Σμυρίγλι, ένα ορυκτό γεμάτο ...πολιτική

 naxospress.gr
Του Νικόδημου Λιανού
 Το πρώτο διήμερο του τελευταίου δεκαήμερου του Νοεμβρίου μας έφερε για μία ακόμη φορά μπροστά στο ζήτημα που ακούει στο όνομα «Σμυριδικό»…. Την ευχή και κατάρα της Νάξου από την πρώτη στιγμή που ανακαλύφθηκε το συγκεκριμένο ορυκτό… Καλώς ή κακώς ο καλός θεούλης έχει αποφασίσει να δώσει ορισμένα όμορφα πράγματα στην Νάξο κι ένα εξ αυτών είναι το σμυρίγλι. Ένα μοναδικό ορυκτό, το δεύτερο πιο σκληρό στο κόσμο μετά το διαμάντι που έχει τη δυνατότητα να προσφέρει ουκ ολίγες χρήσεις στον άνθρωπο. Από την αρχαιότητα το σμυρίγλι εμφανίζονταν στα χέρια του ανθρώπου είτε ως εργαλείο αρχικά και στη συνέχεια ως μέσο για να μπορέσει να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής του…


Όμως με το πέρασμα του χρόνου ο άνθρωπος ανακάλυψε ότι το σμυρίγλι ήταν κάτι περισσότερο από ένα απλό ορυκτό. Στα μέσα του προηγούμενου αιώνα Ναξιώτης πολιτικός φέρεται να είπε ότι «το σμυρίγλι έχει περισσότερη πολιτική μέσα του απ’ όσο φαντάζεσαι». Και δεν είχε άδικο…
Από την δεκαετία του 20 το σμυρίγλι πέρασε τα σύνορα της Νάξου και έφτασε να μπαίνει ακόμη και ενέχυρο ώστε το Ελληνικό κράτος να λαμβάνει δάνειο από το εξωτερικό. Και μόνο στο άκουσμα αυτής της είδησης αντιλαμβάνεται κανείς τη δύναμη που είχε και έχει το συγκεκριμένο ορυκτό…. Ποτέ άλλοτε η Ελλάδα δεν είχε προβεί σε μία τέτοια ενέργεια. Να υποθηκεύσει τη παραγωγή ενός προϊόντος για να πάρει δάνειο…
Και όμως σήμερα βρισκόμαστε σε ένα σημείο όπου κάτι πρέπει να γίνει. Ο λόγος; Μα εδώ και μερικές δεκαετίες και κυρίως τις δύο τελευταίες το σμυρίγλι έχει μετατραπεί σε ένα είδος προς …εξαφάνιση. Και μερίδιο ευθύνης φέρουμε κι εμείς οι ίδιοι οι άμεσα και έμμεσα εμπλεκόμενοι με το ορυκτό αυτό. Στην αγορά τα τελευταία χρόνια κυριαρχεί η …πλαστική (βιομηχανοποιημένη) έκδοση του σμυριγλιού που έρχεται από την Τουρκία σε καλύτερη ανάλυση και σε υψηλότερη μεν τιμή αλλά λόγω του ότι είναι σχεδόν έτοιμο προς χρήση μπορεί κάποιος να επιλέξει το σμυρίγλι από την Τουρκία και όχι από την Ελλάδα.
Και στην Ελλάδα και δη στην Νάξο, το σμυρίγλι συνεχίζει να λειτουργεί με βάση τις προηγούμενες δεκαετίες. Η εξόρυξη γίνεται με τον παραδοσιακό τρόπο (τσάπα κ.α.), οι ρυθμοί είναι πολύ αργοί από τη στιγμή που ο βασικός παράγοντας παραμένει ο άνθρωπος και συν τοις άλλοις έχουμε και το θέμα της …πολιτικής.
Που είναι άλλωστε και το κλειδί στην πορεία αυτού του ορυκτού. Η πολιτική. Καλώς ή κακώς σε μία προσπάθεια του κράτους να βρει … συμμάχους στο πρόσωπο των σμυριδεργατών τους έδωσε το δικαίωμα χρήσης αλλά και ιδιοκτησίας. Αυτό σε μία άλλη … εποχή. Τελείως διαφορετική σε σχέση με αυτό που ζούμε σήμερα.
Παράλληλα τους έδωσε το δικαίωμα να περνάει από γενιά σε γενιά. Κάτι που ακούγεται τρελό σήμερα όταν στην ελεύθερη αγορά ξυπνάς και δεν ξέρεις όταν πας στη δουλειά σου τι θα συναντήσεις. Από το να βρίσκεται κάποιος άλλος στο γραφείο σου έως το να υπάρχει άλλος ιδιοκτήτης ή και να έχει μπει λουκέτο. Η αβεβαιότητα είναι αυτή που κυριαρχεί. Κι όμως. Για το σμυρίγλι υπάρχει το κληρονομικό δικαίωμα.
Κάτι που χρόνο με το χρόνο άρχισε να εκφυλίζεται. Κι αυτό γιατί χάθηκε η αξία του. Ο σμυριδεργάτης για λόγους που έχουν σχέση με την αλλαγή της κοινωνίας πλέον εργάζεται έως 30 μέρες το χρόνο. Λογικό είναι να μην μπορεί να ζήσει. Και έτσι αναζήτησε άλλο τρόπο για να κερδίζει χρήματα. Και έφτασε η εξόρυξη σμύριδας να είναι δεύτερη ή Τρίτη δουλειά χωρίς όμως να αποποιείται τα δικαιώματά του όσον φορά την ιδιοκτησία.
Και σήμερα που η Ελλάδα είναι υπό …οικονομική κατοχή, στην Ορεινή Νάξο επιμένουμε να μιλάμε με όρους της προηγούμενης όχι δεκαετίας αλλά 20 ή 30 ετών. Και αυτό φέρνει αντιπαραθέσεις.
Όταν το περασμένο καλοκαίρι βρέθηκε στην Κόρωνο, ο τότε υπουργός Ενέργειας κος Σκουρλέτης εμφανίστηκαν ως … σμυριδεργάτες άνθρωποι που δεν είχαν σχέση με το αντικείμενο. Τουλάχιστον με τη πρώτη ματιά. Και όμως είχαν δικαιώματα. Κάποια στιγμή στη διάρκεια της συζήτησης σχετικά με τη πρόταση για τη δημιουργία ΚΟΙΝΣΕΠ από τη Κυβέρνηση, ένας εκ των παρευρισκόμενων είπε ότι αυτοί που είναι πραγματικοί σμυριδεργάτες δεν είναι περισσότεροι από 70 και έπεσε παγωμάρα στο Οικομουσείο. Ο σύμβουλος του υπουργού γέλασε. Κάποιοι άλλοι ενοχλήθηκαν. Η ουσία είναι ότι πρέπει να κατανοήσουν όλοι ότι εν έτη 2016 κανείς δεν μπορεί να κρύβεται πίσω από δικαιώματα περασμένων δεκαετιών.
Τη περασμένη Κυριακή πραγματοποιήθηκε συνέλευση στην Απείρανθο και αποφασίστηκε η επανίδρυση του σωματείου Σμυριδεργατών Απειράνθου. Κίνηση που προκάλεσε αντιδράσεις. Ο πρόεδρος της Κοινότητας Κορώνου (μαζί με Σκαδό και Μέση ουσιαστικά έχουν τα 5/8 της διακίνησης της σμύριδας) μίλησε για εσκεμμένη κίνηση που έχει πολιτικό υπόβαθρο και έχει ως στόχο να καπελώσει τους υπόλοιπους.
Την ώρα που όλοι ζητούν συνένωση και ομόνοια κάποιοι θέλουν (!!!) να παίξουν παιχνίδια. Και είπαμε και νωρίτερα. Το σμυρίγλι διαθέτει πολύ …πολιτική μέσα του. Και όποιος κάνει το λάθος να παίξει μ’ αυτό ενδεχομένως και να καεί. Σήμερα περισσότερο από ποτέ, όλοι πρέπει να είναι ενωμένοι και κυρίως να δουν πως θα εκμεταλλευτούν αυτό το θείο δώρο για το δικό τους καλό και των παιδιών τους. Οι όποιες κόντρες για το ποιος θα είναι το ..αφεντικό μόνο κακό κάνουν. Ο Έλληνας λένε ότι ενωμένος κάνει θαύματα…. Σήμερα όμως φτάσαμε σε ένα σημείο να λέμε ότι είναι …θαύμα εάν ο Έλληνας είναι ενωμένος με τον γείτονά του.

Αλήθεια μπορούμε να βρούμε τη χρυσή τομή και κάποια στιγμή να προχωρήσουμε ενωμένοι διεκδικώντας αυτό που μας αξίζει αφήνοντας πίσω μας την όποια γκρίνια και διχαστική λογική; Εάν το κάνουμε, τότε ναι έχουμε καταφέρει πολλά…