Η «ξύλινη» γλώσσα των πολιτικών. Προνόμιο ή βαρίδι;

Άρθρο του Θανάση Παπαμιχαήλ – Επικοινωνιολόγου

 Νέηλυς, νεόφερτος,  στο χώρο της πολιτικής επικοινωνίας, προ αρκετών ετών, είχα την ευκαιρία να προσφέρω εθελοντικά τις υπηρεσίες μου στο τμήμα πολιτικού σχεδιασμού μεγάλου κόμματος που κατείχε παράλληλα και την εξουσία. Σε λίγες μέρες θα είχαμε μια νέα εκλογική αναμέτρηση με αντίπαλο κόμμα που φιλοδοξούσε την «εκθρόνιση» μας. Οι πρώτες εθελοντικές υπηρεσίες που μου

είχαν ανατεθεί ήταν οι μεταφορές πολιτικών κειμένων και δελτίων τύπου από τους υπεύθυνους του τμήματος προς τους πολιτικούς προϊστάμενους τους. Παράλληλα, παρακολουθούσα από κοντά εσωτερικές συσκέψεις για να εξοικειωθώ με τα μυστικά του στρατηγικού σχεδιασμού και της επικοινωνίας ενός κόμματος εξουσίας. Παραμονές μιας μεγάλης προεκλογικής συγκέντρωσης όπου θα μιλούσε ο αρχηγός της παράταξης, ήρθε τα χέρια μου, για φωτοτύπηση, η τελική προεκλογικής ομιλία του. Μπήκα στον πειρασμό, πριν την φωτοτυπήσω, να την διαβάσω. Κι έμεινα άλαλος! Αν και είχα πανεπιστημιακή μόρφωση αλλά και άρτι αποφοιτήσας από κολλέγιο επικοινωνίας εξωτερικού, δεν έβγαζα το νόημα σε κάποιες παραγράφους. Ήξεις, αφίξεις. Στην εύλογη απορία μου η απάντηση ήταν ότι ο αρχηγός δεν ήθελε να πάρει ξεκάθαρη θέση σε κάποια θέματα!

Με ένα λόγο αποστεωμένο, βαρύγδουπο, αρτηριοσκληρωτικό, λόγω κομματικής ιδεολογίας, ένας απολιθωμένος λόγος που μόνο στα δημόσια έγγραφα μπορούσε κάποιος να διαβάσει, με άγνωστες λέξεις και εκφράσεις ασυνάρτητες μεταξύ τους. Ένας λόγος που δεν έλεγε τίποτα, στο μεγαλύτερο μέρος τους και φυσικά θα άφηνε αδιάφορο το κοινό όταν θα εκφωνείτο. Τελικά ο λόγος πέρασε, ο πολιτικός τον εκφώνησε, αλλά η εξουσία χάθηκε. Και από αυτή την τελική ομιλία, πλην των άλλων αιτιών. Δυστυχώς δεν την κράτησα, ούτε υπάρχει και στο διαδίκτυο.

Η γνωστή σε όλους μας «ξύλινη» γλώσσα, προνόμιο των πολιτικών να μιλάνε χωρίς να λένε τίποτα, δυστυχώς συνεχίζεται και στις μέρες μας. Τυποποιημένες φράσεις, κοινοτυπίες, άκαμπτη και πομπώδης γλώσσα για εντυπωσιασμό και προπαγάνδα.

Στην εξέλιξη της ο χαρακτηρισμός «ξύλινη» γλώσσα, χρησιμοποιείται σήμερα πλην των πολιτικών και από κλάδους πολλών τεχνοκρατών.

Συνήθως «ξύλινη» ονομάζουμε τη γλώσσα που περιλαμβάνει λέξεις που δεν καταλαβαίνουμε με απώτερο στόχο να μην καταλαβαίνουμε τι θέλει να πει κάποιος. Αρκετοί πολιτικοί μας, με έντονη την κομματική τους ιδεοληψία, χρησιμοποιούν την αντίστοιχη «κασέτα» λόγου ανάλογα με το μέρος που βρίσκονται. Στα πάνελ των τηλεοράσεων, στα τηλεπαράθυρα, στα ραδιόφωνα μας «φλομώνουν» με δυσνόητα νοήματα, δύσκολες λέξεις, και πολλές φορές με πολιτική δόμηση λόγου επιτηδευμένα δυσνόητη. Οι ανακοινώσεις πολλών πολιτικών κομμάτων βρίθουν από παραδείγματα «ξύλινης» γλώσσας για την επίτευξη προπαγανδιστικών στόχων. Αρκετές ανακοινώσεις ο αναγνώστης ή ο ακροατής τις θεωρεί αποτέλεσμα ψευτοκουλτούρας με μανδύα σοβαροφάνειας και τις απορρίπτει λόγω άγνοιας των λέξεων.

Η χρησιμοποίηση της «ξύλινης» γλώσσας από τους πολιτικούς μας είναι ένας ακόμη βασικός λόγος της απαξίωσης του πολιτικού μας συστήματος. Είναι μια γλώσσα που δεν εξελίσσεται όπως και οι πολιτικοί. Η πολυετής χρήση των λέξεων ιμπεριαλισμός, καπιταλισμός, η εργατική υπεραξία, η δικτατορία του προλεταριάτου, οι νέες μορφές πάλης και άλλες ακόμη παρόμοιες λέξεις δεν συγκινούν κανέναν σημερινό ψηφοφόρο και δεν είναι πεδίο δόξης λαμπρό για έναν πολιτικό.

Βέβαια η «ξύλινη» γλώσσα ενός πολιτικού διαφέρει από τη γλώσσα κενού πολιτικού λόγου. Η πρώτη είναι μόνο ακαταλαβίστικη ενώ η δεύτερη συσκοτίζει και με σκοπιμότητα αποκρύπτει το περιεχόμενο.

Η «ξύλινη» γλώσσα τραυμάτισε την εικόνα μεγάλου μέρους του πολιτικού συστήματος αλλά δεν την «σκότωσε» ακόμα. Οι πολιτικοί που τη χρησιμοποιούν ανήκουν στο χθες, αγχώνονται με το σήμερα και αρνούνται το αύριο. Η λήθη αναμενόμενη.