Νίκος Συρμαλένιος Πρώην βουλευτής Κυκλάδων : Υπερτουρισμός και Βιώσιμη Ανάπτυξη (Με αφορμή την επικείμενη εκδήλωση της ΝΕΑΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ στη Σύρο)

Το Σάββατο 19 Οκτωβρίου και ώρα 18.00 στο Ξενοδοχείο «Διογένης» η ΝΕΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ με κεντρικό ομιλητή τον κοινοβουλευτικό της εκπρόσωπο Νάσο Ηλιόπουλο και συμμετοχή επιφανών καθηγητών, αυτοδιοικητικών και
εκπροσώπων φορέων, είτε με φυσική είτε με διαδικτυακή παρουσία, διοργανώνει στη Σύρο δημόσια εκδήλωση στα πλαίσια του δημόσιου προσυνεδριακού διαλόγου προς το 1ο Ιδρυτικό Συνέδριο του κόμματος.
Το θέμα της εκδήλωσης αποτελεί για όλα τα νησιά αλλά και ευρύτερα για τις τουριστικές περιοχές φλέγον ζήτημα που άπτεται όλων των παραμέτρων που συγκροτούν το αναπτυξιακό μοντέλο αυτών των περιοχών.

 Οι επιπτώσεις αφορούν την οικονομία, την εργασία, το κοινωνικό κράτος, το περιβάλλον, την
ποιότητα ζωής, το εισόδημα, τις υποδομές, τους φυσικούς πόρους, την
ενέργεια, τις μεταφορές, τον πρωτογενή τομέα, τελικά την προοπτική των
περιοχών αλλά και των τοπικών κοινωνιών.
Ιδιαίτερα για τα νησιά που αποτελούν πεπερασμένα οικοσυστήματα εντός
συγκεκριμένων γεωγραφικών ορίων, το περιεχόμενο του τίτλου ταυτίζεται με
αυτή καθεαυτή την ύπαρξη και την προοπτική τους.
Πολλοί, κυρίως από τους τουριστικούς επιχειρηματίες αμφισβητούν την έννοια
του υπερτουρισμού, προφανώς φοβούμενοι την μελλοντική μείωση του
τουριστικού ρεύματος. Άλλοι αναγνωρίζουν μεν ότι η μεγάλη αύξηση του
τουρισμού τα τελευταία χρόνια δημιούργησε σοβαρά προβλήματα σε πολλές
περιοχές, αλλά περιορίζονται στο να αναζητούν τις λύσεις μέσα από την
αύξηση των υποδομών.
Προφανώς υπάρχουν νησιά και περιοχές όπου υπάρχει επιτακτική ανάγκη για
περισσότερες υποδομές, αλλά ιδιαίτερα στα μικρομεσαία νησιά, για ποιές
υποδομές μπορούμε να μιλάμε; Για μεγαλύτερα αεροδρόμια, για περισσότερα
λιμάνια, για περισσότερους και μεγαλύτερους δρόμους, για περισσότερα
πάρκινγκ, για περισσότερες και μεγαλύτερης παραγωγής μονάδες
αφαλάτωσης, για μεγαλύτερους ΧΥΤΑ ή ΧΥΤΥ, για περισσότερες
εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού, για περισσότερα δίκτυα υδροδότησης,
για πιο εκτεταμένα δίκτυα μεταφοράς ηλεκτικής ενέργειας;
Προφανώς για όλα αυτά τα ελλείμματα οι ευθύνες των κυβερνήσεων πολλών
δεκαετιών με συνευθύνη σε πολλές περιπτώσεις και της τοπικής
αυτοδιοίκησης, είναι προφανής, πόσο μάλλον που πολλά δις εισέρρευσαν
από τα ευρωπαϊκά ταμεία όλα αυτά τα χρόνια. Η έλλειψη αυτή δεν είναι
τυχαία, υπαγορεύτηκε κυρίως από το φόβο ανάληψης του πολιτικού κόστους
που σε συνδυασμό και με την επιλογή υποστήριξης μεγάλων συμφερόντων,
άφησαν τη χώρα και τα νησιά χωρίς συνολικό σχεδιασμό.

Δεν υπάρχει ακόμα χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός, δεν υπάρχει
καθορισμός χρήσεων γης, δεν εφαρμόζεται η φέρουσα ικανότητα, το τρίπτυχο
ύδρευση – αποχέτευση – διαχείριση απορριμμάτων αποτελεί ακόμα εκρηκτικό
πρόβλημα, η ενεργειακή επάρκεια δεν αντιμετωπίζεται με τη λογική της
εξοικονόμησης ενώ οι ΑΠΕ αφέθηκαν στην ευθύνη της ανεξέλεγκτης αγοράς,
οι κοινωνικές υποδομές και οι υπηρεσίες της υγείας, της πρόνοιας και της
παιδείας παραμένουν δραματικά ανεπαρκείς, ο πρωτογενής τομέας
εγκαταλείφθηκε, η ακτοπλοϊκή διασύνδεση καθορίζεται επίσης και
αποκλειστικά από τους κανόνες της αγοράς.
Εξαιτίας λοιπόν της έλλειψης σχεδιασμού αλλά και της συνολικής αύξησης
των τουριστικών ροών και όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά παγκοσμίως, τα
προβλήματα και οι αρνητικές επιπτώσεις πολλαπλασιάζονται κυρίως με
καταστροφικές συνέπειες για το φυσικό αλλά και το δομημένο περιβάλλον,
αλλά και με την εξάντληση των φυσικών πόρων (π.χ. νερό), με την επιτακτική
ανάγκη για εξασφάλιση στέγης, με την αύξηση της ανασφάλειας λόγω της
ανεπάρκειας των δομών υγείας.
Δυστυχώς παρά τη θεωρητική και σχεδόν καθολική παραδοχή των
επιπτώσεων αυτών, οι ασκούμενες κυβερνητικές πολιτικές επιδεινώνουν
ραγδαία τα προβλήματα, ενώ από την άλλη πλευρά δεν έχει διαμορφωθεί μια
συνεκτική πολιτική αντιμετώπισης της κατάστασης που λόγω της ραγδαίας
αύξησης του τουρισμού (υπερτουρισμός), απαξιώνει το ίδιο το τουριστικό
προϊόν, δηλαδή την ελκυστικότητα των νησιών μας και κατά συνέπεια το
οικονομικό αποτέλεσμα των τοπικών κοινωνιών.
Προσωπικά πιστεύω ότι εκτός από το συνολικό σχεδιασμό που έπρεπε να
έχει γίνει χθες, απαιτείται να οριστικοποιηθεί θεσμικά και πρακτικά η έννοια
της φέρουσας ικανότητας. Παρομοιάζω το κάθε νησί με θέατρο που έχει
συγκεκριμένη χωρητικότητα, πέραν της οποίας δεν μπορεί να λειτουργήσει.
Έτσι θα πρέπει να λειτουργήσουν και τα νησιά, αν θέλουμε να διατηρήσουμε
την αρχέγονη φυσική τους ομορφιά (όση έχει παραμείνει) και αν θέλουμε να
αποτελούν σε βάθος χρόνου βιώσιμους τουριστικούς προορισμούς, τόσο για
τους κατοίκους όσο και για τους επισκέπτες τους.
Νίκος Συρμαλένιος Οκτώβριος
2024
Πρώην βουλευτής Κυκλάδων