Ε΄ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «Η ΝΑΞΟΣ ΔΙΑ ΜΕΣΟΥ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ»

Ε΄ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ  ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ  ΣΥΝΕΔΡΙΟ

«Η ΝΑΞΟΣ ΔΙΑ ΜΕΣΟΥ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ»

Νάξος, Δημοτική Κοινότητα Απεράθου, 30 Αυγούστου-1 Σεπτεμβρίου 2013

                                                   ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ  30 Αυγούστου 2013

18:00

Αγιασμός

από τον

Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Παροναξίας Κ.Κ. Καλλίνικο.

Χαιρετισμοί:

-  Ιάκωβος Ναυπλιώτης-Σαραντηνός,

    Πρόεδρος Οργανωτικής Επιτροπής Ε΄ Συνεδρίου

-   Γιάννης  Προμπονάς,

    Πρόεδρος Οργανωτικής Επιτροπής Δ΄ Συνεδρίου

-   Μανόλης Μαργαρίτης,

    Δήμαρχος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων

-       Χριστίνα Γιακουμή,

    Πρόεδρος Δημοτικής Κοινότητας Απεράθου

ΚΗΡΥΞΗ ΕΝΑΡΞΕΩΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΟΥ Ε΄ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

από τον

Μανώλη Πρωτονοτάριο, ομότιμο καθηγητή του Ε.Μ. Πολυτεχνείο-πρώην Πρύτανη.

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ

1^η  ΣΥΝΕΔΡΙΑ :  ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ

18:15-19:30   

Πρόεδρος: Γιάννης Προμπονάς

- Eιρήνη Λεγάκη και Μαυροειδής Μαυροειδόπουλος, Η αρχαιολογική έρευνα της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού στη Νάξο και τις Μικρές Κυκλάδες. Παλαιά και νέα δεδομένα.

-Ανδρέας Βλαχόπουλος, Η Νάξος κατά τη 2η χιλιετία π.Χ. Νήσος Κρητο-Μυκηναϊκή ή         Κυκλαδική;

-Βασίλειος Λαμπρινουδάκης, Συνέχεια της συζήτησης για το όνομα της Νάξου.

-Λεωνίδας Μπουρνιάς, «Δακρυόεν πολυπενθές»…Το ταφικό μνημείο του Ναξίου Αναξίλα στον Κεραμεικό.

- Μαρία Σοφικίτου, Οι αρχαίοι πύργοι της Νάξου: παρατηρήσεις για τη χρήση τους και τη σχέση τους με το περιβάλλον.

.

19:30 – 19:45 ΣΥΖΗΤΗΣΗ

 2^η  ΣΥΝΕΔΡΙΑ:  ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΗΣ ΝΑΞΙΑΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ 19:45-21:15 

Πρόεδρος: Ιωάννης Δ. Ποσάντζης

-Μανόλης Δρης,  Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης: ο δάσκαλος, ο επιστήμονας.

-Ελένη Βελώνη, Ο Πρύτανης Νικόλαος Εξαρχόπουλος (1934-1935). Πανεπιστήμιο Αθηνών και

  δημόσιος λόγος.

-Σοφία Ν. Μπαρδάνη-Σημαντήρη, Πέτρος Γλέζος.

- Νίκος Δέτσης, Μια περιήγηση στο λογοτεχνικό και μεταφραστικό έργο του Νίκου Σφυρόερα.

-Ιάκωβος Ναυπλιώτης-Σαραντηνός, Γεώργιος Κωνστ. Κονδύλης, «Μεγάλη ελπίς της ιατρικής επιστήμης».

-Ιωάννης Ν. Βλασερός, Η ιστορία της ιατρικής στην Νάξο.

21:15-21:30  ΣΥΖΗΤΗΣΗ

ΔΕΙΠΝΟ

                                                      

ΣΑΒΒΑΤΟ  31 Αυγούστου 2013

3^η ΣΥΝΕΔΡΙΑ:  Από τον μύθο στην ιστορία

9:00-10:00    

Πρόεδρος: Βασίλης Λαμπρινουδάκης

- Βάιος Βαγιόπουλος, Η Αριάδνη στη Νάξο: Ov., Her. 10.

- Σοφία Μπελιώτη, Κυδίππη - Πολυκρίτη: Δύο Νάξιες μυθολογικές φιγούρες  στα βάθη των αιώνων.

-Μαρικίτα Τριανταφύλλου και Γιάννα Σέργη, Σχέσεις ανθρώπου-ζώου στο λαϊκό, μαγικό, παραμύθι. Το παράδειγμα του "Πενταμπελά" (και της αλεπούς) από τη Νάξο.

- Αλεξάνδρα Σφυρόερα, Όταν οι Νάξιοι εξιστορούσαν το παρελθόν τους: οι αφηγήσεις των πρώτων κατοίκων του νησιού και της Πολυκρίτης.

10:00-10:15  ΣΥΖΗΤΗΣΗ

4^η  ΣΥΝΕΔΡΙΑ:  Βυζαντινή αρχαιολογία

10:15- 11:15

Πρόεδρος: Στέφανος Ψαρράς

-Knut Odegaard,  Kastro Apalirou: The Capital of Byzantine Naxos?

-Χαράλαμπος Πέννας, Προκαταρκτικές παρατηρήσεις σε δύο βυζαντινά μνημεία: Nαός Αγ. Γεωργίου στις Μέλανες - Φωτοδότης Δανακού.

-Μαρία Μαγνήσαλη, Παρατηρήσεις για την Μονή των Ταξιαρχών στο Σαγκρί της Νάξου.

-Αικατερίνη Δελλαπόρτα - Μαρία Τσάφου, Παναγία Ορφανή Σαγκρίου και Ταξιάρχης Μονιτσίων. Έργα αποκατάστασης από την 2^η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.

11:15-11:30 ΣΥΖΗΤΗΣΗ

5^η ΣΥΝΕΔΡΙΑ: Λαϊκή αρχιτεκτονική και τεχνολογία-ονομάτων         

                        επίσκεψις

11:30-12:15

Πρόεδρος: Αναστάσιος Ιακ. Ναυπλιώτης

-Αντώνης Τζιώτης, Μητάτοι και αλώνια: Διατηρητέα μνημεία της τοπικής κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας.

-Κωνσταντίνος Ι. Τουμπακάρης,  Ο μηχανολογικός εξοπλισμός του τυπικού ναξιακού νερόμυλου.

-Μανόλης Τρανούδης, Τοπωνύμια του Σαγκριού.

12:15-12:30 ΣΥΖΗΤΗΣΗ

6^η  ΣΥΝΕΔΡΙΑ:  Ναξίων λαϊκός πολιτισμός: λατινοκρατία ,   

                          οθωμανοκρατία (Ι)

12:30-13:15

                                     

Πρόεδρος: Αλέκος Φλωράκης

- Αλεξάνδρα Κωσταρέλλη, Η παρουσία του επώνυμου αγίου στη μνημειακή ζωγραφική της Νάξου κατά τους 13ο και 14ο αιώνες.

-Θανάσης Κωτσάκης,  Η πολιτισμική όσμωση μεταξύ ελλήνων Ορθοδόξων και Λατίνων στη Νάξο (13ος-19ος αιώνες): η μαρτυρία των υλικών καταλοίπων.

- Μαρία Δ. Μονδέλου, Η Καθολική Εκκλησία στη Νάξο μέσα από την έκθεση του επισκόπου Raphael Schiattini (1636)

- Matteo Campagnolo, Επίπλωση και οικιακός εξοπλισμός στη Νάξο στις αρχές του ΙΗ΄ αι.

13:15-13:30 ΣΥΖΗΤΗΣΗ

7^η ΣΥΝΕΔΡΙΑ:  Ναξίων λαϊκός πολιτισμός: λατινοκρατία ,    

                           οθωμανοκρατία (ΙΙ)

  13:30-14:45

Πρόεδρος:  Μανώλης Πρωτονοτάριος

-Ben Slot, Η Νάξος στην εποχή του δουκός Ιωάννη Δ΄.

- Γωγώ Βαρζελιώτη, Η Τραγέδια του Αγίου Δημητρίου. Ένα παράδειγμα διαπολιτισμικής προσέγγισης στη Νάξο (1723).

- Βάλτερ Πούχνερ, Ο λαϊκός πολιτισμός σε ναξιώτικα δραματικά έργα του 17ου-18ου αιώνα.

- Marielle Martiniani-Reber, Υφάσματα ενδυμάτων και ένδυσης εσωτερικού χώρου στη Νάξο στις αρχές του ΙΗ΄ αι.

- Δημήτριος Ράπτης, Αξίες, αντιλήψεις και νοοτροπίες των Ναξίων του 18ου αιώνα: η μαρτυρία των νοταριακών εγγράφων.

14:45-15:00  ΣΥΖΗΤΗΣΗ

ΓΕΥΜΑ

 8^η ΣΥΝΕΔΡΙΑ: Ναξίων λαϊκός πολιτισμός: 19^ος αιώνας και νεότεροι

                        χρόνοι

  17:15-18:30

Πρόεδρος: Ben Slot

- Μαρία Γιουρούκου, Η παρουσία των γυναικών στο ημερολόγιο του υποπροξενείου της Δανίας στην Νάξο 1822-1827.

- Μυρτώ Κατσιγίνη, Η σκολιανή γυναικεία φορεσιά στην Κωμιακή (1850 - 1970).

- Γιάννης Βερώνης, Ανέκδοτες επιστολές του Δαμαριωνίτη Εμμανουήλ Κόκκινου από την Αμερική (αρχές 20ού αιώνα).

- Μαριγώ Ψαρρά-Λιανοπούλου, Οι παραμάνες της Νάξου και η συμβολή τους στην οικογενειακή οικονομία και παιδαγωγία.

-Μαρία Campagnolo-Ποθητού, Το χωριό του Βαρραβά και ο ξεχασμένος (;) χορός των Καλικατζάρων.

18:30-18:45 ΣΥΖΗΤΗΣΗ

                                              

9^η ΣΥΝΕΔΡΙΑ: Δίκαιο, Αυτοδιοίκηση και τοπικοί θεσμοί

18:45-19:45

                                

Πρόεδρος: Μανώλης Δρης

- Γεώργιος Ροδολάκης, Μύλοι στη Νάξο (16ος-19ος αιώνας). Συμβάσεις για την εκμετάλλευσή τους και σχέσεις ιδιοκτησίας.

- Ευδοκία Κονδύλη, Όψεις του λαϊκού δικαίου από τα χωριά Κουρουνοχώρι και Μύλοι Μελάνων.

- Λάζαρος Θεόφιλος, Οι πρώτες άμεσα εκλεγμένες δημοτικές αρχές της Νάξου (1866).

- Βασίλειος Γαβαλάς, Το πρότυπο γάμου στη Νάξο κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα.

19:45-20:00  ΣΥΖΗΤΗΣΗ

10^η  ΣΥΝΕΔΡΙΑ: Τ’ Απεράθου(Ι): παιδεία, νοοτροπίες και γλώσσα, τέχνη,

                             ποίηση

 20:00-21:00

Πρόεδρος: Μίκης Πρωτοπαπαδάκης

-Νίκος Γρατσίας, Οι Απεραθίτες και τα γράμματα.

-Κατερίνα Παπαθωμά-Μαστοροπούλου, Η φιλολογία σήμερα σε σχέση με τους δεινούς Απεραθίτες φιλολόγους.

- Μαρία Ξεφτέρη, "Αλι, που να...": Λαογραφικές και γλωσσολογικές εκφάνσεις της απεραθίτικης κατάρας.

-Μαρία Kαλτσά, «Ήγραψα στον τοίχο απάνω την πληθώρα τω βασάνω»:  Ένας τοίχος στ’ Απεράθου αποκαλύπτει στοιχεία για την τοπική κοινωνία.

21:00-21:15 ΣΥΖΗΤΗΣΗ

11^η ΣΥΝΕΔΡΙΑ: Τ’ Απεράθου(ΙΙ): Τέχνη, ποίηση, γλώσσα

 21:15-22:15

Πρόεδρος: Νίκος Γρατσίας

- Γιώργος Μαστορόπουλος,  Εκκλησίες και εκκλησιαστικά κειμήλια της Απειράνθου.

- Ελένη Γιαννούλη, Τα  υφαντά ως δώρο στο θείο: συμβολικές και κοινωνικές προεκτάσεις στα απεραθίτικα γυναικεία τάματα.

-Νικόλας Φρ. Κατεινάς, Απεραθίτικη λαϊκή ποίηση.

- Αναστασία Δεουδέ, Η Βοτανική στην απεραθίτικη ντοπιολαλιά.

22:30-22:45    ΣΥΖΗΤΗΣΗ

ΔΕΙΠΝΟ

ΚΥΡΙΑΚΗ 1 Σεπτεμβρίου 2013

12^η ΣΥΝΕΔΡΙΑ: Θρησκευτικός βίος και κοινωνία

11:00-12:15

Πρόεδρος: Χαράλαμπος Πέννας

-  Μίκης Αρ. Πρωτοπαπαδάκης, Η προσφορά της Νάξου στην Ορθοδοξία.

- Μανόλης Γ. Βαρβούνης, Λαϊκή λατρεία του Ναξιώτη νεοφανούς αγίου Νικολάου του Πλανά.   Συμβολή στην έρευνα της νεωτερικής ελληνικής λαϊκής θρησκευτικότητας.

- Αλέκος Φλωράκης, Η Αγία Γέννηση των Εγκαρών Νάξου.

- Νάντια Μαχά-Μπιζούμη, Ενδύματα σε δεύτερη χρήση: Το παράδειγμα του επιτραχήλιου του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης από μεταποίηση στολιστικού κεντήματος ναξιώτικης κεντητικής τέχνης (18ος αιώνας).

- π. Κωνσταντίνος Κύλης, Ενθυμήσεις σε παλαίτυπα βιβλία της Μητροπόλεως Παροναξίας (17ος-19ος αιώνας).

12:15-12:30   ΣΥΖΗΤΗΣΗ

13^η ΣΥΝΕΔΡΙΑ: Οικονομία και κοινωνία στη νεΩτερη Νάξο

12:30 - 13:30

Πρόεδρος: Βασίλης Γαβαλάς

- Βασίλης Φραγκουλόπουλος, "Οι ταπεινώς υποφαινόμενοι κάτοικοι των χωρίων Βόθρων και Απειράνθου" και η διαχρονία του σμυριδικού status.

-Στέφανος Βαμιεδάκης, Σμυριδωρυχεία Νάξου: αρχειακά τεκμήρια μέσα από τη συλλογή του Τοπικού Αρχείου Νάξου-ΓΑΚ.

-Εμμανουήλ Β. Μαρμαράς, Μορφές μετακίνησης πληθυσμού στις Κυκλάδες στο γύρισμα του αιώνα: Η περίπτωση της Νάξου.

- Θεμιστοκλής Μπιλής, Το Ελαιοτριβείο Βαλληνδρά και η Ηλεκτρική εταιρεία Τραγαίας στον Καλόξυλο Νάξου.

13:30-13:45 ΣΥΖΗΤΗΣΗ

14^η ΣΥΝΕΔΡΙΑ: Οικονομία και κοινωνία στη σύγχρονη Νάξο

13:45-14:45

Πρόεδρος: Εμμανουήλ Β. Μαρμαράς

- Γεώργιος Μ. Κορρές και Αικατερίνη Κόκκινου, Τοπική Ανάπτυξη και Νησιωτικότητα: Η Μελέτη - Περίπτωση της Νάξου.

- Σοφία Καραπάτη, Bιώσιμη ανάπτυξη της Νάξου (με έμφαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, διαχείριση απορριμμάτων, χρήση ανακυκλωμένου νερού και ορθολογική ανάπτυξη τουρισμού).

-Ιωάννης Πρωτονοτάριος, Σχεδιασμός κτιρίων χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης και εκπομπών CO₂ (διοξειδίου του άνθρακα) και παραδοσιακή αρχιτεκτονική στο νησί της Νάξου.

-Βασίλης Κατεινάς, Μύθοι και πραγματικότητα των αμιαντοσωλήνων πόσιμου ύδατος στη Νάξο.

14:45-15:00     ΣΥΖΗΤΗΣΗ

ΓΕΥΜΑ

15^η ΣΥΝΕΔΡΙΑ:  Παράδοση και νεΩτερικότητα στο λαϊκό πολιτισμό

17:30-18:30

 Πρόεδρος: Αλεξάνδρα Σφυρόερα         

                         

- Μανόλης Γ. Σέργης, Τα «Βιβλία συμβάντων των κοινοτικών φυλάκων» ως λαογραφική πηγή: Η περίπτωση του αγροφύλακα Κωμιακής Γεωργίου Κ. Χωριανόπουλου.

- Αμαλία Κουμπούρα, Νεόδμητοι ναϊσκοι στο Γλινάδο Νάξου: παράδοση και νεωτερικότητα.

- Κασσιανή Κονταξή, Ο λαϊκός ζωγράφος Βαγγέλης Σέργης-Βουρλιώτης από το Γλινάδο Νάξου.

- Κωνσταντίνος Κλουβάτος, Από την εθιμική παιδιά στο εθιστικό βιντεοπαιχνίδι.

-Κατερίνα Ανδριέλου,  Φυσικά ηχοτοπία από το Χαλκί και το Φιλώτι: συμβολή στη μελέτη των ηχοτοπίων της Νάξου.

-Σταύρος Σπηλιάκος, Τα ξεχασμένα του χορού.

18:30-18:45  ΣΥΖΗΤΗΣΗ

16^η  ΣΥΝΕΔΡΙΑ: Πτυχές της σύγχρονης ναξιακής κοινωνίας (Ι)

18:45-20:00

Πρόεδρος: Γεώργιος Θανόπουλος

- Γιάννης Προμπονάς, Μανόλης Σαντοριναίος: ο αθλητής, ο πεζοπόρος της Νάξου και το έργο του.

- Γιάννης Μπαρδάνης, Τα μονοπάτια της Νάξου.

- Μαρουδιά Σταυριανού και  Καρούση Ευαγγελία, Η Ειδική Αγωγή στη Νάξο.

- Μανόλης Κορρές, Η χλωρίδα της Νάξου σε συνδυασμό με τη γαστρονομία της.

- Νίκος Κρητικός, Ανακαλύπτοντας τη Νάξο στη Σικελία το 2005.

20:00 – 20:15  ΣΥΖΗΤΗΣΗ

17^η ΣΥΝΕΔΡΙΑ: Πτυχές της σύγχρονης ναξιακής κοινωνίας (ΙΙ)

20:15-21:15

Πρόεδρος: Γιώργος Μαστορόπουλος

-Ελισάβετ Παπαζώη, Νέες αντιλήψεις στην ανάδειξη μνημείων και τοπίων της Νάξου.

- Στέλιος Λεκάκης, «Ω καρδιά μου που σ' εθάρρου σα τον πύργο του Χειμάρρου»: Πρόσληψη και αντιμετώπιση του παρελθόντος και των αρχαιοτήτων στη νεότερη και σύγχρονη Νάξο.

- Γεώργιος Θανόπουλος, Δημιουργία και αποθησαύριση σε ηλεκτρονικό υπολογιστή ενός πρώτου corpus και πίνακα συμφραζομένων (concordance) έντυπης λαϊκής ποίησης: η περίπτωση της εφημερίδας Ναξιακόν Μέλλον (1937-2000).

- Στέλιος Σέργης, Τοπική ταυτότητα και ιστοσελίδες/ιστολόγια πολιτιστικών συλλόγων: η περίπτωση των «εν Αθήναις» ναξιακών συλλόγων.

- Κατερίνα Πολυμεροπούλου, Το διεθνές φεστιβάλ κιθάρας στη Νάξο.

21:15-21:30  ΣΥΖΗΤΗΣΗ

ΛΗΞΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

ΔΕΙΠΝΟ