Σημαντικές ανακαλύψεις που αλλάζουν την ιστορία της Νάξου φέρνει στο φως η αρχαιολογική έρευνα στη Στελίδα, η οποία θεωρείται η παλαιότερη αρχαιολογική θέση στις Κυκλάδες και χρονολογείται τουλάχιστον 100.000 έτη πριν από σήμερα. Εκεί εντοπίζεται η πρώτη χρήση της Ναξιακής σμύριδας και η πρώτη απόδειξη Νεάντερνταλ στις Κυκλάδες. Επίσης, η πρώιμη δραστηριότητα του Homo sapiens στη Στελίδα υποδηλώνει ότι ορισμένοι πρώτοι σύγχρονοι άνθρωποι εισήλθαν στην Ευρώπη μέσω του Αιγαίου Πελάγους.
Τα συμπεράσματα από τις έρευνες και την ανασκαφή στη Στελίδα παρουσίασε ο Καθηγητής Τρίσταν Κάρτερ, σε εκδήλωση που διοργάνωσε σε συνεργασία με τον Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, στη Σχολή Ουρσουλινών, στις 14 Απριλίου.
Η Στελίδα αποτέλεσε αντικείμενο έρευνας αρχικά Γάλλων αρχαιολόγων το 1981. Αν και οι πρώτες θέσεις ανθρώπινης παρουσίας εντοπίζονταν μέχρι τώρα περίπου 7.000 χρόνια πριν, στη Γρόττα και στο Σπήλαιο του Ζα, οι Γάλλοι και εν συνεχεία οι αρχαιολόγοι Όλγα Φιλανιώτου και Ειρήνη Λεγάκη επισήμαναν ανθρώπινη δραστηριότητα στη Στελίδα, την οποία ανήγαγαν στην παλαιολιθική περίοδο (40.000 χρόνια πριν από σήμερα).Το 2013, το Καναδικό Ινστιτούτο με επικεφαλής τον Τρίσταν Καρτερ σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων ξεκίνησαν νέες έρευνες στην περιοχή της Στελίδας. Τα δύο πρώτα χρόνια αφιερώθηκαν στη χαρτογράφηση της γεωλογίας της περιοχής και της κατανομής των λίθινων εργαλείων στην επιφάνεια του λόφου της Στελίδας.
Κατά τη διάρκεια της χαρτογράφησης συλλέχθηκαν περίπου 30.000 αρχαιολογικά ευρήματα από την επιφάνεια του εδάφους. Ακολούθησε η ανασκαφική έρευνα για να εξασφαλιστούν οι απόλυτες χρονολογήσεις. Έτσι, από την κορυφή της Στελίδας έως την παραλία διανοίχτηκαν αρκετές τομές, οι οποίες έφτασαν σε βάθος έως και 4 μέτρα, όπου εντοπίστηκαν κυρίως λίθινα εργαλεία (περίπου 270.000 αντικείμενα).
Ειδικότερα, τα αρχαιότερα ευρήματα που εντοπίστηκαν ανάγονται στην κατώτερη παλαιολοθική περίοδο (έως 250.000 χρόνια πριν από σήμερα). Πρόκειται για χειροπελέκεις που κατασκευάστηκαν πιθανόν από τον Homo heidelbergensis (Χαϊδελβέργειος Άνθρωπος). Ενώ τα περισσότερα από τα εργαλεία είναι κατασκευασμένα από τοπικό πυριτόλιθο, έχουν βρεθεί και κάποια από σμύριδα της βορειοδυτικής Νάξου, που αποτελεί την πρωιμότερη χρήση του ναξιακού πετρώματος.
Επίσης, εντοπίστηκαν αρκετά όπλα και εργαλεία τύπου Levallois, η οποία ήταν τεχνική αποκλειστικά των Νεάντερνταλ, γεγονός που υποδεικνύει την ύπαρξή τους στη Στελίδα πριν από 40.000 – 130.000 έτη (Μέση Παλαιολιθική).
Σε κάποιες τομές εντοπίσθηκαν εστίες, στις οποίες βρέθηκαν θραύσματα από καμένα οστά ζώων και φυτά, κατάλοιπα που μπορούν να δώσουν χρήσιμες πληροφορίες στους αρχαιολόγους.
Η μεγαλύτερη δραστηριότητα στο λόφο σχετίζεται με πρώιμους σύγχρονους ανθρώπους (Homo sapiens), που πιθανόν χρονολογούνται πριν από 12.000 – 40.000 χρόνια (Ανώτερη Παλαιολιθική). Αρκετά από τα εργαλεία είναι χαρακτηριστικά της Ωρινάκιας τεχνολογίας, η οποία εφαρμόστηκε στην Ευρώπη από τον Homo Sapiens.
Η τελική χρήση της Στελίδας ήταν από τους τελευταίους κυνηγούς - τροφοσυλλέκτες των Κυκλάδων, που έφτιαχναν μικροσκοπικά εργαλεία για καμάκια και βέλη πριν από 7.000 – 9.000 χρόνια (Μεσολιθική Εποχή).
Η ανασκαφική έρευνα θα συνεχιστεί στα τέλη Μαΐου. Μεταξύ άλλων, πρόκειται να ληφθούν δείγματα χώματος, προκειμένου, με μεθόδους που εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια σε άλλες παλαιολιθικές θέσεις, να εντοπισθεί αρχαίο DNA, από το οποίο μπορούν να αντληθούν πολλά στοιχεία για τα ζώα της εποχής αλλά και για τα ανθρώπινα είδη.
http://www.naxiotypia.gr/index.php/main/politismos/1345-anaskafes-stelidas
Δείτε το βίντεο της εκδήλωσης!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου