Παρέμβαση Ιάκωβου Γιακουμή για την αξιοποίηση της Σμύριδας στην εκδήλωση της ΟΝΑΣ για το Σμυριδικό

Την Κυριακή 16 Δεκεμβρίου 2012, στα πλαίσια της εκδήλωσης της ΟΝΑΣ για το Σμυριδικό έγινε μία πολύ ενδιαφέρουσα παρέμβαση από τον Ιάκωβο Γιακουμή, ο οποίος έχει ασχοληθεί ενεργά με το θέμα ενώ έχει εξειδικευτεί επιστημονικά σε αυτό καθώς εκπονεί την διδακτορική του διατριβή στο Εργαστήριο Μεταλλουργίας της Σχολής Μηχανικών Μεταλλείων-Μεταλλουργών του ΕΜΠ.

Ο κος Γιακουμής συντάχθηκε με το πανναξιακό και δίκαιο αίτημα της απόσυρσης της τροπολογίας που έχει τεθεί σε ηλεκτρονική διαβούλευση, ενώ προχώρησε ένα βήμα μπροστά μιλώντας για.....

προσπάθεια ιδιωτικοποίησης των μεταλλείων με την τροπολογία, καθώς χάνεται το δικαίωμα ιδιοκτησίας των κατοίκων των Σμυριδοχωριών.

Αναφέρθηκε στα λάθη του παρελθόντος από τα οποία πρέπει να διδαχθούμε ώστε να μην τα επαναλάβουμε, όπως την αντίδραση στην δημιουργία εργοστασίου το 1987, την μη επέκταση του λιμανιού της Μουτσούνας παλαιότερα και την μη αξιοποίηση των εγκαταστάσεων και του εναερίου για τουριστικούς σκοπούς στο τέλος της δεκαετίας του 1990.

Ενημέρωσε τους παρευρισκομένους ότι η τιμή της κοκκοποιημένης Σμύριδας (που ως ορυκτό είναι χρηματιστηριακή) είναι 235€/tn και επομένως η τιμή διάθεσης της από το Ελληνικό Δημόσιο είναι εξευτελιστική (περίπου 7€/tn). Η αξία της Σμύριδας που περιέχεται στο βουνό Αμμόμαξη είναι περίπου 500εκ€, γεγονός που καθιστά ενδιαφέρουσα την εξόρυξή της από ιδιωτικά συμφέροντα.

Πρότεινε την παραχώρηση της εμπορίας είτε σε αναπτυξιακής εταιρεία ειδικού σκοπού που θα ιδρύσει ο Δήμος Νάξου & Μικρών Κυκλάδων είτε σε συνεταιρισμό των Σμυριδεργατών (που θα ιδρυθεί με αυτόν τον σκοπό) με ταυτόχρονη εξασφάλιση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος των υφιστάμενων Σμυριδεργατών. 

Στην συνέχεια παρουσιάζεται απόσπασμα άρθρου του κ. Γιακουμή που δημοσιεύτηκε τον Σεπτέμβριο του 2012 στον τοπικό τύπο και αναφέρεται λεπτομερειακά και με παραδείγματα στην πρότασή του:

Αξιοποίηση Ναξίας Σμύριδας

Στην σημερινή εποχή, προκειμένου να πειστούν οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών ή ακόμη και των Αθηνών, ότι μία δαπάνη είναι αναγκαία θα πρέπει να τους παρουσιαστεί μία αναλυτική μελέτη που θα περιλαμβάνει το παρόν και το μέλλον μίας εγκατάστασης. Προτείνεται, λοιπόν, να αναθέσει άμεσα ο Δήμος Νάξου & Μικρών Κυκλάδων μία μελέτη σκοπιμότητας ώστε να διερευνηθούν οι βέλτιστοι τεχνοοικονομικοί τρόποι ώστε να περιέλθουν στην κυριότητά του οι Εγκαταστάσεις και τα Ορυχεία της Σμύριδας μέσω της Δημιουργίας μίας Αναπτυξιακής Εταιρείας Ειδικού Σκοπού με την ονομασία ΝΑΞΙΑ ΣΜΥΡΙΣ.

Η μελέτη αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει:

• Την παροχή του ειδικού εποχικού βοηθήματος και την ασφάλιση των υφιστάμενων Σμυριδεργατών (από τον κρατικό προϋπολογισμό) μέχρι και την συνταξιοδότησή τους με αντάλλαγμα την παροχή στην αναπτυξιακή εταιρεία του Δήμου των δικαιωμάτων εξόρυξης που κατέχουν

• Την αναλυτική τεχνοοικονομική μελέτη δημιουργίας εγκαταστάσεων ήπιας επεξεργασίας (κοκκοποίησης) και τυποποίησης της Σμύριδας με ταυτόχρονη έρευνα αγοράς του νέου προϊόντος

• Την μελέτη ολοκλήρωσης των έργων στην Σαραντάρα

• Την επικαιροποίηση των μελετών του ΙΓΜΕ και του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου για την ανάδειξη και την τουριστική αξιοποίηση των Σμυριδορυχείων και του Εναερίου

• Την μελέτη διαμόρφωσης μία επισκέψιμης στοάς σε κάθε πλευρά του βουνού Αμμόμαξη

Η μελέτη αυτή θα πρέπει να παρουσιαστεί στο Υπουργείο Ανάπτυξης μαζί με το Πανναξιακό Αίτημα να παραχωρηθούν τα Σμυριδορυχεία και ο Εναέριος στην Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση προκειμένου να αξιοποιηθούν.\

Δυνατότητες χρηματοδότησης

Με το δεδομένο ότι οι πόροι του ΕΣΠΑ είναι περιορισμένοι και οι ανάγκες βασικών υποδομών για την περιοχή πάρα πολύ σημαντικές, δύσκολα θα μπορούσε να ενταχθεί ένα τέτοιο έργο στο ΕΣΠΑ. Υπάρχουν όμως σημαντικά εργαλεία χρηματοδότησης απευθείας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ενδεικτικά σταχυολογούνται:

• 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Έρευνα και την Ανάπτυξη

• Πρόγραμμα Διακρατικής Συνεργασίας MED 2007-2013 (http://www.structuralfunds.org.cy/edafikisinergasia/uploadfiles/Booklet_Med.pdf)

• Περιφερειακό Πρόγραμμα για την Πολιτιστική και Φυσική Κληρονομιά στη Νοτιοανατολική Ευρώπη

• Πρόγραμμα LIFE Περιβάλλον

Προκειμένου να αναζητηθεί χρηματοδότηση από τα παραπάνω προγράμματα, η Αναπτυξιακή Εταιρεία θα πρέπει απλά να επικαιροποιήσει τις υπάρχουσες μελέτες και να συντάξει τους απαραίτητους φάκελους υποψηφιοτήτων. Άλλες ελληνικές και ευρωπαϊκές περιοχές έχουν κάνει χρήση τέτοιων εργαλείων χρηματοδότησης και έχουν αναπτύξει αντίστοιχα έργα. Ενδεικτικά αναφέρονται:

• Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης Σύρου (http://www.ketepo.gr)

• Μεταλλευτικό Πάρκο Φωκίδας (http://www.vagonetto.gr)

• Κέντρο βιομηχανικής κληρονομιάς στην περιοχή των ορυχείων της Σένι στην Σερβία το οποίο χρηματοδοτήθηκε με ευρωπαϊκούς πόρους ύψους 1,5 εκ €
(http://web.ana-mpa.gr/balkans/article.php?doc_id=597947)

Η Σμύριδα ως μέσο ανάπτυξης της Ορεινής Νάξου

Ήδη από το 2008, ο Απεραθίτικος Σύλλογος και στην συνέχεια η ΟΝΑΣ, έχουν προτείνει την ένταξη του «ιστορικού τόπου και διατηρητέου μνημείου» (ΦΕΚ869Β/88) του Εναερίου και των Σμυριδορυχείων υπό την αιγίδα της UNESCO (ως διατηρητέο μνημείο του σύγχρονου ευρωπαϊκού βιομηχανικού πολιτισμού). Με τον τρόπο αυτό θα επιτευχθεί σημαντική ήπια τουριστική ανάπτυξη εναλλακτικού τουρισμού (περιπατητικού, εκπαιδευτικού κλπ) στην ευρύτερη περιοχή.

Ο στόχος αυτός δεν είναι ουτοπικός καθώς πολύ χαμηλότερου πολιτιστικού ενδιαφέροντος μεταλλεία και μεταλλευτικές εγκαταστάσεις έχουν ενταχθεί υπό την αιγίδα της UNESCO, όπως τα μεταλλεία άνθρακα στο Essex της Γερμανίας (http://whc.unesco.org/en/list/975) ή η μεταλλευτική περιοχή χαλκού στο όρος Falun της Σουηδίας (http://whc.unesco.org/en/list/1027).

Βέβαια, η Ελλάδα (της τεράστιας πολιτιστικής κληρονομιάς) έχει εντάξει μόλις 17 τοποθεσίες υπό την αιγίδα της UNESCO, όταν η Ιταλία έχει εντάξει 47 και η Ισπανία 43. Οι ευθύνες των αρμοδίων αρχαιολογικών υπηρεσιών της Ελλάδας είναι τεράστιες και σε αυτό τον τομέα, καθώς αντί να αναδεικνύουν και να διαφημίζουν τα μνημεία μας, τα χρησιμοποιούν προκειμένου να δυσκολέψουν την οικονομική ανάπτυξη της χώρας.