Ο ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΗς ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ

Παρέμβαση Νίκου Χρυσόγελου Περιφερειακού Σύμβουλου με τον Οικολογικό Άνεμο,  Ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων / Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο,

με αφορμή την συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Ν Αιγαίου στις 28/1/2013 στη Σύρο για το θέμα του προϋπολογισμού της Περιφέρειας 2013 και προβλέψεις 2014 και 2015.

“Η ειδοποίηση για τη σύγκλιση του Περιφερειακού Συμβουλίου λίγες μόλις μέρες πριν καθώς και η πολύ σημαντική Διακοινοβουλευτική Συνέλευση του Ευρωκοινοβουλίου και εκπροσώπων εθνικών κοινοβουλίων 28-30/1 για τα θέματα του προϋπολογισμού της ΕΕ δεν μου επέτρεψε να παραστώ στη συνεδρίαση για τον Προϋπολογισμό της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου για το 2013. παρά το γεγονός ότι και για τον Οικολογικό Άνεμο και για μένα προσωπικά η Περιφέρεια Ν Αιγαίου είναι προτεραιότητα. 

  Η περιφέρεια χρειάζεται έναν προϋπολογισμό που θα είναι πολυετής, βιώσιμος, ρεαλιστικός και εφαρμόσιμος, αλλά παράλληλα θα έχει στόχους (οικονομικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς).

Θα έχει προετοιμαστεί εγκαίρως και θα συζητιέται ουσιαστικά και σε βάθος. Οι διαδικασίες που ακολουθούνται σήμερα είναι τυπικές, ασφυκτικές από άποψη χρόνου προετοιμασίας των συμβούλων. Ο προϋπολογισμός έχει το χαρακτήρα περισσότερο ταμειακής διαχείρισης παρά ενός εργαλείου άσκησης πολιτικής από την Περιφέρεια. Παρά την βαθιά κρίση των τελευταίων χρόνων δεν έχει αλλάξει τίποτα σε σχέση με την προχειρότητα και τις αποφάσεις της τελευταίας στιγμής,    Εξ αιτίας της καθυστέρησης της Κοινής Υπουργικής Απόφασης όλα έγιναν σε ασφυκτικές χρονικά διαδικασίες, κάτι που φυσικά δεν επιτρέπει ουσιαστική συζήτηση. Αλλά ευθύνες έχει και   η Περιφέρεια, η οποία θα έπρεπε να έχει ξεκινήσει ένα σοβαρό διάλογο με το Περιφερειακό Συμβούλιο, ήδη από τον Σεπτέμβριο 2012, για ένα Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, τον συνολικό προϋπολογισμό της δηλαδή, που να αφορά την περίοδο 2013-2020.

Σχετικά με τη συρρίκνωση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό και μάλιστα σε περίοδο κρίσης που ίσως δεν θα επαρκεί καν για τις δεσμεύσεις συγχρηματοδοτούμενων από το ΕΣΠΑ προγραμμάτων και τις υποχρεώσεις του κράτους για τις επενδύσεις που έχουν ενταχθεί προηγούμενα έτη στον αναπτυξιακό νόμο, κάτι που αποτυπώνεται ξεκάθαρα στον προϋπολογισμό της Περιφέρειας, έχω καταθέσει σχετική ερώτηση προς την Κομισιόν και αναμένουμε με ενδιαφέρον απάντηση.

Ο προϋπολογισμός όπως κατατίθεται είναι μια σειρά τυπικών φύλλων με νούμερα, δεν  περιέχει πολιτικές, στόχους, κατευθύνσεις που να έχουν προκύψει μέσα από σοβαρή συζήτηση και επιλογές πολιτικές. Πέρα από το ύψος ενός προϋπολογισμού, το σημαντικό ή εξίσου σημαντικό το που πρέπει να διατεθούν οι όποιοι πόροι για να αναζωογονηθεί η οικονομία και να υπάρχει πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα στη οικονομική ζωή, αλλά και να ενισχυθεί η κοινωνική συνοχή. Από τον προϋπολογισμό βλέπει κανείς ότι δεν υπάρχει τέτοια οπτική, όχι απλώς όραμα αλλά έστω ένα σκεπτικό που να ανταποκρίνεται στην σημερινή πραγματικότητα. Χαρακτηριστικά οι πόροι για κοινωνικές πολιτικές μειώνονται και σε άλλα βασικά θέματα, όπως  υγεία, πολιτισμός, περιβάλλον, κοινωνική αλληλεγγύη, η παρέμβαση είναι στην πράξη ελάχιστη

Η Περιφέρεια Ν. Αιγαίου τρώει σταδιακά τις σάρκες της, και σύντομα θα φτάσει σε μεγάλο αδιέξοδο αφού δεν θα έχει άλλους πόρους πέρα – από τους έτσι κι αλλιώς περιορισμένους για την επόμενη περίοδο – ευρωπαϊκούς, που θα απαιτούν όμως συγχρηματοδότηση. Υπενθυμίζουμε ότι είχαμε επισημάνει εγκαίρως ως ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ ότι ο προϋπολογισμός και τα οικονομικά της Περιφέρειας δεν ήταν βιώσιμα αφού δεν βασίζονταν σε ρεαλιστικές εκτιμήσεις και κυρίως δεν δημιουργήθηκαν προϋποθέσεις για να αντιμετωπίσει εγκαίρως την κρίση που θα επεκτείνονταν και στην περιοχή μας.

Ο Οικολογικός Άνεμος διατύπωσε ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2012, ότι δεν μπορούμε να δεχθούμε τη μοιρολατρική αντιμετώπιση σχετικά με τους ίδιους πόρους και την επικαλούμενη «τεράστια μείωση» τους.  Ίδιοι πόροι μπορούν να προκύψουν αρκεί να δημιουργήσουμε τις απαραίτητες δομές και θεσμούς για να μπορεί η Περιφέρεια  να ανταποκριθεί στις μελλοντικές ανάγκες. Ενδεικτικά αναφέρουμε:  παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές (μέσω τοπικών συμμετοχικών – δημοτικών εταιριών), εισαγωγή εισφοράς 1- 5 ευρώ ανά τουρίστα, περιφερειακής εμβέλειας πράσινα ομόλογα για την συν-χρηματοδότηση έργων που εντάσσονται στην λογική της κοινωνικής συνοχής και της περιβαλλοντικής-κλιματικής προστασίας Ως Οικολογικός Άνεμος έχουμε από πέρσι καταθέσει και στο Περιφερειακό Συμβούλιο (όσο και στον Επίτροπο Hahn) την πρότασή μας για δημιουργία ενός Ταμείου Συνοχής στο εσωτερικό της περιφέρειάς μας.

Με βάση όλα τα παραπάνω, δεν μπορούμε να δεχτούμε τον προτεινόμενο Προϋπολογισμό για το 2013 (και τις προβλέψεις για το 2014 και 2015). Προτείνουμε να γίνει ο απαραίτητος ουσιαστικός διάλογος για την αναθεώρησή του μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2013, για την πρόβλεψη ίδιων πόρων και την ένταξη σημαντικών και καινοτόμων δράσεων,  στις οποίες να  βασιστεί ο σχεδιασμός και η βιώσιμη διέξοδος από την κρίση, με βάση και τις σημαντικές προτάσεις από τους φορείς (ακόμη και μέσα στα στενά πλαίσια της πρόχειρης και αποσπασματικής διαβούλευσης) σε τομείς όπως:

- Ολοκληρωμένες Παρεμβάσεις Τοπικής Ανάπτυξης σε αγροτικές και αλιευτικές περιοχές 

- Ενέργεια - Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας 

- e- Health 

- Εφαρμογές Καινοτομίας στον Τομέα του Πολιτισμού

- Ενίσχυση δράσεων σύγχρονης πολιτιστικής δημιουργίας 

- Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Ανάπτυξης Αλιείας 

- Στήριξη Αγροτικής και Κτηνοτροφικής Παραγωγής

Αναλυτικά η εισήγηση του Νίκου Χρυσόγελου έχει ως εξής

Για τη διαδικασία:

Οι διαδικασίες τόσο από το Υπουργείο όσο και από την Περιφερειακή Αρχή είναι πολύ ασφυκτικές και δεν επιτρέπουν μια σοβαρή ανάλυση και συζήτηση του προϋπολογισμού 2013 και 2014. Οδηγούν, τελικώς, σε μια τυπική διεκπεραιωτική διαδικασία σε μια εποχή που χρειάζεται σοβαρός και σε βάθος διάλογος για τα οικονομικά της Περιφέρειας και την εξέλιξή τους τα επόμενα χρόνια. Ακόμα και η Υπηρεσία Δημοσιονομικού Ελέγχου Κυκλάδων δηλώνει ότι “ κάτω από τέτοιους όρους δεν παρέχονται οι απαραίτητες εγγυήσεις προκειμένου οι εμπλεκόμενες Υπηρεσίες να φέρουν σε πέρας με ασφάλεια και αξιοπιστία τα θέματα ευθύνης τους”.

Αλλά όλος ο όγκος δουλειάς με χιλιάδες σελίδες που δεν ανταποκρίνονται παρά σε μια εντελώς γραφειοκρατική προσέγγιση του προϋπολογισμού (και διάθεση ατέλειωτων ωρών εργασίας των υπαλλήλων για μια δουλειά που ελάχιστα έχει να κάνει με πραγματικό οικονομικό προγραμματισμό μιας Περιφέρειας) φαίνεται και από τον τρόπο που συμπληρώνονται τα ΕΝΤΥΠΑ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΔΑΠΑΝΩΝ. Μερικές φορές καταντάει πολύ αστείο: πχ πως υπολογίστηκε ακριβώς ότι η δαπάνη προμήθειας η/υ και λοιπούς συναφούς εξοπλισμού για τις υπηρεσίες κτηνοτροφίας  θα μειωθεί από 511,19 Ευρώ (2012) σε 500 Ευρώ ακριβώς το 2013;

Μπορεί να γίνει έτσι κάποιος οικονομικός προγραμματισμός και σοβαρή συζήτηση;

Σύμφωνα με την γνωμάτευση της Υπηρεσίας Δημοσιονομικού Ελέγχου Κυκλάδων ακολουθείται ο τύπος και η σειρά των προβλεπόμενων στο άρθρο 4 κοινής Υπουργικής Απόφασης με αριθμό 48514/27.12.2012 (υπογράφουν ο Υπουργός Εσωτερικών και ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών). Ωστόσο, όπως δηλώνει και η Υπηρεσία, “έχουμε να παρατηρήσουμε ότι με το δεδομένο ότι ο Προϋπολογισμός θα πρέπει να έχει εγκριθεί μέχρι τις 31.1.2013, οι παραπάνω διαδικασίες επιβάλλεται να ολοκληρωθούν εντός πολύ στενών χρονικών πλαισίων, δεδομένου ότι η σχετική κοινή Υπουργική Απόφαση, ενώ είχε χαρακτηριστεί εξαιρετικά επείγουσα, κατατέθηκε πολύ καθυστερημένα και αναρτήθηκε στο site του Υπουργείου Εσωτερικών στις 12.1.2013”.

Η Διεύθυνση Οικονομικού της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου με το αριθ. Πρωτ. 7062/437/21.1.2013 έγγραφο της, διαβίβασε στην Υπηρεσία  Δημοσιονομικού Ελέγχου Κυκλάδων το σχέδιο του προϋπολογισμού του οικονομικού έτους 2013 της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Η Υπηρεσία που θα έπρεπε να ελέγξει τον προϋπολογισμό παρέλαβε, σύμφωνα με δήλωσή της το παραπάνω σχέδιο του προϋπολογισμού σε ηλεκτρονική μορφή στις 24.1.2013 και μέσα στα πολύ περιορισμένα χρονικά πλαίσια επεξεργάστηκε τα σχετικά οικονομικά στοιχεία, και γνωμάτευσε με ημερομηνία πρωτοκόλλου εγγράφου 25/1/2013.

Και οι Περιφερειακοί Σύμβουλοι λάβαμε ηλεκτρονικά την γνωμάτευση την ίδια μέρα,  για να προετοιμαστούμε για το Περιφερειακό Συμβούλιο της 28ης Ιανουαρίου 2013.

Φαίνεται ότι 3 και κάτι χρόνια κρίσης δεν έχουν αλλάξει τίποτα στην οργάνωση αυτής της χώρας. Πόσο σοβαρές μπορεί να είναι τέτοιες διαδικασίες; Δεν γελοιοποιείται η διαδικασία συζήτησης με αυτόν το τρόπο; Έχουμε ως Οικολογικός Άνεμος επαναλάβει πολλές φορές ότι δεν μπορεί η Περιφέρεια να συζητάει τόσο σοβαρά θέματα (με ευθύνη μεγάλη του Υπουργείου) κάτω από τέτοιες συνθήκες. Ακόμα και αν δεν το αντιλαμβάνεται το Υπουργείο, η Περιφέρεια θα έπρεπε να έχει ξεκινήσει ένα σοβαρό διάλογο με το Περιφερειακό Συμβούλιο, ήδη από τον Σεπτέμβριο 2012, για ένα Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, τον συνολικό προϋπολογισμό της δηλαδή, που να αφορά την περίοδο 2013-2020. Να αναλυθούν οι τάσεις που υπάρχουν, οι δυνατότητες, οι δυσκολίες, να υπάρξουν στόχοι ποιοτικοί και ποσοτικοί για κάθε χρόνο και συνολικά, να μπουν προτεραιότητες, να αναζητηθούν οι ίδιοι πόροι, να αναλυθούν οι πιθανοί ευρωπαϊκοί πόροι για την περίοδο αυτή, να συμφωνηθούν οι προτεραιότητες της περιφέρειας Ν. Αιγαίου με βάση τη στρατηγική της Ευρώπης 2020 και τις πρόνοιες των Κανονισμών των 5 σημαντικών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων και όποιων άλλων μπορεί να αξιοποιήσει η Περιφέρεια (πχ Ευρωπαϊκό Ταμείο για απόρους).

Ποιος είναι πραγματικά ο προϋπολογισμός της Περιφέρειας για το 2013;

Διαβάζουμε στα πρακτικά της εκτελεστικής επιτροπής ότι “Παρά τις υποσχέσεις και παραπλανώντας όλο τον χρόνο τους Περιφερειάρχες ο Υπουργός Εσωτερικών τελικά παραδέχθηκε, πως η ενσωμάτωση στους ΚΑΠ επενδύσεων του διατροφικού επιδόματος νεφροπαθών στέρησε από τις Περιφέρειες τους αναγκαιούντες και αναλογούντες πόρους μιας και οι διαθέσιμοι πόροι κάλυψαν τις ανωτέρω ανάγκες (διατροφικό και δακοκτονία)”.

Ο Περιφερειάρχης ενημέρωσε πως “από την κοινή υπουργική απόφαση προκύπτει πως ούτε το 2013 θα διατεθούν πόροι από τους ΚΑΠ επενδύσεων και άρα ο προϋπολογισμός θα περιοριστεί  στα έσοδα από τους ΚΑΠ στο ύψος του 2012. Παρά τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν δεν υπήρξε ούτε καν δέσμευση από πλευράς κυβέρνησης για διάθεση έστω μέρους των ΚΑΠ επενδύσεων. Σύμφωνα με το σχέδιο του προϋπολογισμού του έτους 2013 θα διατεθούν ελάχιστοι πόροι από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους για επενδύσεις, όπως εξάλλου έγινε και το 2012. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να συνταχθεί ο προϋπολογισμός βάσει της ΚΥΑ και των προβλεπόμενων εσόδων από τους ΚΑΠ και τους ίδιους πόρους”. 

Έχω ήδη καταθέσει σχετική ερώτηση προς την Κομισιόν κι αναμένουμε με ενδιαφέρον την απάντησή της για τη συρρίκνωση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) σε τέτοιο βαθμό και μάλιστα σε περίοδο κρίσης που ίσως δεν θα επαρκεί καν για τις δεσμεύσεις συγχρηματοδοτούμενων από το ΕΣΠΑ προγραμμάτων και τις υποχρεώσεις του κράτους για τις επενδύσεις που έχουν ενταχθεί προηγούμενα έτη στον αναπτυξιακό νόμο [1]. Αλλά εξίσου σημαντικό είναι το που πρέπει να διατεθούν σήμερα οι όποιοι πόροι για να αναζωογονηθεί η οικονομία και να υπάρχει πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα στη οικονομική ζωή, αλλά και να ενισχυθεί η κοινωνική συνοχή. Από τον προϋπολογισμό βλέπει κανείς ότι δεν υπάρχει τέτοια οπτική. Ακόμα και οι πόροι για κοινωνικές πολιτικές μειώνονται.

Η έκθεση της Υπηρεσίας  Δημοσιονομικού Ελέγχου Κυκλάδων όπως είναι φυσικό ελέγχει τα τυπικά θέματα και εκ της φύσης της δεν μπορεί να ανοίξει την ουσιαστική και πολιτική κατ' ανάγκη συζήτηση για τον προϋπολογισμό και την οικονομική, κοινωνική πολιτική της Περιφέρειας.

Τα προβλεπόμενα έσοδα, υπολογίσθηκαν στο ύψος των πραγματοποιηθέντων εσόδων κατά το 2012. Αλλά όπως διαπιστώνει και η Υπηρεσία Δημοσιονομικού Ελέγχου σε σύγκριση με τα έσοδα του προϋπολογισμού του 2012, το σχέδιο προϋπολογισμού του 2013 προβλέπει συνολικά έσοδα της περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου μειωμένα κατά 101,8% περίπου. Η μείωση αυτή των εσόδων για τις Κυκλάδες φτάνει το 196,6% και για τα Δωδεκάνησα το 65,5%. Όμως, ήδη και το 2012 τα έσοδα ήταν μειωμένα κατά πολύ σε σχέση με τον προϋπολογισμό του 2011 αλλά και αυτόν που είχε κατατεθεί αρχικά για το 2012 όπως υλοποιήθηκε.

Στο πλαίσιο της περιοριστικής πολιτικής “τα συνολικά έξοδα για το έτος 2013 μειώνονται, σε σύγκριση με τα έξοδα του προϋπολογισμού του 2012, κατά 33,9% περίπου. Η μείωση αυτή των εξόδων για τις Κυκλάδες φτάνει το 117,4% και για τα Δωδεκάνησα το 12,3%”. Για να ισοσκελιστεί, μάλιστα ο προϋπολογισμός, γιατί αλλιώς θα υπήρχαν τεράστια ελλείμματα, η Περιφέρεια για το 2013 εγγράφει “συνολικό ταμειακό υπόλοιπο χρησιμοποιούμενο για την ισοσκέλιση του προϋπολογισμού 44.888.367,93 ευρώ (Κυκλάδες 6.869.139,39€ , Δωδεκάνησα 38.034.228,54€)”.

Τα μόνα ίδια έσοδα της Περιφέρειας είναι από μεταβιβάσεις αυτοκινήτων (ύψους 1.100.000 Ευρώ) και από επιχειρηματική δραστηριότητα 883.000 ευρώ. Υπολογίζονται και πρόστιμα ύψους 137.000,00 ευρώ (Κυκλάδες 100.000 € , Δωδεκάνησα 37.000 €). Κατά ένα περίεργο τρόπο, πάντως τα πρόστιμα υπολογίζεται ότι θα είναι στις Κυκλάδες περίπου 3πλάσια σε σχέση με τα Δωδεκάνησα!

Χαρακτηριστικά:

-        Το Τεχνικό Πρόγραμμα της Περιφέρειας για το 2013 στις Κυκλάδες περιορίζεται στα 15 περίπου εκατομμύρια

-        Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων από 18 εκατομμύρια περιορίζεται σε 199.870 ευρώ (ΣΑΝΑ 028/3)

-        Οι πόροι από ΠΔΕ για υγεία-πρόνοια μειώνεται κατά 64%.

-        Οι πόροι από ΠΔΕ έργων ΥΠΕΚΑ μειώνεται κατά 53,73%

Αυξάνονται, όμως, οι δαπάνες διαφήμισης από 375.000 ευρώ σε 400.000 ευρώ και εκπαίδευσης (ΚΕΚ) από 500.000 ευρώ σε 700.000 ευρώ αλλά και οι λοιπές δαπάνες από  10.076.192,83 σε 12.586.350,53. Οι αμοιβές εργολάβων για ψεκασμούς ελαιοδέντρων αυξάνονται κατά 27% σε 465.568,71.  

Τα κόστη ύδρευσης, φωτισμού, θέρμανσης,  καυσίμων, η γραφική ύφη, εκτυπώσεις, ταχυδρομικά ξεπερνούν τα 2.000.000 ευρώ: ταχυδρομικά τέλη (115.000), ύδρευση (100.000), φωτισμός (500.000), γενικές δημοσιεύσεις (100.000), εκτυπώσεις-βιβλιοδεσίες (100.000), δημόσιες σχέσεις (150.000), συντήρησης μεταφορικών μέσων (100.000), αμοιβές φυσικών προσώπων (394.253), δαπάνες καθαριότητας (285.000), λοιπές αμοιβές (200.000), προμήθεια γραφικής ύλης (160.000).

Ο προϋπολογισμός της Περιφέρειας αναλύεται με βάση την έκθεση εισήγησης:

Πληρωμές για υπηρεσίες                                              11.758.394,83

Προμήθειες αγαθών και κεφαλαιουχικού εξοπλισμού   1.883.213,95

Μεταβιβαστικές πληρωμές                                               2.409.893,31

Διάφορες σύνθετες δαπάνες                                                246.114,37

Πληρωμές για επενδύσεις                                              53.269.806,03       

	ΚΥΚΛΑΔΕΣ	ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ	ΣΥΝΟΛΟ
Λειτουργικές δαπάνες	1.447.622,10	1.815.978,42	3.263.600,52
Μισθοδοσία προσωπικού	192.772,56	0,00	192.772,56
Σύνολο λειτουργικών δαπανών	1.640.394,66	1.815.978,42	3.456.373,08
Επενδύσεις	336.155,45	470.602,18	806.757,63
Επίδομα νεφροπαθών	370.000,00	1.044.000,00	1.414.000,00
	2.346.550,11	3.330.580,60	5.677.130,71
Μεταφορές μαθητών	2.310.000,00	870.000,00	3.180.000,00
Ιατρικές εξετάσεις οδηγών	334.980,00	250.000,00	584.980,00
	2.644.980,00	1.120.000,00	3.764.980,00
Έσοδα από τέλη αυτ/των	100.000,00	1.000.000,00	1.100.000,00
Έσοδα από παράβολα, πρόστιμα	100.000,00	37.000,00	137.000,00
	200.000,00	1.037.000,00	1.237.000,00
Έργα ΠΔΕ	8.049.183,92	33.500.000,00	41.549.183,92
	8.049.183,92	33.500.000,00	41.549.183,92
Λοιπά ταμειακά υπόλοιπα	120.990,31	4.534.228,54	4.655.218,85
	120.990,31	4.534.228,54	4.655.218,85
Λοιπά αναμενόμενα έσοδα		11.793.019,93	11.793.019,93
	0,00	11.793.019,93	11.793.019,93
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ	14.267.593,42	55.314.829,07	69.582.422,49

Η Περιφέρεια τρώει σταδιακά τις σάρκες της

Σημειώνεται, επίσης, στην έκθεση της Υπηρεσίας Δημοσιονομικού Ελέγχου ότι “γίνεται χρήση ταμειακών υπολοίπων, καθόσον όπως αναφέρεται σε όλες τις εγκυκλίους κατάρτισης, η χρήση των ταμειακών υπολοίπων για την ισοσκέλιση του προϋπολογισμού είναι δυνατή”. Μόνο που αυτή η φράση απλώς επιβεβαιώνει ότι η Περιφέρεια Ν. Αιγαίου (ευτυχώς ή δυστυχώς) τρώει σταδιακά τις σάρκες της, και σύντομα θα φτάσει σε μεγάλο αδιέξοδο αφού δεν θα έχει άλλους πόρους πέρα – από τους έτσι κι αλλιώς περιορισμένους για την επόμενη περίοδο – ευρωπαϊκούς, που θα απαιτούν όμως συγχρηματοδότηση.

Αν κοιτάξει κάποιος τους προϋπολογισμούς που είχαν κατατεθεί τα προηγούμενα χρόνια θα διαπιστώσει – το είχαμε τονίσει βέβαια ως ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ εγκαίρως – ότι δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Θυμίζουμε ότι είχε κατατεθεί προϋπολογισμός που προέβλεπε σύνολο εσόδων -εξόδων για το 2012 στα 98.955.196 Ευρώ, για το 2013 αύξηση στα 119.644.168,63 Ευρώ και νέα αύξηση για το 2014 στα 122.037.052 Ευρώ. Από πουθενά δεν θα προέκυπταν αυτά τα ποσά, είχαμε τονίσει από τότε, επρόκειτο για εικονική πραγματικότητα να πιστεύει η Περιφερειακή Αρχή ότι όχι μόνο δεν θα περικόπτονταν τα έσοδα αλλά θα υπήρχε και αύξηση εσόδων κατά 20% τουλάχιστον.. Η πραγματικότητα, δυστυχώς, είναι πολύ σκληρή, αφού έχουμε δραματική μείωση των εσόδων που προέρχονταν από κρατική χρηματοδότηση αλλά και απ' ότι φαίνεται και από τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις. Έτσι ο προϋπολογισμός έχει πέσει έξω σχεδόν το 2012 κατά 50%, σε απόλυτους αριθμούς, κατά 42.855.042,61 Ευρώ (σύνολο εσόδων 56.100.153,39 Ευρώ αντί προβλεπόμενων 98.955.196) και κατά 62.422.012, 17 το 2013 (προβλεπόμενα πλέον έσοδα το μέγιστο 57.222.156,46 Ευρώ αντί υπολογιζόμενα στον διετή προϋπολογισμό 119.644.168,63).

Είχαμε επισημάνει εγκαίρως ως ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ ότι ο προϋπολογισμός και τα οικονομικά της Περιφέρειας δεν ήταν βιώσιμα αφού δεν βασίζονταν σε ρεαλιστικές εκτιμήσεις και κυρίως δεν δημιούργησε προϋποθέσεις για να αντιμετωπίσει εγκαίρως την κρίση που θα επεκτείνονταν και στην περιοχή μας. Πραγματικά, επιβεβαιώθηκαν δυστυχώς οι εκτιμήσεις μας. Τα συνολικά έσοδα της Περιφέρειας καταρρέουν δραματικά: Το 2010 ήταν 81.037.189,27 Ευρώ, το 2011 έπεσαν σε 69.500.234,04 και το 2012 περιορίστηκαν συνολικά σε 56.100.153,39. Τα ανελαστικά έξοδα όμως είναι μεγάλο ποσοστό του προϋπολογισμού, χωρίς η περιφέρεια να διαθέτει τις αντίστοιχες πηγές πόρων: μισθοδοσία περίπου 14.000.000 ευρώ και λειτουργικά κόστη περίπου 2.500.000 ευρώ. Χαρακτηριστικά, για το 2013 το σύνολο εσόδων για κάθε ένα από τα έτη 2013, 2014, 2015 για τα Δωδεκάνησα προβλέπεται περίπου στα 17.000.000 Ευρώ ενώ οι δαπάνες από 55.000.000 έως 56.400.000 ευρώ. Ενδεικτικά το 2011 τα έσοδα για τα Δωδεκάνησα ξεπερνούσαν τα 26.000.000 ευρώ.

Ακόμα κι αν δεχθούμε ότι θα υλοποιηθούν όλα τα έργα και οι δράσεις που περιλαμβάνονται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, διαπιστώνουμε ότι ακόμα κι αν επιτευχθεί ο στόχος για έργα ύψους περίπου 78.000.000 ευρώ, τα επόμενα δυο κρίσιμα έτη, 2014, 2015, οι διαθέσιμοι πόροι δεν θα ξεπεράσουν αντιστοίχως τα 20,8 εκατομμύρια Ευρώ και τα 2,8 εκατομμύρια Ευρώ. Επίσης, εύκολα διαπιστώνει κάποιος ότι για κρίσιμους τομείς όπως είναι ο πολιτισμός, ο εναλλακτικός τουρισμός και οι δράσεις για την υγεία δεν υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα.

Είχαμε τονίσει κατά τη συνεδρίαση του ΠΣ Ν Αιγαίου στις 28/9/2012 για την έγκριση του Σχεδίου Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και της Έκθεσης Διαδικασιών Κατάρτισης του και Έγκριση του Eτήσιου Προγράμματος Δράσης έτους 2013 “ο ρόλος της Περιφερειακής Αρχής δεν είναι απλώς να ασκεί κριτική στα λόγια στην κυβέρνηση αλλά κυρίως να επιλύει τα προβλήματα. Η κριτική είναι εύκολη και την κάνουμε όλοι, η διαφορά είναι όμως ότι η Περιφερειακή αρχή διαχειρίζεται την εξουσία, είναι μέρος της εξουσίας. Δεν μπορεί λοιπόν να περιορίζεται σε φραστικά πυροτεχνήματα. Δεν ακούσαμε προτάσεις για το πώς η Περιφερειακή Αρχή θα αντιμετωπίσει τα προβλήματα που δημιουργούνται με τη δραματική περικοπή των πόρων ούτε έχει παρουσιάσει ένα σχέδιο για την αντιμετώπιση της κρίσης που πλήττει και το Νότιο Αιγαίο”.

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος, λοιπόν, είναι η Περιφέρεια να μείνει απλώς σε ένα επιφανειακό καταγγελτικό προς την κεντρική εξουσία λόγο – από την οποία όμως ήταν τόσο εξαρτημένη για χρόνια – και να μην προετοιμάσει εναλλακτικές λύσεις και να μην προετοιμαστεί εκείνη εγκαίρως για να αναλάβει το ρόλο που πρέπει να παίξει ως περιφερειακή αυτοδιοίκηση. Ακόμα και στο καλύτερο σενάριο εξέλιξης του προϋπολογισμού της ΕΕ, του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου, η περιφέρεια Ν Αιγαίου θα έχει περιορισμένους πόρους γιατί κατατάσσεται στις αναπτυγμένες περιφέρειες (με μέσο ΑΕΠ 113% σε σχέση με το μέσο ευρωπαϊκό ΑΕΠ) και οι πόροι από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης για τη δική μας περιφέρεια θα πρέπει να διατεθούν στοχευμένα για 3-4 θεματικούς άξονες προτεραιότητες σε ποσοστό 60 ή 80% (ανάλογα με την τελική συμφωνία) που θα αφορούν κυρίως θέματα κλιματικής αλλαγής, εξοικονόμησης ενέργειας, προώθησης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και προστασίας του περιβάλλοντος, με καινοτόμες κυρίως δράσεις.

Πόσο έχει προετοιμασθεί τόσο η Περιφέρεια όσο και το Περιφερειακό Συμβούλιο για να καταθέσουν σε αυτή τη βάση ένα σχέδιο περιφερειακής ανάπτυξης το οποίο θα (πρέπει να) ενσωματώσει η κυβέρνηση στη διαπραγμάτευση της με την Κομισιόν στο πλαίσιο της Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης Ευρωπαϊκής Επιτροπής – Ελλάδας που πρέπει να συμφωνηθεί μέχρι τα τέλη του 2013 για να έχει ελπίδα η χώρα και η περιφέρεια να λάβουν ευρωπαϊκούς πόρους για το 2014 και το 2015 από τον νέο προϋπολογισμό; Πόσο έχει ανοίξει η σχετική συζήτηση με τους φορείς και την πρωτοβάθμια διοίκηση στο Ν Αιγαίο με βάση το τι πραγματικά θα ισχύει την επόμενη προγραμματική περίοδο που θα είναι εντελώς διαφορετική από την περίοδο 2007-2013 σε επίπεδο επιλέξιμων προγραμμάτων και διαδικασιών;

Περιφερειακός Σχεδιασμός δεν σημαίνει βλέποντας και κάνοντας!

Η Περιφέρεια οφείλει να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που συσσωρεύονται, να προετοιμαστεί για το 2013 και το 2014 αλλά και να βάλει τις βάσεις, να ενισχύσει το ανθρώπινο κεφάλαιο, να αναδιοργάνωση τις υπηρεσίες της, να προχωρήσει σε συμμετοχικό σχεδιασμό και να προετοιμάσει μέσα στο 2013 τις νησιωτικές κοινωνίες για την επόμενη προγραμματική περίοδο 2014-2020. Υπάρχουν όροι στον Code of Conduct για τις προϋποθέσεις που πρέπει να ισχύουν για να είναι επιλέξιμη η χρηματοδότηση των Κρατών -Μελών και των Περιφερειών, που αν δεν γίνουν κατανοητές εγκαίρως και δεν προετοιμαστεί καταλλήλως η Περιφέρεια, θα περάσουν αρκετά χρόνια μέχρι να μπορέσει να πάρει έστω και ένα ευρώ από ευρωπαϊκά κονδύλια της επόμενης περιόδου. Για παράδειγμα, μια από τις προϋποθέσεις επιλεξιμότητας των προγραμμάτων είναι η ουσιαστική συμμετοχή στην διαβούλευση για το σχέδιο περιφερειακής ανάπτυξης των κοινωνικών φορέων, του Περιφερειακού Συμβουλίου και της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης, όχι απλώς η υπογραφή του Περιφερειάρχη.

Πέρα από το οικονομικό διάσταση των θεμάτων, έχει προετοιμάσει η Περιφέρεια ένα σχέδιο για την (ανα)διοργάνωση των υπηρεσιών της και τη διαμόρφωση μιας συνεκτικής στρατηγικής για την καλύτερη προετοιμασία της ενόψει των σημαντικών αλλαγών που συντελούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο; Ποιο είναι το σχέδιο αναβάθμισης του ανθρώπινου δυναμικού της ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στις νέες, υψηλές απαιτήσεις σε θέματα περιφερειακής ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής, τουλάχιστον; Έχουμε προτείνει πολλές φορές ως Οικολογικός Άνεμος να οργανώσουμε ως περιφερειακό συμβούλιο ένα δομημένο διάλογο με άλλες, καλύτερα οργανωμένες περιφέρειες, από υπόλοιπη Ελλάδα και Ευρώπη, για να δούμε πως λειτουργούν, ποιοι είναι οι οικονομικοί πόροι και οι πηγές τους, τι αλλαγές απαιτούνται σε επίπεδο νομοθεσίας, οργάνωσης, εκπαίδευσης προσωπικού, στελέχωσης υπηρεσιών, συνεργασιών. Ποια είναι η προετοιμασίας της για τις θεματικές προτεραιότητες (κλιματική αλλαγή, εξοικονόμηση ενέργειας, προώθηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, περιβάλλον, φυσικές περιοχές και βιοποικιλότητα, κατασκευή πλοίων μηδενικών εκπομπών, δημιουργία θαλάσσιων προστατευόμεων περιοχών, βιώσιμες μορφές αλιείας, ολοκληρωμένη γεωργική πολιτική, πολιτική για απόρους και φτωχούς κα) που θα πρέπει να προσαρμόσει τις προτάσεις της για να τύχει χρηματοδότησης η Περιφέρεια από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας κι Αλιείας, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης ή το Ευρωπαϊκό Ταμείο για απόρους;

Οι θέσεις μας (από 28/9/2012) για το Επιχειρησιακό Σχέδιο της Περιφέρειας 2013  -2015

Σε ότι αφορά το τριετές Επιχειρησιακό Σχέδιο της Περιφέρειας 2013  - 2015 και το αντίστοιχο για το 2013, απορρίπτουμε τη βασική φιλοσοφία σχεδιασμού του, η οποία διατυπώθηκε ανάγλυφα από τον Περιφερειάρχη στη Συνεδρίαση της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΠΝΑ. :’ Η σημερινή πραγματικότητα όμως μας οδηγεί λαμβάνοντας υπόψη τις παρούσες οικονομικές συνθήκες και κυρίως την παντελή έλλειψη πόρων κυρίως από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους αλλά και την τεράστια μείωση των λίγων ιδίων πόρων από τέλη και υπηρεσίες, στη σύνταξη του τριετούς επιχειρησιακού σχεδίου αλλά και του ετήσιου προγράμματος δράσης με το δεδομένο πως δεν υπάρχουν πόροι προκειμένου να συντάξουμε σχέδια με νέες δράσεις και έργα….Εφόσον εξασφαλιστούν επιπλέον πόροι θα υπάρξει και αντίστοιχος προγραμματισμός νέων έργων και δράσεων»

Η δική μας άποψη είναι ότι όταν η Περιφέρεια καλείται να σχεδιάσει αποφασιστικά για την περιοχή της, δεν έχει το δικαίωμα να παραινείται της αρμοδιότητας  αυτής υπό το βάρος των οπωσδήποτε δύσκολων περιστάσεων.  Πρέπει να επιλέγει τον δρόμο της δημιουργίας, όσο δύσβατος και γεμάτος εμπόδια κι αν φαίνεται! Η Περιφέρεια και το Περιφερειακό Συμβούλιο θα πρέπει να διεκδικήσουμε το δικό μας αυτόνομο ρόλο και όχι απλώς να παρακολουθούμε αυτά που (δεν) σχεδιάζει το κεντρικό κράτος.

Επιπλέον, η πολύπλευρη οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική κρίση που αντιμετωπίζει η χώρα μας τα τελευταία χρόνια έδειξε καθαρά ότι το βασικό μας εμπόδιο ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΠΟΡΩΝ ! (αλλιώς πως φθάσαμε ως εδώ?). Υπάρχουν πολλά θέματα που θα άξιζε να αποτιμηθούν με βάση την εμπειρία των προηγούμενων προγραμματικών περιόδων και να σχεδιαστεί η αντιμετώπισή τους με βάση και τους νέους στόχους πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Τέλος, δεν μπορούμε να δεχθούμε τη μοιρολατρική αντιμετώπιση σχετικά με τους ίδιους πόρους και την επικαλούμενη «τεράστια μείωση» τους.  Ίδιοι πόροι μπορούν να προκύψουν αρκεί να δημιουργήσουμε τις απαραίτητες δομές και θεσμούς για να μπορεί η Περιφέρεια  να ανταποκριθεί στις μελλοντικές ανάγκες. Ενδεικτικά αναφέρουμε:  παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές (μέσω τοπικών συμμετοχικών – δημοτικών εταιριών), εισαγωγή εισφοράς 1- 5 ευρώ ανά τουρίστα, περιφερειακής εμβέλειας πράσινα ομόλογα για την συν-χρηματοδότηση έργων που εντάσσονται στην λογική της κοινωνικής συνοχής και της περιβαλλοντικής-κλιματικής προστασίας Ως Οικολογικός Άνεμος έχουμε από πέρσι καταθέσει και στο Περιφερειακό Συμβούλιο (όσο και στον Επίτροπο Hahn) την πρότασή μας για δημιουργία ενός Ταμείου Συνοχής στο εσωτερικό της περιφέρειάς μας.

Με βάση όλα τα παραπάνω δεν μπορούμε να δεχτούμε ένα Επιχειρησιακό Σχέδιο 2013-2015, το οποίο προβλέπει τις παρακάτω μηδαμινές  βαρύτητες των σημαντικών και καινοτόμων δράσεων,  στις οποίες θα έπρεπε να βασιστεί ο σχεδιασμός και η βιώσιμη διέξοδος από την κρίση  και παρά το ότι κατατέθηκαν σημαντικές προτάσεις από τους φορείς, στα πλαίσια της πρόχειρης και αποσπασματικής διαβούλευσης:

- Ολοκληρωμένες Παρεμβάσεις Τοπικής Ανάπτυξης σε αγροτικές και αλιευτικές περιοχές 1,47%

- Ενέργεια - Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας 0,05%

- e- Health < 0,01%

- Εφαρμογές Καινοτομίας στον Τομέα του Πολιτισμού 0,1%

- Ενίσχυση δράσεων σύγχρονης πολιτιστικής δημιουργίας 0,06%

- Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Ανάπτυξης Αλιείας 0%

- Στήριξη Αγροτικής και Κτηνοτροφικής Παραγωγής 0%