια, το νησί της Στερεάς Ελλάδας, η κατάσταση ένα μήνα μετά τη φονική πλημμύρα της 9ης Αυγούστου, δεν έχει βελτιωθεί, αφού εκατοντάδες συμπολίτες μας εξακολουθούν να μην έχουν σπίτια, αυτοκίνητα, επιχειρήσεις, προσωπικά έγγραφα. Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά, η Εύβοια δοκιμάζεται συχνά και πληρώνει με ανθρώπινες ζωές φωτιές και πλημμύρες. Το ένα, μάλιστα, συνδυάζεται με το άλλο και η ολοφάνερη έλλειψη αντιπλημμυρικών, κυρίως, έργων γίνεται ορατή σε κάθε καταστροφή. Στην πρόσφατη πλημμύρα, κατέβηκαν στη θάλασσα οι κορμοί των δέντρων που κάηκαν πέρυσι. Πώς προτίθεστε να ενισχύσετε τους τομείς πρόληψης και αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών, που ενδέχεται να ενταθούν ακόμη περισσότερο στο μέλλον; Έχετε καταλήξει στο τι φταίει και αδυνατούμε να διαχειριστούμε σωστά κρίσεις αυτού του μεγέθους; Θεωρείτε ότι μπορεί να αλλάξει η διαχείριση και η επιχειρησιακή δράση των σχετικών φορέων; Είστε ικανοποιημένος από τα έως τώρα προληπτικά μέτρα που χρησιμοποιεί η Πολιτική Προστασία σε ανάλογες περιπτώσεις, όπως η χρήση του τηλεφωνικού αριθμού προειδοποίησης, που στην περίπτωση της Εύβοιας δεν χρησιμοποιήθηκε;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Ευχαριστώ για τα ερωτήματά σας. Η Εύβοια είναι μία περιοχή που την ξέρω πολύ καλά και ξέρω καλά και τη συγκεκριμένη περιοχή η οποία υπέστη τις καταστροφές και την έχω επισκεφτεί πολλές φορές. Κατ’ αρχάς να σας πω ότι η πολιτεία κινητοποιήθηκε πολύ γρήγορα. Υπάρχει ένα πλαίσιο οικονομικής στήριξης το οποίο δρομολογείται. Εάν πρέπει να επιταχυνθεί είναι κάτι το οποίο θα το εξετάσω, με αφορμή την ερώτησή σας. Όμως, είναι απολύτως ξεκάθαρο, ότι όλες οι κανονιστικές πράξεις για την υποστήριξη των ανθρώπων που έχασαν περιουσίες ή καταστράφηκαν τα σπίτια τους έχουν ήδη δρομολογηθεί. 

Έρχομαι τώρα στον πυρήνα του ερωτήματός σας. Υπάρχει το ζήτημα της πρόληψης και υπάρχει και το ζήτημα της αντιμετώπισης ενός έκτακτου φαινομένου. Είχαμε μείνει πίσω στον συνολικό αντιπλημμυρικό σχεδιασμό στη χώρα. Υπάρχουν μία σειρά από περιοχές οι οποίες είναι επιρρεπείς σε πλημμύρες. Η συγκεκριμένη λεκάνη απορροής είναι μία από αυτές. Και δυστυχώς για λόγους που δεν θα πω τώρα, δεν είχαν γίνει τα απαραίτητα έργα. Και πολλές φορές έχουμε και αντιδράσεις, για να είμαστε ειλικρινείς, και από τις τοπικές περιοχές, διότι συζητάμε για κατασκευές οι οποίες υπάρχουν εντός ρεμάτων, τα οποία πολλές φορές δεν έχουν οριοθετηθεί. Δύσκολες περιπτώσεις για να αντιμετωπιστούν με ένα τρόπο που να είναι απολύτως αποτελεσματικός.

Έχω ζητήσει από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και το Υπουργείο Υποδομών μία πλήρη αποτύπωση των μεγάλων εκκρεμοτήτων που έχουμε για μεγάλα αντιπλημμυρικά έργα για περιοχές αντίστοιχες με αυτή της Εύβοιας, η οποία επλήγη από τις πρόσφατες πλημμύρες. Διότι ξέρουμε, έχουμε περίπου μία εικόνα, το πού μπορεί να συμβούν τέτοια πλημμυρικά φαινόμενα.

Έρχομαι τώρα στην άμεση αντιμετώπιση του φαινομένου. Κοιτάξτε, το 112 λειτουργεί. Δεν λειτουργούσε όταν αναλάβαμε την Κυβέρνηση. Τώρα λειτουργεί. Εάν έπρεπε ή αν δεν έπρεπε να χρησιμοποιηθεί στη συγκεκριμένη πλημμύρα ήτανε μία κρίση της Πολιτικής Προστασίας. Έκρινε ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν έπρεπε να χρησιμοποιηθεί. Και επελέγησαν άλλοι τρόποι. Έχει χρησιμοποιηθεί, όμως, αλλού με πολύ μεγάλη αποτελεσματικότητα. Όχι απλά σε ενημερώσεις που έχουν να κάνουν με την COVID. Όλοι φαντάζομαι ότι έχουμε ακούσει το σχετικό μήνυμα. Πάρτε για παράδειγμα την πρόσφατη πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική. Πολύ δύσκολη πυρκαγιά, εντός κατοικημένης περιοχής με πολύ ισχυρούς ανέμους, με φαινόμενα άναρχης δόμησης. Δύσκολη πυρκαγιά. Και όμως εστάλησαν συγκεκριμένα μηνύματα, στοχευμένα μέσω του 112, με συγκεκριμένες υποδείξεις από πού έπρεπε να φύγουν οι άνθρωποι, αφού η Πολιτική Προστασία και η Ελληνική Αστυνομία είχαν κάνει όλη τη σχετική δουλειά.

Άρα, επιτρέψτε, μου να πω ότι δεν υπάρχει καμία σχέση μεταξύ αυτού που γίνεται σήμερα και αυτού που συνέβαινε στο παρελθόν.

Έχουμε ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο συνολικά με ευρωπαϊκούς πόρους -το τονίζω- να στηρίξουμε την Πολιτική Προστασία. Ήδη είχα την ευκαιρία να επισκεφτώ τις νέες εγκαταστάσεις, οι οποίες πραγματικά είναι πολύ εντυπωσιακές. Αντίστοιχα Περιφερειακά κέντρα θα δημιουργήσουμε και στις 13 Περιφέρειες, τα ίδια παντού, ώστε να μπορούμε να έχουμε και περιφερειακή έκφραση, οργάνωση στα ζητήματα της Πολιτικής Προστασίας. Μιλάμε για ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο επενδύσεων, το οποίο θα συμπεριλαμβάνει και την απόκτηση καινούργιων μέσων και ελικοπτέρων και πυροσβεστικών αεροσκαφών. Για τον απλούστατο λόγο ότι για ένα πράγμα είμαστε βέβαιοι, ότι τα πράγματα στο μέτωπο των φυσικών καταστροφών θα γίνουν μόνο χειρότερα. Δεν θα γίνουν καλύτερα, δυστυχώς, γιατί η κλιματική αλλαγή είναι μία πραγματικότητα. Θα έχουμε πολύ έντονα φαινόμενα, είτε αυτά είναι φαινόμενα πυρκαγιών είτε είναι φαινόμενα πλημμυρών.

Πρέπει να είμαστε ανά πάσα στιγμή έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε και άλλα ενδεχόμενα έκτακτα περιστατικά, τα οποία μπορεί να μην περνάνε από το μυαλό μας, αλλά σας διαβεβαιώνω ότι για όλα έχουμε σχέδιο. Παραδείγματος χάρη για βιομηχανικά ατυχήματα. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είμαστε μία χώρα που δυστυχώς έχουμε μεγάλο πρόβλημα σεισμών. Άρα οφείλουμε να είμαστε έτοιμοι και για αυτή την περίπτωση. Θα έλεγα, λοιπόν, ότι έχει γίνει μια πάρα πολύ σημαντική δουλειά στον τομέα της Πολιτικής Προστασίας. Ελπίζω να ολοκληρωθεί η αντιπυρική περίοδος χωρίς άλλες πυρκαγιές, πάνω από όλα χωρίς απώλεια ανθρώπινης ζωής, με την ελάχιστη δυνατή καταστροφή δασών και προφανώς περιουσιών.

Αλλά σε κάθε περίπτωση έχει γίνει μια πολύ σημαντική πρόοδος στην Πολιτική Προστασία, η οποία δεν περιορίζεται μόνο στο 112, το οποίο είναι ένα εργαλείο που αποδεδειγμένα μπορεί να σώζει ζωές.

Μ. ΚΟΤΤΑΚΗΣ (ΕΣΤΙΑ): Κύριε Πρόεδρε, καλησπέρα. Τέτοια ώρα που ρωτάμε έχουν τεθεί τα περισσότερα ερωτήματα οπότε επιτρέψτε μου να κάνω ένα φιλοσοφικού τύπου ερώτημα. Τον Ιανουάριο είχατε επισκεφτεί τις Ηνωμένες Πολιτείες και εκεί κατά τη διάρκεια μιας ομιλίας σας είπατε ότι η Ελλάδα είναι ο πιο αξιόπιστος και ο πιο προβλέψιμος σύμμαχος εντός του ΝΑΤΟ. Από τότε πέρασαν εννέα μήνες και έχουν συμβεί διάφορα πράγματα. Κανένας σύμμαχός μας -ήταν η εποχή που πήγατε και είχε υπογραφεί το τουρκολιβυκό μνημόνιο- από τότε λοιπόν και αφού πέρασαν 

εννέα μήνες κανένας σύμμαχός μας δεν χαρακτήρισε αυτό το μνημόνιο παράνομο. Το είπαν προκλητικό, αντιπαραγωγικό, κανείς δεν το είπε παράνομο. Όταν ήρθε επίσης το ερευνητικό, το τουρκικό, στην περιοχή μας, οι σύμμαχοί μας είπαν ότι είναι μια περιοχή διεθνούς δικαιοδοσίας όπου εκεί διεκδικούν δικαιώματα η Ελλάδα, η Κύπρος και η Τουρκία.

Όταν υπογράψαμε επίσης τη συμφωνία με την Αίγυπτο -που είναι και τμηματική οριοθέτηση- μάθαμε ότι η Γερμανία ενοχλήθηκε, δυσφόρησε σφόδρα τουλάχιστον από τις διαρροές που έγιναν εκείνη την εποχή. Και σε αυτό το διάστημα επίσης είδαμε και τον Πρόεδρο Ερντογάν να αγοράζει, να παραγγέλνει από τους Ρώσους, απρόβλεπτος αυτός, S-400 οι οποίοι θα μπορούν να στραφούν εναντίον μας και βεβαίως να αντιλαμβάνεται το διάλογο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας ως διάλογο επί διαφορών, όχι επί διαφοράς. Το φιλοσοφικό λοιπόν ερώτημα μετά από εννέα μήνες που το είπατε αυτό, είναι το εξής: Κερδίζουμε από το να είμαστε προβλέψιμοι σύμμαχοι; Μήπως σε αυτό το νέο κόσμο, ο οποίος είναι πάρα πολύ ρευστός, θα πρέπει να γίνουμε λιγότερο προβλέψιμοι σύμμαχοι;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Ευχαριστώ, κ. Κοττάκη για το ερώτημα. Είμαι σίγουρος ότι σε οποιαδήποτε σειρά και να βρισκόσασταν θα κάνατε πάντα μια έξυπνη και ενδιαφέρουσα ερώτηση. Και όντως είναι πολύ ενδιαφέρουσα η ερώτησή σας. Όταν μίλησα για προβλεψιμότητα, μίλησα για την ανάγκη η χώρα να έχει ξεκάθαρο και σταθερό προσανατολισμό και να μπορεί να κερδίζει συμμάχους και όχι να τους χάνει.

Νομίζω ότι θα μπορούσα να αντιστρέψω το ερώτημα, ρωτώντας -όχι εσάς αλλά ρητορικά- εάν η διπλωματική θέση της χώρας σήμερα είναι πιο ισχυρή από ότι ήταν πριν από έξι, πριν από εννέα, πριν από 12 μήνες; Πιστεύω ότι είναι. Γιατί αφενός έχει υπάρξει μία πολύ μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης -όχι μόνο της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης, αλλά και της παγκόσμιας κοινής γνώμης- για το τι γίνεται στην περιοχή μας. Ξέρετε πολύ καλά, γιατί ασχολείστε πολλά χρόνια με τα θέματα αυτά, ότι πολλές φορές οι διαφορές Ελλάδος και Τουρκίας ήταν μία γραφική υποσημείωση, δύο χωρών που τσακώνονται εκεί κάπου στη νοτιοανατολική άκρη του ΝΑΤΟ. Δεν είναι αυτή η εικόνα σήμερα. Σας διαβεβαιώνω ότι δεν είναι αυτή η εικόνα. Υπάρχει μία ξεκάθαρη άποψη για το ποιος προκαλεί τις εντάσεις και ποιος έχει το δίκαιο, και ειδικά το Διεθνές Δίκαιο με το μέρος του. Δεν είναι ακριβές ότι η συμφωνία δεν χαρακτηρίστηκε παράνομη. Έχει χαρακτηριστεί παράνομη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση τοποθετήθηκε πάρα πολύ καθαρά για το τουρκολιβυκό μνημόνιο και για το ζήτημα της έρευνας εντός της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Έχουν υπάρξει και πολύ ξεκάθαρες τοποθετήσεις, και από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ότι αυτή είναι ελληνική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Άσχετα αν κάποιοι θεωρούν -και μπορώ να πω τυπικά νομικά μπορεί να έχουν δίκιο- ότι είναι μη οριοθετημένη με την έννοια του Διεθνούς Δικαίου, της δηλαδή αμοιβαίας οριοθέτησης.

Η οριοθέτηση προϋποθέτει να συμφωνήσουν δύο μέρη ότι αυτή είναι η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, όπως εξάλλου έγινε και με τη συμφωνία με την Αίγυπτο. Τώρα, δεν θέλω να μπω στη λογική αν υπάρχουν ή αν δεν υπάρχουν ενοχλήσεις από κάποιους, από κινήσεις που έκανε η εξωτερική πολιτική. Ίσως αυτή είναι και η καλύτερη απόδειξη ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική θα κάνει τελικά αυτό το οποίο είναι καλό για τη χώρα, πάνω από όλα. Δεν είναι δουλειά μας να ικανοποιούμε όλους τους συμμάχους μας, διότι οι σύμμαχοι μπορεί να έχουν τα δικά τους ενδιαφέροντα. Αλλά είναι η δική μας δουλειά να χτίζουμε ένα πλέγμα ισχυρών συμμαχιών, το οποίο στηρίζεται σε μία minimum κατανόηση του πού πηγαίνουμε και του πώς τα συμφέροντά μας μπορεί να είναι ευθυγραμμισμένα.

Θα το ξαναπώ ότι σήμερα έχουμε περισσότερους συμμάχους. Η συμμαχία μας με το Ισραήλ είναι ισχυρή και οι νέες σχέσεις που έχουμε αποκτήσει, που έχουμε αναπτύξει, και με την Αίγυπτο και με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και με τη Σαουδική Αραβία, είναι καινούργια πεδία άσκησης εξωτερικής πολιτικής για τη χώρα μας. Είναι σχέσεις οι οποίες δεν δημιουργούνται κατ’ ανάγκη εις βάρος κάποιου άλλου. Είναι ωφέλιμες για τη χώρα αυτές καθαυτές. Οι σχέσεις μας, ας πούμε, με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, έχουν ένα πολύ έντονο οικονομικό αποτύπωμα, με σημαντικότατο επενδυτικό ενδιαφέρον, για κεφάλαια τα οποία μπορούν να επενδυθούν στη χώρα μας.

Άρα, αυτή την έννοια είχε η αναφορά μου περί προβλεψιμότητος. Η σταθερότητα και ο προσανατολισμός  δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να τεθούν σε αμφισβήτηση.

Και νομίζω ότι και η εξωτερική πολιτική είναι ένα παιχνίδι το οποίο κρίνεται, τελικά, όχι στη συγκυρία της στιγμής, αλλά στον μακρύ ιστορικό χρόνο. Σήμερα, η Ελλάδα έχει κατοχυρώσει κάτι το οποίο δεν είχε πριν από κάποιους μήνες. Δύο συμφωνίες Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης -με την Ιταλία και μια μερική με την Αίγυπτο- και την επέκταση των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο. Αυτά είναι κεκτημένα πια, είναι νομικά κεκτημένα, τα οποία αφορούν κυριαρχία και κυριαρχικά δικαιώματα.

Άρα, μιλάμε σίγουρα για μία εξωτερική πολιτική η οποία είναι ενεργή και στηρίζεται στο Διεθνές Δίκαιο. Το αποδεικνύει έμπρακτα ότι στηρίζεται στο Διεθνές Δίκαιο με συμφωνίες και όχι με λόγια. Διότι, ξέρετε, στα λόγια -και εγώ «ήμουν νιος και γέρασα»- 46 χρόνια μιλούσαμε για το Διεθνές Δίκαιο και όμως τι είχαμε να δείξουμε σε επίπεδο έμπρακτων συμφωνιών που αποτυπώνουν την προσήλωσή μας στο Διεθνές Δίκαιο; Τώρα έχουμε. Άρα, προσερχόμαστε και στο τραπέζι της οποίας συζήτησης με πιο ισχυρά νομικά όπλα.

Οπότε αυτή ήταν η έννοια της αναφοράς μου και σας ευχαριστώ για την ερώτηση που μου δώσατε τη δυνατότητα να το αποσαφηνίσω.

T. ΤΑΣΙΟΥΛΑΣ (VORIA.GR): Η Θεσσαλονίκη έχει υποφέρει από τις καθυστερήσεις στα σημαντικά έργα υποδομής και αν κάτι κοινό έχουν διαχρονικά οι Κυβερνήσεις για την πόλη είναι να εξαγγέλλουν τα ίδια έργα και να μην τα ολοκληρώνουν. Ποιες είναι οι παθογένειες, κατά τη γνώμη σας, και τι θα κάνετε εσείς για να τις διορθώσετε; Και θέλω να σας φέρω και το παράδειγμα του Μετρό της Θεσσαλονίκης, που είναι χαρακτηριστικό. Επιμένετε στο χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσής του την Άνοιξη του 2023 παρά και την κατάθεση τριών προσφυγών;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Πιστεύω ότι έχουμε δώσει δείγματα γραφής ως προς το ενδιαφέρον μας για τη Θεσσαλονίκη πολύ έμπρακτα, τα οποία μας επιτρέπουν να πούμε ότι δεν ανήκουμε στην κατηγορία αυτών που απλά μιλάνε και δεν κάνουν τίποτα στην πράξη. Ξεκινώ με το Μετρό. Προφανώς όταν υπάρχουν δικαστικές προσφυγές κάθε χρονοδιάγραμμα μπορεί να είναι υπό κάποια αίρεση. Περιμένω να εκδικαστούν οι προσφυγές. Εφόσον δεν δικαιωθούν οι προσφεύγοντες θεωρώ ότι το χρονοδιάγραμμα το οποίο έχουμε θέσει είναι εφικτό. Φιλόδοξο, αλλά εφικτό. Τονίζω, υπό την προϋπόθεση ότι το δικαστήριο θα αποφανθεί όχι υπέρ όσων έχουν προσφύγει.

Πιστεύω, επίσης, ότι διαμορφώνεται μία άποψη στην κοινή γνώμη της Θεσσαλονίκης ότι η λύση που επιλέξαμε για το σταθμό της «Βενιζέλου» ήταν μονόδρομος. Είναι μονόδρομος. Και ότι τελικά θα εξασφαλίσουμε έναν σύγχρονο σταθμό, ο οποίος ταυτόχρονα θα είναι υπόδειγμα. Θα είναι σταθμός στην κυριολεξία μουσείο. Το έχουμε ξανακάνει εξάλλου. Το κάναμε και στο Μετρό της Αθήνας. Μπορούμε να αναδείξουμε τον πολιτιστικό μας πλούτο ταυτόχρονα με τη λειτουργία ενός υπερσύγχρονου σταθμού του Μετρό.

Από εκεί και πέρα, επιτρέψτε μου να πω ότι σε πάρα πολλά μέτωπα σε σχέση με αυτά τα οποία είχα εξαγγείλει πέρυσι έχει γίνει πολύ σημαντική πρόοδος.

Λιμένας Θεσσαλονίκης, η επέκταση 6ου προβλήτα, αναμένεται η έναρξη πολύ σύντομα της δεύτερης φάσης του διαγωνισμού, αρχές του 2021 εκτιμώ ότι θα εκδοθούν οι άδειες.

Τα ζητήματα της HELEXPO και της ανάπλασης της ΔΕΘ. Το ειδικό χωρικό σχέδιο, το οποίο θα μετατραπεί σε Προεδρικό Διάταγμα μέχρι τις αρχές Οκτωβρίου, έτρεξε με πάρα πολύ μεγάλη ταχύτητα. Ο Υφυπουργός, ο κ. Οικονόμου, ασχολήθηκε προσωπικά με όλες τις εκκρεμότητες που αφορούν ειδικά σχέδια της Θεσσαλονίκης. Και νομίζω θα είναι μια πάρα πολύ μεγάλη επιτυχία και ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός να τρέξει με βάση το χρονοδιάγραμμα το οποίο έχει ορίσει η ίδια η HELEXPO και του χρόνου τέτοια εποχή να έχουμε επιλέξει τον νικητή του διαγωνισμού, ώστε να μπορούμε να οπτικοποιήσουμε το βαθμό της παρέμβασης που θα γίνει στην πόλη.

Εξίσου μεγάλη ταχύτητα υπάρχει και για το γήπεδο του ΠΑΟΚ, για το ειδικό χωρικό σχέδιο για να μπορέσει να ξαναγίνει το γήπεδο του ΠΑΟΚ στην Τούμπα. Ένα υπερσύγχρονο γήπεδο το οποίο θα αναβαθμίσει ολόκληρη την περιοχή. 

Ο κ. Καραμανλής, ο Υπουργός Υποδομών, έχει κάνει ξεκάθαρες εξαγγελίες για το «flyover». Ο διαγωνισμός θα προκηρυχθεί εντός λίγων μηνών. Είναι πολύ πιθανόν να ξεκινήσουν τα έργα μέσα στον επόμενο χρόνο. Είναι πάρα πολύ σημαντικό έργο για να υπάρχει συνολική ανακούφιση ως προς το μεγάλο κυκλοφοριακό πρόβλημα της Θεσσαλονίκης.

Μητροπολιτικό πάρκο «Παύλου Μελά». Μίλησα με το Δήμαρχο και είναι πολύ ικανοποιημένος απ’ την πρόοδο τη οποία έχει κάνει η Κυβέρνηση ως προς την επίλυση κανονιστικών λεπτομερειών που αφορούν αυτό το εμβληματικό έργο το οποίο ενδιαφέρει συνολικά όλη τη δυτική Θεσσαλονίκη.

Δείτε την ταχύτητα με τη οποία ολοκληρώνονται τα έργα της Fraport στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης. Μπορεί να πέσαμε μέσα στην COVID, αλλά τα έργα θα είναι έτοιμα πριν το τέλος του έτους.

Και βέβαια οι παρεμβάσεις οι οποίες έχουν γίνει στον ΟΑΣΘ με την προσθήκη νέων λεωφορείων με διάφορους τρόπους. Αναγνωρίζω απόλυτα ότι υπάρχει ακόμα πρόβλημα. Αλλά επίσης ξέρω, γιατί έχω μιλήσει με αρκετό κόσμο, ότι από τη στιγμή που το μεταφορικό έργο τουλάχιστον στην περιφέρεια της πόλης εκτός του μητροπολιτικού κέντρου έχει ανατεθεί στα ΚΤΕΛ, υπάρχει πολύ μεγαλύτερη ικανοποίηση από τους χρήστες των υπηρεσιών αυτών. Kαι επιτέλους βλέπουν μια κατάσταση η οποία πήγαινε συνέχεια προς το χειρότερο να πηγαίνει προς το καλύτερο.

Και υπάρχει βέβαια και η εμβληματική επένδυση του ThessINTEC, όπου ήδη έχει παραχωρηθεί το οικόπεδο στη «Αλεξάνδρεια ζώνη καινοτομίας» και οι διαδικασίες για αυτή την εμβληματική επένδυση προχωρούν πολύ γρήγορα. Θα έλεγα ότι αυτά είναι πολλά για ένα χρόνο.

Την ίδια ταχύτητα και προσήλωση στην τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων θα επιδείξουμε και από εδώ και στο εξής.

Γ. ΡΟΥΣΤΑΣ (ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ): Πρόεδρε, σας χαιρετώ από την καρδιά του Θεσσαλικού κάμπου, τη Λάρισα. Είναι κοινά αποδεκτό ότι η ελληνική γεωργία άντεξε την περίοδο της πανδημίας, περισσότερο από κάποιους άλλους κλάδους. Και όχι μόνο άντεξε, αλλά συνεισέφερε σημαντικά στην εθνική οικονομία και στο ΑΕΠ, με τις εξαγωγές, κυρίως, προϊόντων αγροδιατροφής. Ωστόσο, και σε αυτό τον κλάδο, στον πρωτογενή τομέα, υπήρξαν επαγγέλματα που επλήγησαν από το μέτωπο του κορονοϊού, για αυτό και δημιουργήθηκε το πακέτο των 150 εκατομμυρίων ευρώ ως παροχή άμεσων ενισχύσεων για τη στήριξή τους. Αυτό λοιπόν που θέλω να ρωτήσω είναι, εάν θεωρείτε ότι το ποσό των 150 εκατομμυρίων ευρώ αρκεί ή θα πρέπει να αυξηθεί; Εφόσον όλοι συμφωνούμε ότι η ελληνική γεωργία έχει μία δυναμική, πώς σκοπεύετε να τη στηρίξετε; Θα αυξήσετε το ποσό του Προϋπολογισμού, θα έχουμε μεγαλύτερα ποσά από το Ταμείο Ανασυγκρότησης; Θα αναλάβετε κάποιες δράσεις για το κόστος παραγωγής; Υπενθυμίζω ότι οι αγρότες περιμένουν την υλοποίηση των όσων έχετε υποσχεθεί για την επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο, τη μερική μεταφορά νερού από τον Αχελώο στη Θεσσαλική πεδιάδα και ανάλογα μέτρα. 

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Καταρχάς αγρότες, όπως οι ιδιωτικοί υπάλληλοι και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, θα είναι και αυτοί ωφελημένοι από τις γενικές κυβερνητικές εξαγγελίες τις κυβερνητικές που αφορούν το 2021.

Έχετε δίκιο, υπάρχει κι ένα πακέτο 150 εκατομμυρίων, το οποίο ήδη εκταμιεύεται στοχευμένα, γιατί όπως ξέρετε υπάρχει πάντα μία εποχικότητα στον πρωτογενή τομέα, και ανάλογα με το πού προκύπτουν προβλήματα, υπάρχει και η ανάλογη υποστήριξη από το Υπουργείο. Έχει ήδη στηριχθεί η μεσαία αλιεία, η ιχθυοκαλλιέργεια, η παραγωγή σπαραγγιών, αναφέρω κάποια ενδεικτικά παραδείγματα καλλιεργητών που χρειάστηκαν στήριξη.

Από την άλλη, έχετε απόλυτο δίκιο να λέτε ότι κάποιοι τομείς, όπως ρύζι, κεράσια, οπωροκηπευτικά, πήγαν καλύτερα του αναμενομένου στη διάρκεια της πανδημίας, και αυτό δείχνει τη δυνατότητα του πρωτογενούς τομέα να μπορεί να είναι ανταγωνιστικός και σε δύσκολες συνθήκες. 

Απάντηση λοιπόν, ξεκάθαρη: Ναι, αν χρειαστεί να αυξήσουμε τον προϋπολογισμό και υπάρχουν παραπάνω ανάγκες, θα το κάνουμε. Είμαι σε διαρκή συνεννόηση με τον Υπουργό, τον κ. Βορίδη, και τους δύο Υφυπουργούς, και παρακολουθώ πολύ στενά τα ζητήματα του πρωτογενούς τομέα.

Και βέβαια το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης έχει κάνει πολύ ενδιαφέρουσες προτάσεις οι οποίες θα αξιολογηθούν στο πλαίσιο των προτάσεων που έχουμε ζητήσει από όλα τα Υπουργεία για το Ταμείο Ανάκαμψης. Διότι, όπως καταλαβαίνετε, τα ζητήματα της έξυπνης και φιλικής προς το περιβάλλον γεωργίας και του πρωτογενούς τομέα είναι στο επίκεντρο των δράσεων που μπορούν να χρηματοδοτηθούν. Είτε μιλάμε για τη μείωση του κόστους ενέργειας, για την καλύτερη διαχείριση του νερού, για την έξυπνη ψηφιακή γεωργία στην οποία νομίζω ότι μπορούμε να κάνουμε ακόμα άλματα παραγωγικότητας. Δεν έχουμε ακόμα διανοηθεί το πόσο μεγάλες ευκαιρίες ανοίγονται μπροστά μας. Και νομίζω ότι κατ’ εξοχήν οι παραγωγοί, οι αγρότες της Θεσσαλίας, που πάντα βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή της καινοτομίας και δεν δίστασαν να πειραματιστούν και να τολμήσουν, θα είναι οι πρώτοι οι οποίοι θα αγκαλιάσουν αυτή την πολιτική. 

Για το ζήτημα τώρα, επειδή μου το θίξατε, του Αχελώου, αυτής της πονεμένης ιστορίας, δεν θα τοποθετηθώ πολύ αναλυτικά. Θα πω μόνο ότι έχουμε κάποια έργα υποδομής, τη Συκιά και τη Μεσοχώρα, τα οποία είναι λίγο αδιανόητο να έχουμε ξοδέψει ως Ελληνικό Δημόσιο παραπάνω από 700 εκατομμύρια και τα έργα αυτά να κάθονται. Ειδικά το φράγμα της Μεσοχώρας το οποίο μπορεί να είναι ένα πολύ σημαντικό υδροηλεκτρικό έργο για τη ΔΕΗ είναι επιβεβλημένο και πρέπει να λειτουργήσει.

Και θα πρέπει νομίζω να ξαναδούμε στο πλαίσιο των υφιστάμενων υποδομών τη δυνατότητα μιας πολύ περιορισμένης μεταφοράς υδάτινων πόρων από τον Αχελώο προς τη Θεσσαλία, της τάξης ενδεχομένως των 250 εκατομμυρίων κυβικών. Είναι ένα ζήτημα το οποίο, όπως ξέρετε, έχει πάρα πολλές ιστορικές νομικές εκκρεμότητες. Νομίζω όμως ότι έχει έρθει η ώρα να ξαναδούμε το project Αχελώος με βάση τα σημερινά δεδομένα, τις σημερινές ανάγκες και με βάση προφανώς την ιστορία του, με μία φρέσκια ματιά.

Αλλά σίγουρα -θα το ξαναπώ- υπάρχουν παρεμβάσεις που μπορούν να γίνουν στα υφιστάμενα δίκτυα άρδευσης στη Θεσσαλία που ενδεχομένως να κοστίσουν πολύ λιγότερο και να μας επιτρέψουν να εξοικονομήσουμε πολύ νερό. Αυτό είναι κάτι το οποίο σίγουρα -και σε συνεννόηση με τον αρμόδιο Υφυπουργό, ο οποίος προέρχεται μάλιστα από την Θεσσαλία και έχει αναλάβει το ζήτημα των υποδομών που έχουν συνολικά να κάνουν με την άρδευση- θα το δούμε πολύ προσεκτικά.

ΑΓ. ΑΓΓΕΛΙΔΗΣ (ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ): Καλησπέρα, κύριε Πρόεδρε. Τα αναδρομικά των κύριων συντάξεων θα καταβληθούν μέσα στον επόμενο μήνα, από ό,τι μας είπατε. Οι έκτακτες δαπάνες για τα απαραίτητα εξοπλιστικά προγράμματα θα φρενάρουν τυχόν πρόθεσή σας για καταβολή στους συνταξιούχους των αναδρομικών για τις επικουρικές και τα δώρα; 

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Μπορώ να απαντήσω μονολεκτικά.  Όχι. Θα τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα το οποίο προσδιόρισα. Καταβολή τον Οκτώβριο των υποχρεώσεων που αφορούν τη δικαστική απόφαση για το ’15-’16 και μέχρι το τέλος του έτους οι υπόλοιπες υποχρεώσεις που έχουν προκύψει από αποφάσεις των δικαστηρίων.

Α. ΑΝΑΝΙΑΔΟΥ (ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ): Θα επιμείνω λίγο στα ελληνοτουρκικά. Σκοπεύει η Κυβέρνηση να ενημερώσει το λαό για το περιεχόμενο αυτής της γραπτής κατανόησης, συμφωνίας, που είχε γίνει με διαμεσολάβηση της Γερμανίας; Η συμφωνία αυτή παραμένει βάση για συνέχιση της διαπραγμάτευσης με την Τουρκία;  Από τι ακριβώς υπαναχώρησε η Τουρκία; Επίσης, τι ακριβώς εννοούσατε όταν στο άρθρο σας μιλούσατε για διαφορές με την Τουρκία;  Παραπέμπει σε περισσότερες από μια. Και τέλος, διευκρινίστε μας παρακαλώ για αυτή τη συμφωνία ενημερώσατε όλους τους πολιτικούς Αρχηγούς; Γιατί από το ΚΚΕ τουλάχιστον υπήρξε δημόσια τοποθέτηση ότι τέτοια ενημέρωση δεν έγινε.

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Είπα αυτά τα οποία μπορώ να πω δημόσια. Νομίζω ότι ήμουν και πολύ σαφής για το πλαίσιο όσων είχαν συμφωνηθεί, το οποίο στην ουσία ήταν μια διαδικασία, αφορούσε τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να επανέλθουμε σε διερευνητικές συζητήσεις για το ένα αντικείμενο το οποίο έχουμε να συζητήσουμε σε αυτό το επίπεδο με την Τουρκία, που αφορά την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτό ήταν το αντικείμενο αυτής της συμφωνίας. Και για το γενικότερο πλαίσιο ότι υπάρχει επιθυμία και διάθεση, αλλά δυστυχώς τότε όταν συνάντησα τους πολιτικούς αρχηγούς δεν κατέστη εφικτό να μπορέσουμε να προχωρήσουμε σε αυτή την κατεύθυνση. Βεβαίως και υπήρχε ενημέρωση όλων των πολιτικών Αρχηγών. Ο βαθμός της ενημέρωσης και ο βαθμός λεπτομέρειας επιτρέψτε μου να πω ότι αφορά τις εμπιστευτικές συζητήσεις τις οποίες κάνω εγώ ανά πάσα στιγμή με τους πολιτικούς αρχηγούς.

Από εκεί και πέρα θεωρώ ότι και σήμερα ενημέρωσα πλήρως τον ελληνικό λαό για αυτά τα οποία έχουν γίνει, και με απόλυτη διαφάνεια χειριζόμαστε πάντα τα θέματα της εξωτερικής πολιτικής.

Προφανώς -θα το ξαναπώ- υπάρχουν τεχνικές συζητήσεις οι οποίες γίνονται, οι οποίες καλό είναι να μένουν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Αυτό δεν συνιστά μυστική διπλωματία. Είναι πάγια πρακτική στη διπλωματία, πάγια. Δεν κάνουμε κάτι το οποίο δεν έχουν κάνει όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Δεν γίνεται η διπλωματία πάντα με τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ή όλα τα κόμματα να ενημερώνονται real-time για το τι συμβαίνει.

Κ. ΚΑΝΤΟΥΡΗΣ (ASSOCIATED PRESS): Κύριε Πρόεδρε, η Τουρκία έχει αναφερθεί αρκετές φορές στους πρόσφυγες και ειδικά τώρα με την απειλή των κυρώσεων αφήνουν να εννοηθεί ότι αν επιβληθούν αυτές, τότε δεν θα τους εμποδίσει να εισέλθουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πώς θα αντιμετωπίσει η Κυβέρνηση ένα τέτοιο ενδεχόμενο; Φοβάστε μία επανάληψη της κρίσης του Μαρτίου στον Έβρο; Και αν τα μέτρα, τα ειδικά μέτρα που έχουν ληφθεί στα ελληνοτουρκικά σύνορα, τα χερσαία, στρέφονται σε αυτό;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Η απάντηση δόθηκε ήδη. Δόθηκε το Μάρτιο. Αυτό το οποίο περιγράφετε ως ενδεχόμενο έγινε ήδη, και όλοι γνωρίζουν τι έγινε μετά. Η Ελλάδα υπερασπίστηκε τα σύνορά της, τα οποία είναι και σύνορα της Ευρώπης, και είχε απόλυτη πολιτική στήριξη, όχι απλά από κράτη-μέλη, αλλά από την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αυτή της την προσπάθεια. Και πρέπει να σας πω ότι τώρα είμαστε ακόμα πιο έτοιμοι, διότι έχει ήδη προκηρυχθεί -και θα αρχίσει να δρομολογείται άμεσα- το έργο του φράχτη του Έβρου, το οποίο αφορά το χερσαίο κομμάτι. Είναι η ενίσχυση του υφιστάμενου φράχτη και καινούργιος φράχτης στο χερσαίο κομμάτι, εκεί δηλαδή που δεν είναι σύνορα το ποτάμι, ο Έβρος. Είναι κάτι για το οποίο είχα δεσμευτεί, είναι κάτι το οποίο γίνεται, είναι μία «εργολαβία» στην οποία συμμετέχουν όλες οι μεγάλες ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες. Είναι μία στήριξη, κιόλας, συνολική και στην ευαίσθητη περιοχή του Έβρου.

Αυτό το οποίο έγινε, αν ξανά γινόταν, θα είχε ακριβώς την ίδια απάντηση: Απέτυχε την πρώτη φορά, θα αποτύγχανε και αν πρόκειται να ξαναγίνει. Δεν εκτιμώ, όμως, ότι θα γίνει κάτι τέτοιο. Πιστεύω ότι ένας από τους λόγους που ότι όλοι πρέπει να επιδιώκουμε και τη συνολική εξομάλυνση των σχέσεων με την Τουρκία, είναι ότι πρέπει να επανέλθουμε στον πυρήνα της δήλωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης της Τουρκίας του ’16, και γιατί όχι και να τον βελτιώσουμε. Θέλω να θυμίσω ότι η δήλωση αυτή προέβλεπε επιστροφές στην Τουρκία από τα νησιά, οι οποίες προφανώς τους τελευταίους μήνες έχουν σταματήσει να γίνονται. Άρα, θεωρώ ότι θα υπάρχει αμοιβαίο όφελος, εάν μπορέσουμε να δώσουμε συνέχεια σε αυτή την αποκλιμάκωση και μπορέσουμε να συζητήσουμε με την Τουρκία και για το προσφυγικό, για το πώς μπορούμε να ενεργοποιήσουμε και πάλι αυτή τη συμφωνία.

Ουδέποτε έκρυψα ότι η Τουρκία παίζει ρόλο στο προσφυγικό, αλλά ουδέποτε επίσης έκρυψα το γεγονός ότι δεν πρόκειται να εκβιαστούμε και να δεχθούμε τέτοιου είδους απειλές να σταλούν ταλαιπωρημένοι, δυστυχισμένοι άνθρωποι στην Ευρώπη για να εξυπηρετηθούν γεωπολιτικά συμφέροντα. Νομίζω ότι όλοι έχουν καταλάβει ποια είναι η στάση μας, ποια είναι η αποφασιστικότητά μας, το αποδείξαμε. Και βέβαια τα έργα στον Έβρο είναι μία θωράκιση μακράς πνοής συνολικά για την Πατρίδα μας και θα έχουν ολοκληρωθεί εντός του επόμενου οκταμήνου.

B. ΠΛΑΚΑΣ (TV100): Καλησπέρα, κύριε Πρόεδρε. Έχετε δεχτεί πολλές ερωτήσεις για τα ελληνοτουρκικά. Θέλω να σας θέσω ένα άλλο εθνικό θέμα ή μάλλον να το προσεγγίσω διαφορετικά, είναι για την Κυβέρνησή σας, για εσάς, ανοιχτό εθνικό θέμα το θέμα της ονομασίας του βόρειου γείτονά μας ή έκλεισε και για εσάς οριστικά μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών. Και επίσης με τον κ. Ζάεφ μπορεί να ξανασυναντηθείτε; Έχω την αίσθηση πως την τελευταία φορά που βρεθήκατε εδώ στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο του Summit τον περασμένο Νοέμβριο, σας είχε απευθύνει μάλιστα και πρόσκληση για επίσκεψη στη χώρα του.

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Το ζήτημα αυτό έχει κλείσει από τη στιγμή που η Ελλάδα έχει κυρώσει μια διεθνή συμφωνία. Έχουμε εκφράσει επανειλημμένως τις επιφυλάξεις μας, αλλά έχουμε πει κιόλας ότι η Ελλάδα είναι κράτος δικαίου και σέβεται διεθνείς κυρωμένες συμφωνίες. Άρα το ζήτημα αυτό, ναι, έχει κλείσει.

Αυτό που δεν έχει κλείσει είναι η σωστή εφαρμογή μιας -κατά την άποψή μας- προβληματικής συμφωνίας. Και εφόσον έχουμε επιφυλάξεις ή ζητήματα τα οποία πρέπει να εγείρονται με τον κ. Ζάεφ ή τον όποιο είναι Πρωθυπουργός στη Βόρεια Μακεδονία, αυτό είναι κάτι το οποίο προφανώς και θα το συζητήσουμε. Και, ναι, συζητάμε με τον κ. Ζάεφ. Ο κ. Ζάεφ θα είναι μάλιστα στην Αθήνα στο πλαίσιο του Συνεδρίου του Economist σε τρεις ημέρες από τώρα, όπως θα είναι και ο Πρωθυπουργός της Αλβανίας και θα τους συναντήσω και τους δύο.

Έχουμε ζητήματα να συζητήσουμε. Είμαστε γείτονες. Εάν υπάρχουν, όπως σας είπα, συγκεκριμένα ζητήματα τα οποία μας απασχολούν, θα τα συζητήσουμε καλή τη πίστη μαζί του. Αλλά βεβαίως και θα συζητήσω και με τον κ. Ζάεφ και με τον κ. Ράμα, με τον οποίο επίσης έχουμε μία σειρά από εκκρεμότητες, ειδικά μετά την απόφαση για την επέκταση των χωρικών υδάτων. Θα πρέπει να ξαναδούμε πώς μπορούμε να επανενεργοποιήσουμε την προσπάθεια, η οποία δυστυχώς -όχι με δική μας υπαιτιότητα, με υπαιτιότητα της Αλβανίας- δεν είχε καταλήξει σε επίτευξη της συμφωνίας για Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη με την Αλβανία. Ένα ζήτημα το οποίο θα συζητήσω και μαζί του.

Η Ελλάδα πρέπει να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στα Βαλκάνια. Και θα έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στα Βαλκάνια. Είναι η πιο ισχυρή οικονομία, είναι η πιο ισχυρή χώρα στην περιοχή μας και αυτό το ρόλο θα τον παίξουμε όσο καλύτερα μπορούμε, πάντα προς όφελος των εθνικών συμφερόντων αλλά και των ελληνικών επιχειρήσεων οι οποίες δραστηριοποιούνται με πολύ μεγάλη επιτυχία στην ευρύτερη βαλκανική.

B. ΣΤΑΣΙΝΟΥ (ΒΗΜΑ τηλεόραση των Ιωαννίνων): Καλησπέρα σας κύριε Πρόεδρε, καλησπέρα σε όλους από την πρωτεύουσα της Ηπείρου τα Ιωάννινα και τον τηλεοπτικό σταθμό «ΒΗΜΑ». Κύριε Πρόεδρε, βρίσκεστε πολύ συχνά στην περιοχή μας και χαιρόμαστε πολύ κάθε φορά που βρίσκεστε εδώ, γνωρίζετε και ενημερώνεστε από πρώτο χέρι για τα προβλήματα που απασχολούν αυτή τη γωνιά του χάρτη. Τελευταία φορά μάλιστα, κύριε Πρόεδρε, βρεθήκατε στα Τζουμέρκα, βρεθήκατε στα Πράμαντα όπου τυχαίνει τα Τζουμέρκα μάλιστα να είναι ένας ευλογημένος τόπος και τόπος καταγωγής μου. Γνωρίζετε, λοιπόν, τα ζητήματα. Θέλω, κύριε Πρόεδρε, να σας ζητήσω να είστε εσείς εκείνος που θα καταφέρει να αλλάξει τη θέση της Ηπείρου στον ευρωπαϊκό χάρτη. Κύριε Πρόεδρε, εδώ στα Γιάννενα συναντιούνται δύο πολύ μεγάλα οδικά δίκτυα.  Η Ιόνια οδός και η Εγνατία οδός.  Δυστυχώς η Ιόνια οδός δεν φτάνει μέχρι την Κακαβιά αλλά ούτε μέχρι τα παράλια της Ηπείρου. Κύριε Πρόεδρε, χωρίς φυσικό αέριο πως θα έλξουμε επενδύσεις; Και βεβαίως, επειδή άκουσα πολύ προσεκτικά την ομιλία σας εχθές, αναφερθήκατε σε πολλές περιοχές λέγοντας ότι απαιτούνται ειδικά αναπτυξιακά κίνητρα. Αυτά τα αναπτυξιακά κίνητρα θα βοηθούσαν σε κάθε περίπτωση την Ήπειρο, θα βοηθούσαν το ακριτικό Πωγώνι λόγω της ιδιαίτερης που έχει. Για να κερδίσουμε το στοίχημα της ανάπτυξης στην οποία θέλω να πιστεύω ότι θα επενδύσετε και εσείς, άλλωστε ήταν πάντα μέσα στον προεκλογικό σας λόγο και βεβαίως με αυτό τον τρόπο θα καταφέρουμε, είμαι σίγουρη, με αυτά τα ειδικά αναπτυξιακά κίνητρα να αμβλύνουμε λιγάκι και να καταφέρουμε να μειώσουμε τους δείκτες της ανεργίας στην Ήπειρο που σύμφωνα και με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ είναι δραματική.

Κύριε. Πρόεδρε, θα ήθελα να αναλάβετε μια δέσμευση για την Ήπειρο, έβαλα όσο πιο γρήγορα μπορούσα τα ζητήματα να τα υπενθυμίσω σε ολόκληρη την Ελλάδα και θα σας παρακαλούσα πολύ να είστε εκείνος που θα αλλάξει τη μοίρα της Ηπείρου με αποτέλεσμα να  «ξεσκαλώσουμε» επιτέλους από τις τελευταίες θέσεις.

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Ευχαριστώ για την ερώτησή σας και για την υπενθύμιση του προσωπικού μου ενδιαφέροντος για την Ήπειρο, την οποία αγαπώ πολύ και επισκέπτομαι συχνά. Πιστεύω ότι σύντομα θα μπορέσω να επιστρέψω για να κάνουμε κάποιες πιο συγκεκριμένες εξαγγελίες και για το κομμάτι της σύνδεσης της Πρέβεζας με την Ιόνια Οδό, αλλά και της επέκτασης της Ιονίας Οδού προς την Κακαβιά.  Μου αρέσει να μιλάω συγκεκριμένα όταν είμαστε έτοιμοι να πούμε συγκεκριμένα πράγματα. Από εκεί και πέρα, αυτό το οποίο μπορώ να πω γενικά είναι ότι η Ήπειρος θα είναι μεγάλη ωφελημένη μιας αναπτυξιακής προσέγγισης και στρατηγικής που θα αναδεικνύει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδος στον πρωτογενή τομέα, στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, στον ποιοτικό τουρισμό 12 μήνες το χρόνο, στη δυνατότητα της Ηπείρου, και ειδικά της Ηγουμενίτσας να παίξει ένα ρόλο logistics, στη δυνατότητα των Ιωαννίνων -και γιατί όχι των άλλων μεγάλων πόλεων- να είναι κέντρα έρευνας και απασχόλησης στην ευρύτερη περιοχή. Συνομιλώ συχνά με τον Περιφερειάρχη και γνωρίζω το ενδιαφέρον και το πάθος του για την Ήπειρο. Έχουν γίνει αρκετά πράγματα, θα γίνουν πολλά περισσότερα. Ενδεικτικά, αναφέρω ένα ζήτημα το οποίο απασχολεί ιδιαίτερα την περιοχή σας. Νομίζω ότι με τις παρεμβάσεις που έχουμε κάνει για να αντιμετωπίσουμε τις παράνομες ελληνοποιήσεις γάλατος, λύθηκε ένα μεγάλο ζήτημα το οποίο αφορά τους πολλούς ντόπιους παραγωγούς, και αυτό ήδη μεταφράζεται σε καλύτερες τιμές για την ορεινή κτηνοτροφία, την οποία τόσο θέλουμε να στηρίξουμε.

ΣΤ. ΠΕΤΣΑΣ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε. Έχουμε ξεπεράσει τις 2,5 ώρες, υπάρχουν αρκετοί ακόμη συνάδελφοι που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για ερώτηση και διά ζώσης και μέσω τηλεδιάσκεψης. Με την άδεια σας να προχωρήσουμε ή αν θέλετε να πάρουμε τις επόμενες 4-5 ερωτήσεις.

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Να πάρουμε 5 ερωτήσεις ακόμα; Είχαμε πει ότι θα προσπαθήσουμε να μείνουμε στις 2 ώρες, αλλά φαντάζομαι ότι αυτό ήταν αδύνατον να τηρηθεί, οπότε θα έλεγα 5 ερωτήσεις ακόμα είναι μία χαρά.

ΣΤ. ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ (ΡΑΔΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ): Καλησπέρα, και ευχαριστώ για την υπομονή σας, κύριε Πρόεδρε. Σας άκουσα να λέτε προηγουμένως μερικά πολύ ενδιαφέροντα πράγματα για τα ελληνοτουρκικά. Δυστυχώς, θα γυρίσουμε εκεί, όπως καταλαβαίνετε, η ανησυχία όλων μας είναι πολύ μεγάλη. Είπατε ότι δεν θα μπούμε σε μία «κούρσα» εξοπλισμών, και είπατε επίσης ότι υπολογίζουμε τις αντοχές της οικονομίας. Είναι μετρημένα, είπατε, τα πράγματα. Παρ’ όλα αυτά, όμως, αναλογίζομαι πώς είναι δυνατόν να υποστηρίξει κανείς στρατηγικές επιλογές της χώρας, ιδιαίτερα όταν η άλλη πλευρά είναι τόσο επιθετική, «γαλάζια πατρίδα», οι κινήσεις του Oruc Reis και άλλα. Μάλιστα, με την ευκαιρία της παρουσίας της Προέδρου της Δημοκρατίας στο Καστελόριζο, αναρωτιέμαι πώς η ελληνική πλευρά θα στηρίξει την επήρεια του Καστελορίζου στη συνολική διευθέτηση, βλέποντας τα πράγματα ως έχουν σήμερα;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Η επιθετικότητα της Τουρκίας τους τελευταίους μήνες, αλλά όχι μόνο, είναι δεδομένη. Απαντήσαμε και σε θεωρίες που προβάλλουν ανυπόστατες συνδιεκδικήσεις σε χάρτες και σε μία όλη ρητορική η οποία συχνά παρέπεμπε στο παρελθόν και ήταν υπερβολικά έντονη, τολμώ να πω σχεδόν πολεμοχαρής. Και είπα ξεκάθαρα ότι εγώ δεν απαντώ με αυτή τη ρητορική. Και θα επιμείνω. Εύχομαι να μη χρειαστεί να ξαναπεράσουμε από μία τέτοια φάση έντασης. Αλλά η απάντησή μας θα είναι πάντα η ίδια. Είμαστε σοβαροί, υπεύθυνοι, κάνουμε σοβαρή διπλωματία, έχουμε το Διεθνές Δίκαιο με το μέρος μας και ναι στηρίζουμε την αποτρεπτική δυνατότητα των Ενόπλων Δυνάμεων και βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Επιτρέψτε μου να μην μπω σε καμία τεχνική συζήτηση που αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπίσουμε το ζήτημα της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης για λόγους τους οποίους νομίζω ότι αντιλαμβάνεστε απόλυτα.

Κ. ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ (ΑΥΓΗ): Καλησπέρα σας, κύριε Πρόεδρε. Στην χθεσινή σας ομιλία συνδέσατε την επαναφορά της εμπιστοσύνης, ειδικά των νέων στο ασφαλιστικό σύστημα, με την εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος στην επικουρική ασφάλιση, όπως προτάσσει άλλωστε και το πόρισμα Πισσαρίδη. Πριν λίγες εβδομάδες ο οικονομικός σας σύμβουλος, ο κ. Πατέλης, συμπύκνωσε τον κυβερνητικό προσανατολισμό στη φράση «να πάψει το κράτος να παίρνει τα λεφτά των νέων και να τα δίνει στους ηλικιωμένους». Υπό αυτό το πρίσμα, πώς θα καταβάλλονται οι επικουρικές στους σημερινούς συνταξιούχους, αφού οι σημερινές εισφορές πληρώνουν τις σημερινές συντάξεις; Πόσο θα κοστίσει στα ασφαλιστικά ταμεία η ιδιωτικοποίηση της επικουρικής ασφάλισης και πώς θα καλυφθούν τα σχετικά ελλείμματα; Και σε κάθε περίπτωση, κύριε Πρόεδρε, πώς θα διασφαλιστούν οι εισφορές του νέου ασφαλισμένου αν χρεοκοπήσει, ο μη γένοιτο, η ιδιωτική εταιρεία που τις διαχειρίζεται;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Είναι εύλογα τα ερωτήματα τα οποία θέτετε και νομίζω ότι σε ένα βαθμό υποδηλώνουν και το γεγονός ότι συνολικά στην κοινή γνώμη δεν έχει γίνει μία αναλυτική επεξηγηματική συζήτηση για το τι εννοούμε με την κεφαλαιοποιητική διάσταση του δεύτερου πυλώνα της επικουρικής ασφάλισης. Κατ’ αρχάς, θέλω να ξεκαθαρίσω ότι αυτό το οποίο εισηγείται η «Επιτροπή Πισσαρίδη» και θα εισηγηθούμε και εμείς δεν είναι κάτι το οποίο ανακαλύψαμε εμείς. Είναι λίγο-πολύ κοινός τόπος στα πιο πολλά ευρωπαϊκά ασφαλιστικά συστήματα.

Ο πρώτος πυλώνας -η κύρια σύνταξη- παραμένει αμιγώς αναδιανεμητική.  Αυτό το οποίο συζητάμε είναι σε ποιο βαθμό για τους νέους εργαζόμενους μπορούμε να δημιουργήσουμε έναν πραγματικό «κουμπαρά» όπου οι επικουρικές τους εισφορές θα αθροίζονται, θα τοκίζονται, θα επενδύονται, έτσι ώστε ο κάθε νέος εργαζόμενος να γνωρίζει ότι τουλάχιστον ως προς το κομμάτι της επικουρικής σύνταξης έχει ένα ταμείο, έναν «κουμπαρά» στην άκρη που θα του προσφέρει μια ασφάλεια όταν με το καλό βγει στη σύνταξη.

Εάν ρωτήσετε σήμερα νέους θα σας πουν ότι «δεν πιστεύουμε ότι θα πάρουμε ποτέ σύνταξη». Και αυτό δημιουργεί ένα μέγιστο ζήτημα εμπιστοσύνης στο ασφαλιστικό σύστημα και στην αποταμιευτική στήριξη συνολικά. Πέραν τούτου αυτό θα δημιουργούσε ένα σημαντικό κεφάλαιο το οποίο θα μπορούσε να επενδυθεί με πολύ συγκεκριμένες προδιαγραφές στην Πατρίδα μας, σε μια εποχή όπου χρειαζόμαστε επενδυτικά κεφάλαια. 

Θέλω, επίσης, να τονίσω ότι δεν είναι καθόλου δεδομένο αυτό το οποίο περιγράφω ότι η διαχείριση αυτών των κεφαλαίων θα γίνει από τον ιδιωτικό τομέα. Θα μπορούσε να γίνει. Ότι θα γίνει με δημόσια εποπτεία είναι δεδομένο.  Αλλά δεν είναι επίσης δεδομένο ότι θα γίνει κατ΄ ανάγκη από τον ιδιωτικό τομέα.  Είναι ένα αντικείμενο το οποίο είναι ανοιχτό προς συζήτηση.

Ως προς δε το εύλογο ζήτημα το οποίο θέτετε τη μεταβατικότητα, σας διαβεβαιώνω ότι καμία σύνταξη δεν πρόκειται να ακουμπήσουμε. Το αντίστοιχο πρόβλημα το έχουν αντιμετωπίσει και άλλα συστήματα και υπάρχουν έξυπνοι τρόποι να κάνεις αυτή τη μετάβαση πολύ σταδιακά χωρίς να σου λείψουν πόροι από τις σημερινές συντάξεις. Εγγυώμαι προσωπικά ότι καμία σύνταξη δεν πρόκειται να κοπεί.

Αυτά λοιπόν θα τα συζητήσουμε και νομίζω πρέπει να τα συζητήσουμε καλοπροαίρετα με διάθεση να βάλουμε κάτω όλα τα επιχειρήματα και να εξηγηθούν όλες οι απόψεις, να αποφεύγουμε ακραίους τίτλους που περιγράφουν αυτό το οποίο κάνουμε με χαρακτηρισμούς οι οποίοι δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Σε κάθε περίπτωση επειδή αυτό αποτελεί δέσμευσή μας, το δουλεύει πολύ μεθοδικά ο Υφυπουργός ο κ. Τσακλόγλου και είναι μια πρόταση νόμου η οποία θα τεθεί σε διαβούλευση και θα κατατεθεί στη Βουλή πριν το τέλος του έτους.

Γ. ΝΕΟΧΩΡΙΤΗΣ (ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ - ΚΑΡΦΙΤΣΑ): Καλησπέρα κύριε Πρόεδρε.  Καθώς έχουν εξαντληθεί τα περισσότερα θέματα θα κάνω μια ερώτηση ορμώμενη από αυτά που είπατε. Δυο φορές αναφερθήκατε σε αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου. Θα ήθελα να ξέρω προς ποια κατεύθυνση θα γίνει αυτή η αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου; Και επειδή αναφερθήκατε και στην ύφεση και είπατε ότι αυτή δεν είναι «ύφεση Μητσοτάκη», ωστόσο εσείς θα την διαχειριστείτε ως Κυβέρνηση, θα ήθελα να μάθω ποια είναι τα εργαλεία της Κυβέρνησης για την ανάσχεσή της; 

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Ως προς το δεύτερο ερώτημα, τα εργαλεία είναι αυτά τα οποία παρουσιάσαμε χθες και όλα αυτά τα οποία έχουμε κάνει αυτούς τους 7 μήνες που αντιμετωπίζουμε την κρίση του κορονοϊού. Και θέλω να επαναλάβω ότι αυτή η πολιτική είχε αποτέλεσμα. Είχε αποτέλεσμα στο βαθμό που δεν επιβεβαιώθηκαν οι χειρότερες προβλέψεις για τη χώρα. Διότι, οι προβλέψεις ήταν ότι η Ελλάδα θα ήταν πρωταγωνίστρια στην ύφεση, τουλάχιστον στο πρώτο εξάμηνο. Αυτό δεν έχει επιβεβαιωθεί, είμαστε κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ελπίζουμε η πορεία να είναι αντίστοιχη και στα υπόλοιπα δύο εξάμηνα, μέχρι που να βγούμε από αυτή την μεγάλη περιπέτεια.

Για το παραγωγικό μοντέλο, έχουμε μιλήσει πολλές φορές, τις κατευθύνσεις τις δίνει και το ίδιο το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης. Θέλουμε έμφαση σε ιδιωτικές και σε δημόσιες επενδύσεις, με κύριους άξονες την «πράσινη» οικονομία, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την προώθηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας μας, στα οποία αυτοί οι δύο οριζόντιοι άξονες θα πρέπει να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο.

Όταν θα συζητήσουμε το καινούργιο νομοσχέδιο που θα ψηφιστεί πολύ σύντομα για τη χωροταξία, λαμβάνουμε υπόψη την ανάγκη να στηρίξουμε περισσότερο την οργανωμένη δόμηση, διότι αυτή είναι πιο φιλική προς το περιβάλλον σε σχέση με την τελείως άτακτη, εκτός σχεδίου δόμηση. Δεν είναι εύκολες αποφάσεις αυτές που καλούμαστε να πάρουμε, πλην όμως είναι αποφάσεις που μακροπρόθεσμα θα είναι ωφέλιμες για το περιβάλλον. Άρα, θα πρέπει να ξέρουμε ότι αυτοί οι άξονες διαπνέουν συνολικά την πολιτική μας. Θέλουμε να εξάγουμε περισσότερα. Και για να εξάγουμε περισσότερα, χρειαζόμαστε ένα συγκριτικό πλεονέκτημα. Κι επειδή δύσκολα θα είναι πλεονέκτημα κόστους, πρέπει να είναι πλεονέκτημα ποιότητος. Καλό παράδειγμα είναι τα αγροτικά προϊόντα  για τα οποία μιλήσαμε πριν. Θέλουμε να στηρίξουμε και τη βιομηχανία, έτσι ώστε να είναι ανταγωνιστική,  να μπορεί να παράγει προϊόντα τα οποία θα στηρίζονται στην καινοτομία και θα έχουν σημαντική προστιθέμενη αξία. Γι’ αυτό και δώσαμε τόσα πολλά φορολογικά κίνητρα για την καινοτομία και την έρευνα, διότι αν περιμένουμε ότι θα ανταγωνιστούμε χώρες με πολύ χαμηλότερο εργατικό κόστος, μόνο στηριζόμενοι στο κόστος, δε θα πετύχουμε στη στρατηγική μας. Άρα, θέλουμε ποιότητα, καινοτομία, εξωστρέφεια και πάντα προσήλωση στους δύο βασικούς άξονες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που είναι η προστασία του περιβάλλοντος και η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, η ψηφιοποίηση και οι δυνατότητες που μας δίνει η τεχνολογία.

Γ. ΜΠΑΝΑΤΣΑΣ (TRT): Καλησπέρα, κύριε Πρόεδρε. Θέλω να σας ρωτήσω το εξής: Πέρσι τον Δεκέμβριο συγκεκριμένα είχατε επισκεφθεί τα εργοτάξια της Ε65 στην περιοχή της Κεντρικής Ελλάδας. Είναι ο αυτοκινητόδρομος Κεντρικής Ελλάδας, όπως ξέρετε. Το κεντρικό του τμήμα έχει ήδη ολοκληρωθεί και χρησιμοποιείται. Στο νότιο τμήμα, η κατασκευή του  βρίσκεται τώρα σε πλήρη εξέλιξη και υπάρχει και το βόρειο τμήμα, το δυσκολότερο ίσως τμήμα, αλλά και αυτό που θα συνδέσει ουσιαστικά όλη την Κεντρική Ελλάδα με την Εγνατία. Είχατε πει πέρσι, λοιπόν, ότι θα βρεθεί λύση και για το βόρειο τμήμα. Υπάρχει κάποια εξέλιξη που μπορείτε σήμερα να μας ανακοινώσετε;  Και αν μου επιτρέπετε, αν και η ώρα έχει περάσει, σας ρώτησε πριν συνάδελφος για το αγροτικό πετρέλαιο, δεν κατάλαβα, ίσως να μην το άκουσα εγώ, υπάρχει κάποια σκέψη στην Κυβέρνηση να επανέλθει;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Για το δεύτερο ερώτημά σας δεν έχω κάτι ακόμα να ανακοινώσω, συγκεκριμένο. Για τον Ε65 πέρσι είχα εκφράσει την προσδοκία μου. Φέτος μπορώ να σας πω με πολύ μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι θα πετύχουμε να πάρουμε την τελική έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της DIGICOM, για να μπορέσει να προχωρήσει το έργο. Έχω μιλήσει ο ίδιος προσωπικά δύο φορές με την κ. Vestager για το ζήτημα αυτό γιατί θεωρώ το έργο εξαιρετικά σημαντικό για την Θεσσαλία, για την Δυτική Μακεδονία. Και πρέπει να σας πω ότι και η όλη πολιτική της απολιγνιτοποίησης αυξάνει ακόμα περισσότερο τη σημασία του έργου για να σπάσει και η απομόνωση της Δυτικής Μακεδονίας, τουλάχιστον ως προς την πρόσβασή της με την Κεντρική και τη Νότια Ελλάδα. Άρα, σήμερα μπορώ να σας πω με πολύ μεγαλύτερη σιγουριά ότι θα πάρουμε την έγκριση της DIGICOM. Ήταν πάρα, πάρα, πολύ δύσκολο να πειστεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μας δώσει την έγκριση. Είναι ένα έργο ύψους σχεδόν 450 εκατομμυρίων. Άπαξ και πάρουμε την έγκριση μπορεί να ξεκινήσει πολύ γρήγορα. Και είναι το τελευταίο παζλ που μας λείπει πια ως προς την ολοκλήρωση των αυτοκινητοδρόμων της Ηπειρωτικής Ελλάδος. Και σήμερα μπορώ να σας πω με πολύ μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι το έργο αυτό θα προχωρήσει.

ΣΤ. ΠΕΤΣΑΣ: Τελευταία ερώτηση από τον κ. Πασίση από το «thepresident.gr» και θα ήθελα με αυτή την ευκαιρία να ευχαριστήσω πάρα πολύ και όλη την τεχνική προετοιμασία η οποία έχει γίνει για να μπορέσουμε να έχουμε αυτή τη σύνδεση με τηλεδιάσκεψη με διάφορες περιοχές της χώρας μας προκειμένου να τεθούν αυτές οι ερωτήσεις. Κύριε Πασίση, έχετε το λόγο.

Κ. ΠΑΣΙΣΗΣ (THEPRESIDENT.GR): Σας ευχαριστώ πολύ. Κύριε Πρόεδρε, μία από τις βασικές προεκλογικές εξαγγελλίες σας, ήταν ότι θα καθαρίσετε τα Εξάρχεια και η πλατεία θα αποδοθεί ασφαλής στους κατοίκους της. Στην αρχή της θητείας σας έγιναν κάποιες προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση. Το τελευταίο διάστημα, όμως, τα φαινόμενα ανομίας -κυρίως στον Δήμο της Αθήνας- έχουν κάνει την εμφάνισή τους εκ νέου. Επί παραδείγματι, πριν από λίγες ημέρες η Πλατεία Βικτωρίας είχε καταληφθεί από μετανάστες, με αποτέλεσμα να γίνει απλησίαστη. Κύριε Πρόεδρε, τι έχετε να πείτε στους κατοίκους αυτών των περιοχών που φοβούνται να βγουν από τα σπίτια τους; Έχετε κάποιο σχέδιο που μπορεί να υλοποιηθεί άμεσα; 

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Η μάχη για την αποκατάσταση της τάξης και την τήρηση του νόμου είναι συνεχής. Επιτρέψτε μου μία προσωπική διαπίστωση. Η εικόνα στην Αθήνα είναι πολύ-πολύ καλύτερη από αυτή που παραλάβαμε πριν από ένα χρόνο. Θυμάμαι κάθε Παρασκευή να βγαίνουν από τα Εξάρχεια κουκουλοφόροι και να πετάνε μολότοφ στην κλούβα των ΜΑΤ, η οποία ήταν στη Χαριλάου Τρικούπη. Αυτό δεν συμβαίνει σήμερα. Δεν λέω ότι όλα έχουν διορθωθεί, αλλά σίγουρα η κατάσταση στην περιοχή είναι  πολύ- πολύ καλύτερη από αυτή που ήταν πριν από ένα χρόνο. Βοηθάει το γεγονός ότι έχουν προσληφθεί 1.500 αστυνομικοί, με γρήγορες διαδικασίες, είναι  ήδη στο δρόμο, κυρίως με μηχανοκίνητη παρουσία και νομίζω ότι η συνολική εικόνα σήμερα στην Αθήνα εμπνέει μία ασφάλεια και μία σιγουριά. Υπάρχει η αστυνομία στο δρόμο, αλλά δεν αντιμετωπίζονται τα προβλήματα αυτά από τη μία στιγμή  στην άλλη. 

Τώρα, το δεύτερο ζήτημα το οποίο θίξατε, δεν είναι ένα ζήτημα κατά ανάγκη το οποίο έχει να κάνει με την ασφάλεια ή την παραβατικότητα έτσι όπως την γνωρίζαμε. Γνωρίζετε καλά ότι εκδίδονται πια πολύ περισσότερες αποφάσεις ασύλου και ότι υπάρχουν πολλά προγράμματα από την Ελληνική Πολιτεία, τα οποία για τους ανθρώπους αυτούς οι οποίοι δικαιούνται προστασίας. Και μπορούν αυτοί οι άνθρωποι να ενταχθούν στα προγράμματα αυτά ως ένα πρώτο βήμα για να μπορέσουν, ενδεχομένως, να δρομολογήσουν και την πιο μόνιμη παρουσία τους στην Ελλάδα. Αυτό ίσως είναι  κάτι το οποίο δεν έχει γίνει απόλυτα κατανοητό από όλους. Σε κάθε περίπτωση, όμως αντιμετωπίζουμε κάθε πρόβλημα εν τη γενέσει του και πιστεύω με αρκετή αποτελεσματικότητα.

Να ευχαριστήσω και εγώ, καθώς τελειώνουμε κ. Πέτσα, το τεχνικό επιτελείο. Καταλαβαίνω ότι είχαμε κάποια πολύ ωραία γραφικά τα οποία εγώ δυστυχώς δεν μπόρεσα να δω, αλλά νομίζω ότι αυτή τη δυνατότητα να μπορούμε να συνδεόμαστε και με διαφορετικά μέρη της Ελλάδος χωρίς να απαιτείται φυσική παρουσία, ας την κρατήσουμε ενδεχομένως ως ένα καλό προηγούμενο και για επόμενες αντίστοιχες συνεντεύξεις.

ΣΤ. ΠΕΤΣΑΣ: Ευχαριστούμε κύριε Πρόεδρε. Μετά από σχεδόν τρεις ώρες ολοκληρώνεται και αυτή η διαφορετική συνέντευξη Τύπου. Σας ευχαριστώ πολύ για τη συμμετοχή σας.